Στην Ευρώπη του λαϊκισμού, η συζήτηση για το πολιτικό στην τέχνη, για τον λαό, τη λαϊκότητα, τον ελιτισμό, τον δικαιωματισμό, είναι κατεπείγουσα. Πώς συμβάλλουν τα αρχαία κείμενα στην προσέγγιση του πολιτικού ως συνδυασμού θεσμών και πρακτικών; Πώς μπορεί το θέατρο και η περφόρμανς να συμβάλλουν στην αναδιατύπωση της ταυτότητας της σύγχρονης Ευρώπης;
Στόχος των σεμιναρίων είναι η παραγωγή διαλόγου για το αρχαίο δράμα και την πολιτική μέσα από τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες που αναπτύσσονται γύρω από τους άξονες του ΣΩΜΑΤΟΣ, του ΧΩΡΟΥ και του ΧΡΟΝΟΥ, ως τις κύριες διαστάσεις της ανθρώπινης εμπειρίας και του παγκόσμιου μοντέλου.
Θεματικές:
1η θεματική ενότητα: Το Σώμα και η Πόλις
2η θεματική ενότητα: Χώροι και Σφαίρες της Δημοκρατίας
3η θεματική ενότητα: Εξέλιξη και Πρόοδος: Ουτοπίες για την Κοινότητα και την Κοινωνία
Δομή Προγράμματος
Η 3η χρονιά υλοποίησης του Προγράμματος πραγματοποιείται από 10 Σεπτεμβρίου έως και 22 Σεπτεμβρίου 2019, σε συνεργασία με το διεθνώς αναγνωρισμένο ινστιτούτο Forum Internationale Wissenschaft του Πανεπιστημίου της Βόννης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Έχοντας ιδρυθεί πριν από 200 χρόνια, το Πανεπιστήμιο της Βόννης ανήκει στα πιο σημαντικά ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα της Γερμανίας. Βρίσκεται στο κέντρο της Ευρώπης και είναι διεθνώς αναγνωρισμένο για τα κορυφαία επιστημονικά και ερευνητικά προγράμματα σπουδών. Το Πανεπιστήμιο της Βόννης περιλαμβάνει επτά σχολές. Σήμερα, περισσότεροι από 38.000 σπουδαστές (εκ των οποίων 5.000 διεθνείς φοιτητές από 143 χώρες) είναι εγγεγραμμένοι σε ένα από τα διακόσια τρία προγράμματα σπουδών του. Η στρατηγική που ακολουθεί με την πρόσληψη εξαιρετικών επιστημόνων τις τελευταίες δεκαετίες έχει ως αποτέλεσμα το υψηλό επίπεδο ερευνητικού έργου. Σε διεθνές επίπεδο, το Πανεπιστήμιο της Βόννης συνεργάζεται με περισσότερα από 80 παγκοσμίως γνωστά πανεπιστήμια.
Το Πανεπιστήμιο αποτελεί σημείο αναφοράς για επιστήμονες από το εξωτερικό, γεγονός που αντανακλάται στην πρόσφατη διεθνή κατάταξή του στη 2η θέση σε εθνικό επίπεδο από το Times Higher Education.
Το Forum Internationale Wissenschaft (Forum for International Research, FIW) αποτελεί έναν σημαντικό επιστημονικό οργανισμό του Πανεπιστημίου της Βόννης και ιδρύθηκε το 2012. Συνιστά ουσιαστικό κομμάτι της στρατηγικής διεθνοποίησης του Πανεπιστημίου. Τα επιστημονικά τμήματα εστιάζουν στους θεματικούς άξονες: Συγκριτική Έρευνας για τη Δημοκρατία και τα Ολοκληρωτικά καθεστώτα, Επιστήμες και Πολιτική της Επιστήμης, Συγκριτική Έρευνα για τις Θρησκείες και Ψηφιακή Κοινωνία. Η έρευνα που διεξάγεται εστιάζει στις περιφερειακές παραλλαγές και παγκόσμιες αλληλεπιδράσεις και συσχετισμούς ανάμεσα σε λειτουργικά συστήματα όπως η πολιτική, η επιστήμη και η θρησκεία.
Στη διάρκεια του προγράμματος πρόκειται να πραγματοποιηθούν:
α. Διοργάνωση Σεμιναρίου και Εργαστηρίων ( 13 έως 17 Σεπτεμβρίου)
β. Διοργάνωση Διεθνούς Forum (18 & 19 Σεπτεμβρίου)
γ. Τελική προετοιμασία και παρουσίαση παράστασης, στο Θέατρο του Ι.Μ.Κ. στις 12, 13 και 14 Σεπτεμβρίου.
δ. παρουσίαση εικαστικού γεγονότος (10 έως 22 Σεπτεμβρίου)
Στο Σεμινάριο και τα Εργαστήρια μπορούν να πάρουν μέρος, δωρεάν, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές, ανεξάρτητοι νέοι καλλιτέχνες και νέοι ακαδημαϊκοί των παρακάτω αντικειμένων: παραστατικές τέχνες, μουσική, τέχνη του ήχου, εικαστικά, τεχνολογία, δραματουργία, πολιτικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες.
Τα σεμινάρια και εργαστήρια χωρίζονται σε 3 θεματικές ενότητες και οι υποψήφιοι δικαιούνται να καταθέσουν αίτηση συμμετοχής σε μια από τις τρεις θεματικές ενότητες. Ο μέγιστος αριθμός των συμμετεχόντων στα Σεμινάρια/Εργαστήρια της 1ης θεματικής ενότητας (με τίτλο: Το Σώμα και η Πόλις) είναι 15 άτομα, στα Σεμινάρια/Εργαστήρια της 2ης θεματικής ενότητας (με τίτλο: Χώροι και Σφαίρες Δημοκρατίας) στα 15 άτομα και στα Σεμινάρια/Εργαστήρια της 3ης θεματικής ενότητας (με τίτλο Εξέλιξη και Πρόοδος: Ουτοπίες για την Κοινότητα και την Κοινωνία) στα 20 άτομα. Απαιτείται κατάλληλη προετοιμασία των συμμετεχόντων με προηγούμενη μελέτη επιστημονικού υλικού που θα διανεμηθεί εγκαίρως.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
Οι σύγχρονες προσεγγίσεις του αρχαίου δράματος παίζουν σημαντικό ρόλο στη συν-εξέλιξη της ευρωπαϊκής πολιτικής σκέψης και των σύγχρονων δημοκρατιών. Ωστόσο, το ιστορικό και μυθολογικό υπόβαθρο του Αθηναϊκού Δράματος δεν έχουν μόνο χρησιμοποιηθεί ως θεμελιακές αφηγήσεις σύγχρονων ουτοπιών της κοινωνίας, αλλά και ως μια σύγχρονη δημόσια σφαίρα. Έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί και επαναχρησιμοποιηθεί για την υλοποίηση διαφόρων πολιτικών ουτοπιών, παγκοσμιοποιημένων και εθνικιστικών, ιδιαίτερα τον 19ο και τον 20ό αιώνα.
Στην αυγή της νέας χιλιετίας, η ιδρυτική ιστορία της δημοκρατίας ως μια Παν-ευρωπαϊκή Ουτοπία τέθηκε και πάλι υπό αμφισβήτηση. Κάτω από πολλές συνθήκες, έχει μετατραπεί σε μια δυστοπική ιστορία της απώλειας και της επιθυμίας, καθώς εμφανίστηκαν νέες εθνικιστικές τάσεις και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αναγκάστηκαν να αγωνιστούν ενάντια σε αντιδημοκρατικές φωνές. Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική θεωρία, καθώς και το πολιτικό θέατρο, επέστρεψαν για μία ακόμη φορά στις λεγόμενες καταβολές τους, στην αθηναϊκή πόλιν των Μεγάλων Διονυσίων και των Δραματικών Αγώνων, ως πραγμάτωση μιας κοινωνίας φαινομενικά ενωμένης σε κοινές αξίες.
Οι σύγχρονοι προβληματισμοί με όρους και με ιδέες που προέρχονται από την ελληνική αρχαιότητα και το θέατρο παίζουν σημαντικό ρόλο στον πολιτικό διάλογο και στον ανα-στοχασμό της κοινωνίας. Αρχές και θεωρίες, όπως αυτή του κοινωνικού ανταγωνισμού (βλ. Χάνα Άρεντ, Σαντάλ Μουφ), της πολιτικής προσέγγισης (βλ. Ζακ Ρανσιέρ, Ερνέστο Λακλάου) ή των πολιτών ως μοντέλο για ατομική παρουσία και συμμετοχή στα κοινά και ενεργή πολιτική στάση, τίθενται πάλι σε αμφισβήτηση.
Πώς μπορεί μια προσεκτική ανάγνωση των αρχαίων κειμένων να συμβάλλει στις πρόσφατες προσπάθειες προσέγγισης του πολιτικού ως συνδυασμού θεσμών, πρακτικών και αρμοδιοτήτων; Πώς μπορεί, από την άλλη πλευρά, η πολιτική ερμηνεία των κοινωνικών πρακτικών στην κλασική Αθήνα να χρησιμοποιηθεί παραγωγικά για την εκ νέου ανάγνωση και επαναδιατύπωση των παραδοσιακών κειμένων της Αττικής τραγωδίας; Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: Πώς μπορεί μια θεατρική παράσταση, μια καλλιτεχνική θεώρηση του χώρου και του χρόνου της αττικής δημοκρατίας να συμβάλλει στην αναδιατύπωση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η σύγχρονη Ευρώπη;
Τα σεμινάρια και εργαστήρια θα εστιάσουν στα κείμενα των έργων Ορέστεια, Ικέτιδες και Βάκχες αλλά δεν θα περιοριστούν σε αυτά μόνο. Στόχος είναι να γίνει διάλογος πάνω στο αρχαίο δράμα και την πολιτική μέσα από τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες που αναπτύσσονται γύρω από τους άξονες του ΣΩΜΑΤΟΣ, του ΧΩΡΟΥ και του ΧΡΟΝΟΥ, ως τις κύριες διαστάσεις της ανθρώπινης εμπειρίας και του παγκόσμιου μοντέλου.
Τα Σεμινάρια αποτελούν εισαγωγή στα Εργαστήρια τα οποία συσχετίζονται θεματικά και λειτουργικά με τη κάθε ενότητα Σεμιναρίου και επιχειρούν να ενεργοποιήσουν στην πράξη τις θεωρητικές συζητήσεις καθώς θα υπάρξει και θεωρητική και πρακτική/καλλιτεχνική προσέγγιση της κάθε θεματικής ενότητας. Τα Σεμινάρια/Εργαστήρια καθοδηγούνται από επαγγελματίες και καλλιτέχνες από τη Γερμανία και την Ελλάδα.
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΣ (Σεμινάριο & Εργαστήριο)
Αναλύοντας τις πρακτικές και τις μορφές σωματοποίησης, τις σωματικές πρακτικές και το πολιτικό, η πρώτη θεματική ενότητα των σεμιναρίων/εργαστηρίων στοχεύει στη διερεύνηση του πολιτικού ρόλου των σωματικών πρακτικών. Πέρα από τις στρατηγικές της σωματικής συμμετοχής, θα εξετάσουμε προσεκτικότερα την αντίσταση του σώματος και τις παρεμβολές του με άλλα σώματα και πράγματα
Εισηγήτρια Σεμιναρίου: Julia Stenzel
Εισηγητής Εργαστηρίου: Oliver Zahn
Προϋποθέσεις/Κριτήρια: Έως 15 άτομα. Είναι υποχρεωτικό οι συμμετέχοντες να παρακολουθήσουν συνολικά το σεμινάριο και ολόκληρο τον κύκλο εργαστηρίων.
Απευθύνεται σε: Μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές, ανεξάρτητους νέους καλλιτέχνες και νέους ακαδημαϊκούς των παρακάτω αντικειμένων: παραστατικές τέχνες, μουσική, τέχνη του ήχου, εικαστικά, τεχνολογία, δραματουργία, πολιτικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες. Δεν απαιτείται προηγούμενη εμπειρία στον χορό είτε τη γυμναστική, αλλά οποιαδήποτε γνώση είναι ευπρόσδεκτη.
* Υπάρχει πιθανότητα οι συμμετέχοντες να παρουσιάσουν το υλικό που θα δημιουργηθεί μέσα από τα εργαστήρια, στις 18 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του Φόρουμ «Το Αρχαίο Δράμα και το Πολιτικό: Παράσταση – Φιλοσοφία – Πολιτική Θεωρία»
Σεμινάριο, Παρασκευή, 13 Σεπτεμβρίου 2019, ώρες 12:00-16:00
Οι Βάκχες του Ευριπίδη παρουσιάζουν την κρίση μιας καλά οργανωμένης, φαινομενικά τέλειας, πόλης. Η πόλις που παρουσιάζεται εδώ και εκπροσωπείται από τον Πενθέα καθώς και από τις γυναίκες στο Κιθαιρώνα, χαρακτηρίζεται από την απαίτηση για πλήρη ένταξη όσων είναι μέρος της, ενώ από την άλλη αποκλείει τελείως το «άλλο», αυτό που είναι διαφορετικό από τον κόσμο της, έξω από τη συγκεκριμένη μορφή της. Η επιστροφή του Διονύσου θεωρείται ως η επιστροφή του καταπιεσμένου «άλλου».
Κατά την παρατήρηση του κόσμου της πόλεως, η μορφή του παράξενου θεού προτείνει προς τον θεατή μια συγκεκριμένη, αυτο-ειρωνική -και ίσως- κυνική στάση, παρουσιάζοντας την προοπτική του Διονύσου, ο οποίος, ενώ οδηγεί την πόλιν στην αυτοκαταστροφή της, καλεί τους Αθηναίους θεατές να ανακαλύψουν εκ νέου τη δική τους πολιτεία. Σύμφωνα με τη σύγχρονη προσέγγιση, οι Βάκχες διαπραγματεύονται θέματα σχετικά με την κρίση της δημοκρατίας, τη δημαγωγία, την αντιπροσώπευση και, τέλος, τα ζητήματα φύλου.
Το σεμινάριο αναλύει πρόσφατες φιλοσοφικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις σχετικά με την ένταξη και τον αποκλεισμό, την κοινωνική συμμετοχή και τη «μερίδα εκείνων που δεν έχουν κανένα μέρος» (J. Rancière) στις σύγχρονες κοινωνίες μέσα από ένα παραγωγικό διάλογο με το αρχαίο κείμενο. Θα λάβουμε υπόψη τις φιλοσοφικές σκέψεις για τη συναίνεση και την αγωνιστικότητα (H. Arendt, Ch. Mouffe), τη συνέλευση και τη συλλογικότητα (J. Butler), καθώς και τις κοινωνιολογικές αντιλήψεις για την αντιπροσώπευση και την ηγεσία (P. Diehl, R. Stichweh). Θα συζητήσουμε πώς διαμορφώνονται οι σύγχρονες ιδέες για το πολιτικό -που βρίσκεται σε κρίση- μέσα από μοντέλα που συναντούμε στην αθηναϊκή πόλιν ως βασικά συστατικά της δημοκρατίας, αλλά, μετά από μια πιο προσεκτική ματιά, αποκαλύπτονται ως μορφές μετασχηματισμένες και κατακερματισμένες.
Με εργαλείο το αρχαίο κείμενο θα αναφερθούμε στην εξέλιξη και παρακμή της δημοκρατίας στις σύγχρονες κοινωνίες, στις μορφές σωματοποίησης του πολιτικού και στην έννοια της σωματοποιημένης δημόσιας σφαίρας.
Εργαστήριο, 14-17 Σεπτεμβρίου 2019
Ημέρες και ώρες:
Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Διάρκεια: 16 ώρες (4 συνεδρίες, 4 ωρών η καθεμιά)
Η Σύγχρονη Γυμναστική – μια έκφανση της αρχαίας ελληνικής πρακτικής- που αναπτύχθηκε από τους Γερμανούς εθνικιστές τον 19ο αιώνα, έχει μακρά ιστορία ως εργαλείο για την οικοδόμηση της συλλογικής ταυτότητας. Στις απαρχές της, ήταν μια από τις πολλές στρατηγικές που χρησιμοποιήθηκαν για την ενίσχυση τηςπολιτειότητας και την επανόρθωση της κατακερματισμένης πολιτειακής κατάστασης της προ-αυτοκρατορικής Γερμανίας.
Σε όλη την ιστορία, όμως, οι μαζικές γυμναστικές επιδείξεις, χρησίμευσαν ειδικότερα και ανεπίσημα, ως επιτελεστικές δοκιμές ενδυνάμωσης της πολιτειότητας, σε διάφορες κολεκτίβες σε όλο τον κόσμο: χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο από τις πρώτες φεμινίστριες αθλήτριες το 1848, από μετανάστες και εξόριστους, από μειονότητες, από τους εργαζόμενους και από την αστική τάξη, από τους σοσιαλιστές, αλλά και τους φασίστες, μεταξύ άλλων.Με τον ίδιο τρόπο που οι αγώνες γυμναστικής αποτέλεσαν πρότυπο για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, το εργαστήριο προτείνει και εξερευνά μια αντίστοιχη προσαρμογή της τότε αρχαίας ελληνικής πρακτικής στις ανάγκες της σύγχρονης Ευρώπης.
Μέσα από την σύγκρουση απόψεων, τις τριβές και τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή την αντίληψη, το εργαστήριο θα χρησιμοποιήσει ως σημείο εκκίνησης τις χορογραφικές πρακτικές του Κινήματος της Γυμναστικής, προτείνοντας μια πρακτική προσέγγιση στη διαπραγμάτευση της συλλογικότητας, την οικοδόμηση της συλλογικής ταυτότητας και την ιδιότητα του πολίτη. Στο εργαστήριο θα ανακατασκευάσουμε τις κλασικές τεχνικές της γυμναστικής και θα δουλέψουμε πάνω σε αυτές. Στο πλαίσιο αυτό μαζί με τη δημιουργία μιας χορογραφίας της πολιτικής, θα συζητηθούν και οι συνέπειες και η ηθική μιας «χορογραφίας» της πολιτικής στις σύγχρονες κοινωνίες. Τέλος, θα κάνουμε μια παρουσίαση στο πλαίσιο του Φόρουμ.
2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΧΩΡΟΙ ΚΑΙ ΣΦΑΙΡΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (Σεμινάριο & Εργαστήρια)
Εισηγητές Σεμιναρίου: Jonas Tinius
Εισηγητές Εργαστηρίου: Ilan Bachl, Anna M. Pásco Bolta
Προυποθέσεις/Κριτήρια: Έως 15 άτομα. Είναι υποχρεωτικό για τους συμμετέχοντες να παρακολουθήσουν το σύνολο του σεμιναρίου και
εργαστηρίου, δηλαδή και τις 5 ημέρες.
Απευθύνεται σε: Μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές, ανεξάρτητους νέους καλλιτέχνες και νέους ακαδημαϊκούς των παρακάτω αντικειμένων: παραστατικές τέχνες, μουσική, τέχνη του ήχου, εικαστικά, τεχνολογία, δραματουργία, πολιτικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες.
*Υπάρχει πιθανότητα οι συμμετέχοντες να παρουσιάσουν το υλικό που θα δημιουργηθεί μέσα από τα εργαστήρια, στις 18 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του Φόρουμ «Το Αρχαίο Δράμα και το Πολιτικό: Παράσταση – Φιλοσοφία – Πολιτική Θεωρία»
Σεμινάριο, Παρασκευή, 13 Σεπτεμβρίου 2019, 16.00-20.00
Tο σεμινάριο εξετάζει ανθρωπολογικά το ζήτημα του χώρου και των σφαιρών της δημοκρατίας εστιάζοντας στη «διπλή παρουσία του ερειπωμένου». Εξερευνώντας αυτή την έννοια, το σεμινάριο επικεντρώνεται στους δύο διαφορετικούς – και συχνά αντιφατικούς – τρόπους με τους οποίους ερμηνεύεται η έννοια των ερειπίων. Αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ο σύγχρονος και ο νεωτερικός ευρωπαϊκός πολιτισμός αντιμετωπίζει ορισμένα ερείπια ως «κλασική κληρονομιά», ενώ καταδικάζει άλλα, θεωρώντας τα «μετά τον καπιταλισμό» και «μετά την κρίση» ερείπια, ως «αποτυχίες». Το σεμινάριο εξετάζει το ιδιαίτερο πλαίσιο της Ελλάδας και της Αθήνας και τους τρόπους με τους οποίους η καπιταλιστική και μετα-αποικιακή δημιουργία ερειπίων ερμηνεύεται στη σύγχρονη τέχνη και στο θέατρο.
Ερωτά το πώς η πολιτιστική κληρονομιά συγκροτείται στη σύγχρονη κοινωνία, εξετάζοντας ειδικά τον αστικό χώρο και την αρχιτεκτονική, αλλά και τη χρήση του χώρου στην περφόρμανς, την τέχνη και το θέατρο. Με βάση ανθρωπολογικές βιβλιογραφικές αναφορές καθώς και την εθνογραφική επιτόπια εργασία του υπεύθυνου του εργαστηρίου, το εργαστήριο αξιοποιεί υλικό από την έκθεση documenta14 στην Αθήνα, και κυρίως το δημόσιο πρόγραμμα Parliament of Bodies (Η Βουλή των Σωμάτων) ως χαρακτηριστικό παράδειγμα για να αναλυθεί πώς η συνάντηση των σύγχρονων σωμάτων ανοίγει μια διαφορετική οπτική και χώρο αναστοχασμού σε σχέση με τα ερείπια, την κατασκευή της κληρονομιάς, και τη «μετά την κρίση» ελληνική κοινωνία.
Επιπλέον, γίνονται αναφορές στον τρόπο με τον οποίο η documenta14 επιδίωξε να διαβρώσει τον κλασικιστικό (Γερμανικό) λόγο για την αποτίμηση της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς, υποτιμώντας παράλληλα τη συζήτηση για τη «μετά την κρίση» δημιουργία ερειπίων. Στις αναγνώσεις περιλαμβάνονται κείμενα των Ann Laura Stoler και Yael Navaro-Yashin σχετικά με την καταστροφή και τα ερείπια, αλλά και αναλύσεις για τη σύγχρονης – «μετά την documenta14» και «μετά την κρίση»- Ελλάδα (π.χ. On Curating 33). Στόχος του σεμιναρίου είναι να εισάγει τους συμμετέχοντες στη βιβλιογραφία, τις μεθόδους και τις θεωρητικές προσεγγίσεις που συνδυάζουν τις σπουδές πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από μια κριτική θεώρηση με την ανθρωπολογία της τέχνης, το θέατρο και τον αστικό χώρο.
Εργαστήριο, 14-17 Σεπτεμβρίου 2019
Ημέρες και ώρες:
Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Διάρκεια: 16 ώρες (4 συνεδρίες, 4 ωρών η καθεμιά)
«Για να σκεφτούμε το πραγματικό, πρέπει να το κατασκευάσουμε ως μύθο»
Μέσα από το έργο Ικέτιδες και άλλα -κυρίως θεωρητικά- κείμενα, καθώς και μέσα από επιτελεστικούς περιπάτους στην Αθήνα, οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο εξερευνούν την ιδέα του «χώρου». Ο χώρος αντιμετωπίζεται ως αρχιτεκτονικό και αστικό στοιχείο, ως κοινωνικο-πνευματική κατασκευή, ως προϋπόθεση για την ύπαρξη πολιτισμού και, φυσικά, ως πολιτικός χώρος, που επιτρέπει την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων και τη δημιουργία πολιτικών κινημάτων.
Στο εργαστήριο χρησιμοποιούμε διαφορετικές καλλιτεχνικές τεχνικές για να κατανοήσουμε την ιδέα του χώρου ως συνθήκη ή κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη το θεωρητικό χώρο καθώς και τον φυσικό χώρο και μέσα από τη διαδικασία της μελέτης, της δημιουργίας και του προβληματισμού, ίσως δημιουργηθούν πιθανές νέες χωρικές καταστάσεις. Ειδικότερα, θα εφαρμόσουμε τη μέθοδο της καλλιτεχνικής παρέμβασης στον δημόσιο χώρο. Το θεματικό πλαίσιο για τις παρεμβάσεις μπορεί να περιλαμβάνει διάφορες πτυχές του αστικού χώρου, όπως:
– Πολιτική και πολιτικές εκδηλώσεις
– Η ένταση μεταξύ παγκόσμιων και τοπικών αναγκών (η δημοσιονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η καθημερινή ζωή των πολιτών της Αθήνας)
– Ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης (η οπτική απ’ «έξω», μέσα από μέσα ενημέρωσης του εξωτερικού)
– Καθημερινά γεγονότα (εργασία, φτώχεια, εγκληματικότητα, ιδιομορφίες, μοίρα κ.λπ.)
– Αρχιτεκτονική και αστικός χώρος (ποιο πλαίσιο παρέχεται στους κατοίκους του αστικού χώρου, πώς αυτό επηρεάζει τη ζωή τους;)
– Ο «Ουμανισμός» στον αστικό χώρο (τι συνιστά το άτομο και την κοινωνία, πώς αυτό αλλάζει σε μια εποχή του «μετα»- Ουμανισμού;)
Οι συμμετέχοντες καλούνται να προσεγγίσουν τα προτεινόμενα θέματα και να εξερευνήσουν πιθανούς συσχετισμούς ανάμεσά τους. Με αυτό τον τρόπο, πραγματικότητα και μυθοπλασία αναμειγνύονται, είτε διευρύνοντας τους ορίζοντες, είτε θέτοντας εμπόδια στην καλλιέργεια της ελεύθερης σκέψης. Αυτό δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν τον ρόλο της μυθοπλασίας στην παραγωγή ιδεών και στην αντίληψή, καθώς και το πώς αυτή επηρεάζεται και δημιουργείται.
Tο εργαστήριο είναι ανοιχτό σε καλλιτέχνες, ερευνητές και φοιτητές από διαφορετικούς κλάδους. Αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε τομέας ερμηνεύει την πραγματικότητα από την δική του οπτική και έτσι κάθε διαφορετικό υπόβαθρο είναι ευπρόσδεκτο. Κατανοούμε ότι η τεχνική είναι απλά ένα μέσο για την ερμηνεία της πραγματικότητας ή την έκφραση ιδεών. Το εργαστήριο δημιουργείται από τους συμμετέχοντες και για τους συμμετέχοντες, θα προσφέρουμε εργαλεία και διαφορετικές τεχνικές, τις οποίες ο κάθε συμμετέχων θα μπορεί να χρησιμοποιήσει μέσα από τον δικό του τρόπο εργασίας. Η μεθοδολογία που θα χρησιμοποιήσουμε βασίζεται στη διαδικασία συζήτησης και ανταλλαγής εντυπώσεων χωρίς να περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη τεχνική ή καλλιτεχνική έκφραση.
Οι γνώσεις στην επεξεργασία βίντεο θα εκτιμηθούν.
3η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΟΣ: ΟΥΤΟΠΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (Σεμινάριο & Εργαστήρια)
Ξεκινώντας από την ιδέα και την πρακτική της Ικεσίας, η θεματική αυτή ενότητα εξετάζει τις αλληλεπιδράσεις του χρόνου και του χώρου στις αρχαίες έννοιες του ασύλου και του καταφυγίου, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες συζητήσεις για τη μετανάστευση και το καταφύγιο, τα σύνορα και την παραβίασή τους. Εξετάζοντας αυτά τα θέματα τόσο θεωρητικά όσο και καλλιτεχνικά, τίθενται στο προσκήνιο ερωτήματα για το πώς αισθητική και πολιτική αλληλεπιδρούν: Πώς μπορεί αυτή η αλληλεπίδραση να τροφοδοτήσει την εξέλιξη και τον μετασχηματισμό των εννοιών της αναπαράστασης και της αντιπροσώπευσης.
Εισηγητής Σεμιναρίου: Jörn Etzold
Εισηγητές Εργαστηρίου: Holle Münster, Σαράντος Ζερβουλάκος
Προυποθέσεις/Κριτήρια: Έως 20 άτομα. Είναι υποχρεωτικό για τους συμμετέχοντες να παρακολουθήσουν το σύνολο του σεμιναρίου και εργαστηρίου, δηλαδή και τις 5 ημέρες
Απευθύνεται σε: Μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές, ανεξάρτητους νέους καλλιτέχνες και νέους ακαδημαϊκούς των παρακάτω αντικειμένων: παραστατικές τέχνες, μουσική, τέχνη του ήχου, εικαστικά, τεχνολογία, δραματουργία, πολιτικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες. Βασική προϋπόθεση να είναι ανοιχτοί στη συνομιλία με ξένους και στη συνεργατική δουλειά.
*Υπάρχει πιθανότητα οι συμμετέχοντες να παρουσιάσουν το υλικό που θα δημιουργηθεί μέσα από τα εργαστήρια, στις 18 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του Φόρουμ «Το Αρχαίο Δράμα και το Πολιτικό: Παράσταση – Φιλοσοφία – Πολιτική Θεωρία» .
Σεμινάριο, Παρασκευή, 13 Σεπτεμβρίου 2019, 16.00-20.00
Σημείο εκκίνησης είναι η ανάγνωση του έργου Ικέτιδες του Αισχύλου. Αρχικά επικεντρωνόμαστε στην πράξη της ικεσίας στο έργο του Αισχύλου, η οποία και εξασφαλίζει την προστασία των Δαναΐδων από τον Δία, μόλις φτάσουν στον ιερό χώρο (τον ιερό λόφο έξω από την πόλη). Θα εξετάσουμε έπειτα πώς και γιατί ο βασιλιάς Πελασγός αποφασίζει να ενεργήσει ως πρόξενος, μιλώντας υπέρ των Δαναΐδων που θέλουν να εισέλθουν στην πόλη μέσα στην αγορά. Στη συνέχεια, θα αντιπαραβάλλουμε αυτή την αρχαία αντίληψη του χώρου, της προστασίας, του καταφυγίου και της επισφάλειας με τη σύγχρονη έννοια του έθνους – κράτους, ως το έδαφος ενός έθνους και ως οργανισμό που εξασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών του.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Χάνα Άρεντ στο έργο της «Απαρχές του Ολοκληρωτισμού», το έθνος-κράτος παράγει αδιάκοπα ‘απόλιδες’, επομένως, ανθρώπους χωρίς δικαιώματα,. Αναλύοντας και κατανοώντας τη σχέση μεταξύ των παλαιότερων και των σύγχρονων χώρων της πολιτικής, διερευνάται ο ρόλος του σύγχρονου θεάτρου στη θέσπιση ερωτημάτων σχετικά με το άσυλο, την διεκδίκηση, τον θρήνο και την απειλή. Τέλος, θα εξετάσουμε τη σχέση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την έννοια της αντιπροσώπευσης.
Εργαστήριο, 14-17 Σεπτεμβρίου 2019
Ημέρες και ώρες:
Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 12:00 – 18:00 (περιήγηση με λεωφορείο)
Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 12:00 – 18:00 (περιήγηση με λεωφορείο)
Διάρκεια: 20 ώρες (2 συνεδρίες, 4 ωρών η καθεμιά και 2 συνεδρίες, 6 ωρών η καθεμία)
Εγκαταλείποντας παλιές πατρίδες – Δημιουργώντας νέες κατοικίες
Ένα άχρονο/διαχρονικό δράμα στην Αθήνα
Η Αττική γη λειτουργούσε πάντοτε ως καταφύγιο. Οι Ικέτιδες αποτελούν τη βάση για την εξέταση της μεταναστευτικής ιστορίας της Αθήνας. Αναζητούμε ίχνη μέσα στους αιώνες: χώρος δημιουργήθηκε για όσους έφτασαν. Με την πάροδο του χρόνου, καταφύγια, κτίσματα και συγκροτήματα κατοικιών χτίστηκαν για αυτό τον λόγο.
Η αρχιτεκτονική της Αθήνας χαρακτηρίζεται από την πρόκληση και το καθήκον να είναι μια πόλη-πρόσφυγας. Σήμερα, η Αθήνα αποτελεί καταφύγιο για τους ανθρώπους που έρχονται από τις ζώνες πολέμου και αναζητούν τον δρόμο τους προς την Ευρώπη, αλλά είναι και επιθυμητός προορισμός για ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Από τη μία πλευρά, η πόλη της Αθήνας πρέπει να επιβεβαιώνει την προσδοκία των επισκεπτών της ότι είναι «λίκνο της δημοκρατίας» και «γενέτειρα της ευρωπαϊκής ταυτότητας», και από την άλλη, να λειτουργεί ως μητρόπολη για τους επισκέπτες της, που πρέπει να αντέξει: Η κρίση που περνάει, είναι για τους τουρίστες, τόσο θελκτική όσο και η ίδια η Ακρόπολη.
Στο εργαστήριο αναπτύσσουμε ένα ταξίδι για την ένταση ανάμεσα στην Αθήνα ως τόπο καταφυγίου και ως τόπο αναψυχής. Ο Αττικός χώρος, το λιμάνι του Πειραιά, το Ολυμπιακό χωριό, τα Πατήσια, η Αχαρνών, η Κυψέλη, τα Αναφιώτικα, το Μουσείο της Πόλης της Αθήνας είναι τόποι άφιξης και ασύλου όπου θέλουμε να δουλέψουμε μαζί με τους συμμετέχοντες μέσα από θεατρικούς κώδικες και στη συνέχεια να παρουσιάσουμε το έργο μας με τη μορφή μιας περιήγησης στην πόλη: μια βόλτα με λεωφορείο.
Μεθοδολογία
Δημιουργικές συζητήσεις, συγγραφική εργασία, περφόρμανς, επιτόπια έρευνα. Θα διερευνήσουμε πώς η εμπειρία του χρόνου συνδέεται με τη διαμόρφωση μιας θεατρικής κατάστασης και με ποιο τρόπο ο χρόνος που περνά (από τη στιγμή της άφιξης μέχρι την οικοδόμηση νέων σπιτιών) μπορεί να γίνει θέμα ενός έργου. Η περιήγηση αυτή στην πόλη με το λεωφορείο, θα βιντεοσκοπηθεί, με σκοπό τη δημιουργία ενός φιλμ, που θα παρουσιαστεί αρχικά στο Φόρουμ.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
1η Θεματική Ενότητα
Σεμινάριο: Παρασκευή, 13/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
1ο Εργαστήριο: Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
2ο Εργαστήριο: Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
3ο Εργαστήριο: Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
4ο Εργαστήριο: Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
2η Θεματική Ενότητα
Σεμινάριο: Παρασκευή, 13/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
1ο Εργαστήριο: Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 12:00 – 16:00
2ο Εργαστήριο: Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
3ο Εργαστήριο: Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
4ο Εργαστήριο: Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
3η Θεματική Ενότητα
Σεμινάριο: Παρασκευή, 13/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
1ο Εργαστήριο: Σάββατο, 14/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
2ο Εργαστήριο: Κυριακή, 15/09/2019, ώρες 12:00 – 18:00 (περιήγηση με λεωφορείο)
3ο Εργαστήριο: Δευτέρα, 16/09/2019, ώρες 16:00 – 20:00
4ο Εργαστήριο: Τρίτη, 17/09/2019, ώρες 12:00 – 18:00 (περιήγηση με λεωφορείο)
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Αίτηση συμμετοχής για το Σεμινάριο και τα Εργαστήρια μπορούν να υποβάλουν μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές / σπουδαστές και ερευνητές, ανεξάρτητοι νέοι καλλιτέχνες και νέοι ακαδημαϊκοί των παρακάτω αντικειμένων: παραστατικές τέχνες, μουσική, τέχνη του ήχου και της εικόνας, εικαστικά, τεχνολογία, δραματουργία, πολιτικές επιστήμες, ανθρωπιστικές επιστήμες.
Δεδομένου ότι το Σεμινάριο και τα Εργαστήρια θα πραγματοποιηθούν στην αγγλική γλώσσα,οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας.
Η αίτηση συμμετοχής θα πρέπει να συνοδεύεται απαραιτήτως από:
- ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ (να συμπληρωθεί στα αγγλικά): ΒΡΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΕΔΩ
- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (2 σελίδες)
και μπορεί να κατατεθεί είτε ηλεκτρονικά στη διεύθυνση adrama@mcf.gr, είτε ιδιοχείρως σε φάκελο στο Πολιτιστικό Κέντρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος) Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρες 10:00 με 15:00.
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής για τα Σεμινάρια και τα Εργαστήρια: Παρασκευή, 21 Ιουνίου 2019.
Ο σχετικός πίνακας τελικής επιλογής θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του www.mcf.gr, το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 5 Ιουλίου.
-Υπογραμμίζεται ότι όσοι επιλεγούν να παρακολουθήσουν υποχρεούνται να παρακολουθήσουν και το Σεμινάριο και τα Εργαστήρια της κάθε θεματικής ενότητας. Επίσης, απαιτείται προετοιμασία των συμμετεχόντων με μελέτη υλικού που θα διανεμηθεί εγκαίρως.
-Υπογραμμίζεται ότι υπάρχει δυνατότητα επιλογής για συμμετοχή σε μια από τις τρεις θεματικές ενότητες. Όποιος υποψήφιος δηλώσει και τις 3 ενότητες θα αποκλείεται αυτόματα από τη διαδικασία αξιολόγησης.
-Όσοι επιλεγούν να παρακολουθήσουν το Σεμινάριο και τα Εργαστήρια θα ενημερωθούν με e-mail, ή τηλεφωνικά, για το πώς θα παραλάβουν το φάκελο με τον κανονισμό συμμετοχής, το υλικό προετοιμασίας και το τελικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα.Η επιλογή θα γίνει από τριμελή Επιτροπή που έχει ορισθεί με απόφαση του Ιδρύματος, με βάση την πληρότητα των κατατεθειμένων αιτήσεων συμμετοχής και το περιεχόμενο της επιστολής εκδήλωσης ενδιαφέροντος (ανεξαρτήτως αν θα πληρωθεί ο μέγιστος προβλεπόμενος αριθμός αντιστοίχως για το Σεμινάριο και τα Εργαστήρια).
Μετά το τέλος του Σεμιναρίου και των Εργαστηριών υπάρχει δυνατότητα παροχής Βεβαίωσης Παρακολούθησης (αυστηρά με βάση την πλήρη τήρηση του Κανονισμού Συμμετοχής) μετά από γνωστοποίηση του αιτήματος από τον ενδιαφερόμενο προς το Ίδρυμα.
