ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

«Ο Μποντ πρέπει να είναι λευκός και άντρας» - Μήπως έχει δίκιο ο Ρέιφ Φάινς;

«Ο Μποντ πρέπει να είναι λευκός και άντρας» - Μήπως έχει δίκιο ο Ρέιφ Φάινς;
Joel C Ryan/Invision/AP

«Ο Τζέιμς Μποντ δεν πρέπει να παιχτεί ποτέ από μαύρο ή γυναίκα». Τάδε έφη ο Άγγλος ηθοποιός Ρέιφ Φάινς, ξεσηκώνοντας, όπως ήταν αναμενόμενο, θύελλα διαμαρτυριών. Μήπως, όμως, έχει δίκιο;

Ο Ρέιφ Φάινς, πέρα από τον «Άγγλο Ασθενή», τη «Λίστα Του Σίντλερ» και το «Χάρι Πότερ» ως Βόλντεμορτ, έχει παίξει και σε ταινία Μποντ, την 23η ταινία συγκεκριμένα, το «Skyfall», το 2012, στην οποία πήρε τη σκυτάλη από τη Τζούντι Ντενς, στο ρόλο του Μ., προϊσταμένου του πράκτορα.
Ο 56χρονος ηθοποιός υποστήριξε, σε συνέντευξή του στο BBC, ότι ο Τζέιμς Μποντ «πρέπει να είναι λευκός, άντρας και Βρετανός». Κάποιοι έσπευσαν να υπερθεματίσουν, λέγοντας ότι ο δημιουργός του Μποντ θα ήθελε πάντα λευκό τον πράκτορα.

Οι περισσότεροι, όμως, έκριναν την τοποθέτησή του ως ρατσιστική: «Ο Ρέιφ Φαινς το έχει χάσει...», ήταν ένα από τα ευγενικότερα σχόλια στο Twitter. «Τον Μποντ πρέπει να τον ενσαρκώνει όποιος έχει ταλέντο. Δεν ενδιαφέρει κανέναν αν είναι μαύρος, άσπρος, γυναίκα ή άντρας. Δεν πρέπει να υπάρχουν κριτήρια εθνικότητας, φύλου ή θρησκείας», ήταν η επικρατέστερη άποψη.

Αυτό, φυσικά, θα μπορούσε να ισχύει, σε περίπτωση που ο Τζέιμς Μποντ ήταν ένας χαρακτήρας αποκομμένος από τα επί μέρους χαρακτηριστικά του, φύλο, φυλή, εθνικότητα. Ίσως σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο και να ήταν.

Σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο, όμως, η αλήθεια είναι ότι δεν θα υπήρχε καν Τζέιμς Μποντ.

Ο Ίαν Φλέμινγκ, δημιούργησε τον Τζέιμς Μποντ, το 1952, με το Casino Royale. Ο ίδιος ο δημιουργός, πέρα από δημοσιογράφος, είχε υπάρξει μέλος της Βρετανικής αντικατασκοπίας, στο Ναυτικό, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να κάνει κάποια σπουδαία καριέρα. Για πολλούς, ο χαρακτήρας του Μποντ, ήταν αυτό που θα ήθελε να έχει υπάρξει ο ίδιος, τόσο εμφανισιακά, όσο και από άποψη σταδιοδρομίας.

Ian Fleming

Ίαν Φλέμινγκ (Wikipedia)

Το βιβλίο έκανε μεγάλη επιτυχία, ιδιαίτερα στο Βρετανικό κοινό, που εκείνη την εποχή έβλεπε γύρω του την πάλαι ποτέ αυτοκρατορία να καταρρέει και την Αμερική να παίρνει πλέον το πάνω χέρι στη Δύση και στη διαμάχη με το αντίπαλο δέος, που ήταν το Κομμουνιστικό μπλοκ. Ήδη υπήρχε διάχυτη στη χώρα η πίκρα ότι στους Άγγλους δεν είχε αναγνωριστεί αρκετά ο ρόλος τους στη μάχη με το φασισμό και τη Γερμανία, οι παλιές δομές κατέρρεαν με θόρυβο, η βρετανική αριστοκρατία αναζητούσε το ρόλο της στα νέα πράγματα και οι γυναίκες απειλούσαν σοβαρά το αντρικό κατεστημένο.

Ο Μποντ ήταν κάποιου είδους απάντηση σε όλα αυτά, και ίσως οι Αμερικάνοι τον είδαν πιο σωστά απ’ όλους όταν τον χαρακτήρισαν στη δεκαετία του ‘60 «μηδενιστικό, ηδονιστικό και παντελώς ανήθικο, μια καρικατούρα του Άγγλου αριστοκράτη, με ψευδαισθήσεις αυτοκρατορικού μεγαλείου».

Hoagy Carmichael 1947

Ο Αμερικανός τραγουδιστής Hoagy Carmichael, του οποίου τα χαρακτηριστικά ο Φλέμινγκ είπε ότι "δανείστηκε" για τον Μποντ (Wikipedia)

Ο Μποντ κατηγορήθηκε επίσης για μισογυνισμό και σεξισμό. Κάτι απόλυτα εγγενές του χαρακτήρα, το οποίο και πέρασε πολύ ωραία στην κινηματογραφική παράδοση, όταν σε κάθε ταινία, οι διάφορες ηθοποιοί-γλάστρες που έπαιξαν τις ερωμένες του, χαρακτηρίζονταν απλώς «κορίτσια του Μποντ».

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να φανταστούμε μια γυναίκα Μποντ

Ακόμα καλύτερα μια μαύρη γυναίκα Μποντ, αφού αποφασίσαμε να διαλύσουμε τα στερεότυπα, ας τα διαλύσουμε όλα μαζί, δεν κοστίζει τίποτα.

Θα δούλευε για τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες, θα άλλαζε τους εραστές σαν τα ψηλοτάκουνά της, θα πάλευε εναντίον όσων απειλούν το παγκόσμιο κατεστημένο, όποια μορφή κι αν έχει αυτό σήμερα -πολιτικό, οικονομικό, ή θεσμικό- θα τίναζε αυτάρεσκα τη σκόνη από το μπλουζάκι της αφού θα έδερνε 50 άντρες και πιθανώς, ως παραχώρηση στη νέα της περσόνα, θα άλλαζε το παραδοσιακό μαρτίνι (shaken, not stirred), με ένα Μανχάταν.

Ή μήπως θα ήταν φεμινίστρια και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εναντίον κάθε μορφής απολυταρχίας (άρα και της «αυτοκρατορικής», αλλά και της αντρικής), υπέρμαχος της μη-βίας (άρα δεν δέρνουμε και δεν σκοτώνουμε), και αντί για αλκοόλ στο τέλος της ημέρας θα έπινε καροτόζουμο που κάνει καλό και στο δέρμα;

Θα είχε πάρα πολύ ενδιαφέρον ένας τέτοιος χαρακτήρας, θα ήταν πάρα πολύ 2019, αλλά πολύ απλά δεν θα ήταν Μποντ. Ούτε κατά προσέγγιση.

Στην πραγματικότητα, το θέμα με το σύγχρονο κόσμο δεν είναι το ποιος πρέπει να παίξει τον επόμενο Μποντ, αλλά ότι σε αυτόν τον κόσμο δεν υπάρχει θέση για έναν Μποντ. Είναι ξεκάθαρο αυτό, όπως είναι ξεκάθαρο ότι οι πλέον μόνο ως καρικατούρα μπορεί να επιβιώσει, κάτι σαν έναν υπέρ-ήρωα της Μάρβελ με κοστούμι αντί για φανταχτερή στολή.

Και ως καρικατούρα, θα όφειλε να διατηρήσει τα αρχικά του χαρακτηριστικά:

Λευκός, άντρας και Βρετανός, με ψευδαισθήσεις αριστοκρατικού μεγαλείου και σεξιστική συμπεριφορά.

Όχι ως πρότυπο πλέον, αλλά ως μια κάπως αστεία φιγούρα από άλλες εποχές.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ