Έρευνα Κώστας Μπογδανίδης
Νέα περίοδος εγκαινιάστηκε για τα δημοτικά πράγματα του Ηρακλείου μετά την απελευθέρωση και το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, όποτε και ομαλοποιήθηκε η πολιτική ζωή του τόπου. Περίοδος που ξεκίνησε την αυγή της δεκαετίας του ΄50 και έμελλε να τελειώσει 27 χρόνια αργότερα, το ίδιο βίαια, ως έγινε προπολεμικά.
Το κυριότερο μέλημα μιας ομάδας Ηρακλειωτών με αφορμή τις προκηρυχθείσες για τον Απρίλιο του 1951 δημοτικές εκλογές ήταν να αναβαθμίσουν το Δήμο, να τον επαναφέρουν στην αρχική του κατάσταση, όταν γνώριζε πιένες στην εποχή του Στ. Γεωργίου, Ιωαν. Βογιατζάκη , Αν.Παπαδόπουλυ και Μηνά Γεωργιάδη.
Ο τελευταίος συνδέθηκε με τον ήρωα. Το όνομά του στα κατοχικά χρόνια και αμέσως μετά την απελευθέρωση έγινε συνώνυμο του θρύλου. Η στυγνή εκτέλεσή του από τους Γερμανούς στάθηκε η αφορμή για να τον τιμά το Ηράκλειο ως μάρτυρά του. Έπρεπε να βρεθεί κάποιος που θα ξαναζωντάνευε την ελπίδα στους δημότες, που θα κατάφερνε να διατηρήσει την αίγλη του για να του δοθεί η δυνατότητα να αποδώσει. Και δεν μπορούσε να είναι άλλος από τον Γεωργιάδη.
Δήμαρχος από…Γαλλία
Ο νεαρός ανιψιός του φονευθέντος δημάρχου Γεώργιος Γεωργιάδης, βρισκόταν την εποχή εκείνη στην Γαλλία, για σπουδές στα νομικά. Ξαφνικά έλαβε ένα μήνυμα, όπου σύμφωνα με το οποίο θα έπρεπε να επιστρέψει γιατί επρόκειτο να …ηγηθεί του ψηφοδελτίου του κόμματος των Φιλελευθέρων στο Δήμο Ηρακλείου.
Γύρισε στο Ηράκλειο λίγο πριν τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών, όπου τον περίμεναν «ετοιμοπόλεμοι » οι αντίπαλοι του, που είχαν ξεκινήσει την προεκλογική τους εκστρατεία. Το κλίμα όμως, ενθουσιασμού που δημιούργησε στους Ηρακλειώτες η κάθοδος ενός Γεωργιάδη ήταν αρκετή για να δώσει τη νίκη στον ίδιο, αλλά και την παράταξη που τον στήριξε, τους Φιλελεύθερους.
Οι εκλογές ήταν δύσκολες αφού τέσσερις συνδυασμοί διεκδικούν τον Δήμο :
«Δημοτική Ανόρθωσις » :Κόμμα Φιλελευθέρων
« Έργα – Πρόοδος » : ΕΠΕΚ ( Πλαστήρας)
« Δημοκρατικός Συνδυασμός »: - Αριστερά
«Λαός – Εργασία – Πρόοδος »: Λαϊκό Κόμμα
Η τροποποίηση του εκλογικού νόμου, που θέλει τον δήμαρχο να εκλέγεται αμέσως, από το σύνολο των δημοτικών συμβούλων στην πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού συμβουλίου, δεν επιτρέπει φυσικά να αναγράφεται στο συνδυασμό « υποψήφιος δήμαρχος».
Είναι όμως φυσικό να υπάρχει ηγέτης σε κάθε ψηφοδέλτιο , που θα κληθεί να παίξει αυτό το ρόλο.
Ο Γεώργιος Γεωργιάδης ηγείται των Φιλελευθέρων, ο Εμμανουήλ Λιαπάκης του ψηφοδελτίου της ΕΠΕΚ, ο Νικόλαος Σακλαμπάνης των αριστερών και ο Γεώργιος Αληγιζάκης των λαϊκών. Αυτοί άλλωστε και πλειοψήφησαν …
Οι εκλογές διεξήχθησαν στις 15 Απριλίου 1951σε ήπιο κλίμα. Από την Τρίτη, 48 ώρες αργότερα τα αποτελέσματα ήταν γνωστά :
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ :
Γεώργιος Γεωργιάδης ( 4990 )
Ευάγγελος Χατζάκης (4030)
Στυλιανός Χ. Γιαμαλάκης (3918)
Εμμανουήλ Ματζαπετάκης ( 3682)
Νικόλαος Νταγιαντάς ( 3516)
Κωνσταντίνος Βαρβεράκης ( 3197)
Tζούλια Φαμελιάδου ( 2945)
Νικόλαος Φραγκιαδάκης ( 2888)
Τιτίκος Περδικογιάννης ( 2503)
Εμμανουήλ Πετράκης ( 2454)
Γεώργιος Εμμ. Άκρατος (1231)
Αριστείδης Αλεξίου ( 1197)
ΕΠΕΚ : Εμμανουήλ Λιαπάκης (3420), Άννα Κατσουλογιώργη ( 3297), Νικόλαος Μανίκας ( 2557) Αριστοτέλης Σέργιος ( 1932) και Γεώργιος Καρούζος
ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ : Νικόλαος Σακλαμπάνης ( 3.937), Ευάγγελος Χριστοφοράκης (3621), Μιχαήλ Γαρεφαλάκης (3462), Νκόλαος Χρονάκης ( 3362),Αντώνιος Μαρκάκης (3330), και Δημήτριος Γιαβρίδης ( 3269)
ΛΑΙΚΟΙ : Γεώργιος Αληγιζάκης (2044) Μηνάς Καπετανάκης (1960), Γεώργιος Παπαχατζάκης ( 1901)
Στους επιλαχόντες των συνδυασμών ξεχωρίζουν οι Στ. Μητσοτάκης, Δημ. Χαλκιαδάκης , Νικ. Πίκουλας, Δημ. Γιγουρτσής, Μιχ. Λεμπιδάκης, Βας. Κουγιουμτζής, Α. Παπαδόπουλος, Π.Αποστολάκης, Ν. Περάκης, Αρ. Ανδρουλάκης, Μαρία Κριαρά κ. α.
Στις 20 Μαϊου του ίδιου έτους συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο και με την παρουσία των αναπληρωτών συμβούλων για να γίνει ψηφοφορία για το δήμαρχο. Σε μια διαδικασία απολύτως δημοκρατική όπου ψήφισαν και οι αναπληρωματικοί, ο Γεωργιάδης, που στο μεταξύ το κόμμα των Φιλελευθέρων του έδωσε και επίσημα το χρίσμα διεκδίκησε τη δημαρχία.
Υποψήφιοι ήταν και οι : Τιτίκος Περδικογιάννης και Νικόλαος Σακλαμπάνης
Οι ψήφοι τους :
Γ. Γεωργιάδης ( 15 ψήφοι)
Τ. Περδικογιάννης ( 10 ψήφοι)
Ν. Σακλαμπάνης ( 12 ψήφοι)
Η ψηφοφορία επανελήφθη την επόμενη Κυριακή 29 Μαΐου όταν ο Γεώργιος Γεωργιάδης εξελέγη δήμαρχος με 28 ψήφους έναντι 18 του Τ. Περδικογιάννη.
Στις 6 Ιουνίου το Δημοτικό συγκροτήθηκε σε Σώμα. Πρόεδρος εξελέγη ο γιατρός Στυλιανός Γιαμαλάκης με 29 ψήφους και αντιπρόεδρος ο Νικόλαος Σακλαμπάνης με 14 ψήφους.
Ο Στυλιανός Γιαμαλάκης έως το 1959 παρέμεινε στη θέση αυτή…
Τα έργα Γεωργιάδη…
Η περίοδος Γεωργίου Γεωργιάδη σημαδεύτηκε από μία σειρά έργων στην πόλη, όπως είναι η απελευθέρωση χώρων και η δημιουργία πλατειών και πάρκων. Ακόμη και σήμερα ακούγεται πως « αν έχει λίγο πράσινο το Ηράκλειο το οφείλει στον Γεωργιάδη ».’Ηταν ο άνθρωπος που προσπάθησε να αναμορφώσει το Ηράκλειο, γεγονός που φίλοι και αντίπαλοι το αναγνώρισαν. Και ίσως να ήταν πολύ καλύτερα αν δεν έφευγε στη στιγμή που αποκτούσε πολύτιμη εμπειρία…
Εκείνες οι δημοτικές εκλογές πάντως σημαδεύτηκαν από ένα απροσδόκητο γεγονός την εκλογή δύο γυναικών για πρώτη φορά στο Δημοτικό Συμβούλιο. Της Άννας Κατσουλογιώργη και της Τζούλιας Φαμελιάδου.
Το γεγονός ακούγεται ιδιαίτερα εκπληκτικό αν αναλογιστεί πως ο νόμος παρείχε μεν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις γυναίκες όχι όμως και το δικαίωμα του εκλέγειν. Δηλαδή με λίγα λόγια η Άννα Κατσουλογιώργη πήρε 3.294 …ανδρικούς ψήφους και χωρίς φυσικά τον δικό της !
Επρόκειτο ίσως για ένα από τα καλύτερα Δημοτικά Συμβούλια των τελευταίων ετών, όπου έγινε έργο, αλλά κυρίως αναβάθμισε τον πληγωμένο θεσμό. Το Δημοτικό συμβούλιο και ιδιαίτερα ο δήμαρχος κατέβαλαν τεράστιες προσπάθειες για την ύδρευση των προαστίων του Ηρακλείου και για την αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού της περιοχής των Μαλίων. Έργο, που προχώρησε αρκετά στις μελέτες, αλλά τουλάχιστον ως το 1959 δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας της έλλειψης πόρων.
Η δεύτερη τετραετία…
Η δεύτερη δημιουργική τετραετία του Γεωργιάδη ξεκίνησε αμέσως μετά τις εκλογές του 1954.
Ο δήμαρχος δεν είχε πρόβλημα πλέον επανεκλογής. Οι εξετάσεις που είχε δώσει τα πρώτα τέσσερα χρόνια ήταν απολύτως επιτυχείς , ενώ προβλήθηκε και ο αδέκαστος χαρακτήρας του. ( Είναι γνωστή η περίπτωση που η μητέρα του δημάρχου είχε αρρωστήσει και αυτός αρνήθηκε να στείλει το υπηρεσιακό αυτοκίνητό του…)
Στις 21 Νοεμβρίου 1954 εκτός του Γ. Γεωργιάδη διεκδίκησαν τη δημαρχία οι Γ.Καβός ( εξέφρασε και υποστηριζόταν από προοδευτικούς και αριστερούς του Ηρακλείου) και Ν. Πίκουλας (στηριζόταν από τους συντηρητικούς της πόλης).
Τα αποτελέσματα των εκλογών δικαίωσαν τον Δήμαρχο :
Γεώργιος Γεωργιάδης ( 7.640 ψήφοι ) – 19 έδρες
Γεώργιος Καβός ( 3212 ψήφοι) – 6 έδρες
Νικόλαος Πίκουλος (2899 ψήφοι )
Στο συμβούλιο εξελέγησαν :
Συνδυασμός Γεωργιάδη : Στ .Γιαμαλάκης (4335) , Ευ. Χατζάκης (3840), Σοφία Αμαριώτου (3694), Εμμ. Λιαπάκης (3324),Ν. Φραγκιαδάκης (3098),Ν. Νταγιαντάς (2936) Α. Δαμιανάκης (2860),Στ.Μητσοτάκςη (2572),Γ.Καρούζος (2313),Ν.Μανίκας (2312),Α.Μανασάκης (20148),Ευτ.Εργαζάκης (1982),Μιχ.Ντιρλας (1904),Μιχ.Μαρής (1042),Ελ.Νιταδώρος (1841),Αν. Σινάνης (1831),Ευτ.Βασβούκη (1809),Δ.Γιγουρτσής (1756) και Ι.Μηλιωτάκης (1710)
Συνδυασμός Καβού : Ι.Αθητάκης (2651), Ν. Σακλαμπάνης (2405), Ρ.Τζανακάκης (2018),Α.Μαυράκης (1855),Ε.Χριστοφοράκης (1770),και Μ. Γαρεφαλάκης ( 1725)
Από το συνδυασμό του Ν. Πίκουλα δεν μπήκαν στο Δημοτικό Συμβούλιο αλλά οι μεγαλύτεροι σε ψήφους ήταν : Μαρία Κριαρά (1174) , Μ.Καπετανάκης (1099) Κ. Γαλελιανός (1035) και Γ.Αλεξάκης (1019)
Στις 23 Ιανουαρίου το Συμβούλιο συγκροτήθηκε σε σώμα και εξελέγη παμψηφεί ο Στ.Γιαμαλάκης και αντιπρόεδρος ο Γ.Καρούζος
(συνεχίζεται…)
ΠΗΓΕΣ : Εφημερίδα ΤΟΛΜΗ, Έρευνα Κώστας Μπογδανίδης
Αρχεία Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου
