Θανάσης Μακρής: Η εποχή μας ταλαιπωρείται από την ακαμψία του μάταιου κυνηγητού της «πρωτοπορίας»

Η νέα ατομική έκθεση του ζωγράφου Θανάση Μακρή, στην γκαλερί Σκουφά περιλαμβάνει τριάντα ελαιογραφίες σε ξύλο φιλοτεχνημένες την τελευταία τετραετία, που συμπυκνώνουν το στίγμα των προσωπικών κατακτήσεων του δημιουργού. Ο ζωγράφος ασχολούμενος κυρίως με το τοπίο, μας μεταφέρει με δέος στον καμβά του όλη τη μεσογειακή ομορφιά της ελληνικής φύσης, από την Καλαμάτα και τη Νάξο έως εκείνες τις βάρκες, που συνεχίζουν να ταξιδεύουν στις απέραντες θάλασσες.

Η νέα του αυτή έκθεση που φέρει τον τίτλο «Αναζητώντας ένα άλλο φως», αποτελεί μία προσωπική και αγωνιώδη προσπάθεια του ζωγράφου να «ερμηνεύσει τις περιπέτειες του φωτός πάνω στο ελληνικό τοπίο». Ο καλλιτέχνης σχολιάζει για την ελληνική ύπαιθρο στη συνέντευξη που μας παραχώρησε πως «Το ελληνικό τοπίο είναι μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών και ερεθισμάτων» και συνεχίζει λέγοντας: «Έχει μία περίεργη σκληρότητα. Κοιτάξτε π.χ. ένα μεσημέρι του Αυγούστου, τους όγκους του ορίζοντα. Φαίνεται σαν να αμφισβητείται και το περίγραμμα και η χρωματική οντότητα των αντικειμένων. Δεν έχει λόγου χάρη την ήρεμη ιδιοσυγκρασία του φωτός στο Παρίσι. Και δεν είναι τυχαίο που εκεί γεννήθηκε ο ιμπρεσσιονισμός. Εδώ το φως απαιτεί ριζικές επεμβάσεις, επανακαθορισμό των περιγραμμάτων και σκληρή διαπραγμάτευση για την τελική θέση που θα καταλάβει η κάθε χρωματική κηλίδα. Για αυτό πιστεύω πως στην Ελλάδα ενώ δεν είχαμε σοβαρές προσπάθειες στον ιμπρεσσιονισμό, αντιθέτως βγήκαν σπουδαίοι ζωγράφοι στη λεγόμενη μετεμπρεσσιονιστική περίοδο (Σπύρος Παπαλουκάς, Νικηφόρος Λύτρας, Κωνσταντίνος Μαλέας). Κάποιοι ζωγράφοι του μοντερνισμού αντιλήφθηκαν πως η ερμηνεία του ελληνικού φωτός έχει να κάνει με την αφαίρεση.»

-Η έκθεσή σας «Αναζητώντας ένα άλλο φως» εγκαινιάζεται σύντομα στην γκαλερί Σκουφά. Πώς επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο και με ποιον τρόπο αντιπροσωπεύει τα έργα που θα παρουσιαστούν;

Ο τίτλος είναι απόσπασμα από το κείμενο του Τάκη Μαυρωτά που συνοδεύει την έκθεση. Πιστεύω πως έχει άμεση σχέση με την αγωνία μου να ερμηνεύσω τις περιπέτειες του φωτός πάνω στο ελληνικό τοπίο. Η αναπαράσταση μίας εικόνας, ενός τοπίου δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός στη ζωγραφική. Η αναμόχλευση όμως του σκιρτήματος μιας μνήμης μέσα από τα πλασίματα της φόρμας πάνω στις δύο διαστάσεις του τελάρου είναι το ποθούμενο.

Το τοπίο είναι εντελώς παρεξηγημένο σήμερα. Χρειάζεται μία νέα ζεστή ματιά. Αστείρευτες πληροφορίες για σύγχρονες εικαστικές προτάσεις, σε μία εποχή που ταλαιπωρείται από την ακαμψία του μάταιου κυνηγητού της «πρωτοπορίας».

-Οι τοπιογραφικές σας κατακτήσεις, με τη λανθάνουσα προοπτική και τις αφαιρετικές διατυπώσεις αποκαλύπτουν μοναδικές εικόνες της ελληνικής υπαίθρου.. Τι σας μαγεύει από το ελληνικό τοπίο και γιατί αποφασίσετε να ασχοληθείτε με αυτό;

Το ελληνικό τοπίο είναι μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών και ερεθισμάτων. Το φως έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Έχει μία περίεργη σκληρότητα. Κοιτάξτε π.χ. ένα μεσημέρι του Αυγούστου, τους όγκους του ορίζοντα. Φαίνεται σαν να αμφισβητείται και το περίγραμμα και η χρωματική οντότητα των αντικειμένων. Δεν έχει λόγου χάρη την ήρεμη ιδιοσυγκρασία του φωτός στο Παρίσι. Και δεν είναι τυχαίο που εκεί γεννήθηκε ο ιμπρεσσιονισμός. Εδώ το φως απαιτεί ριζικές επεμβάσεις, επανακαθορισμό των περιγραμμάτων και σκληρή διαπραγμάτευση για την τελική θέση που θα καταλάβει η κάθε χρωματική κηλίδα. Για αυτό πιστεύω πως στην Ελλάδα ενώ δεν είχαμε σοβαρές προσπάθειες στον ιμπρεσσιονισμό, αντιθέτως βγήκαν σπουδαίοι ζωγράφοι στη λεγόμενη μετεμπρεσσιονιστική περίοδο (Σπύρος Παπαλουκάς, Νικηφόρος Λύτρας, Κωνσταντίνος Μαλέας). Κάποιοι ζωγράφοι του μοντερνισμού αντιλήφθηκαν πως η ερμηνεία του ελληνικού φωτός έχει να κάνει με την αφαίρεση.

-Έχετε δηλώσει πως «Ο ζωγράφος γεννιέται με τη δική του πινελιά». Μπορείτε να μας σχολιάσετε περισσότερο αυτή τη φράση σας.

Εννοώ πως ο καθένας μας έρχεται με το «στίγμα» του. Με την προίκα του. Τα βασικά χαρακτηριστικά του δεν αλλάζουν, αλλάζει όμως η νοηματοδότηση της φόρμας. Ο αρχικός πυρήνας νομίζω παραμένει αναλλοίωτος. Αυτό μπορούμε να το δούμε για παράδειγμα στου Μαράντι, στον Πικάσο και αλλού.

-Η ζωγραφική σας είναι παραστατική με αφαιρετική διάθεση. Τι ρόλο παίζει το φως στα έργα σας;

Η ζωγραφική είναι η τέχνη που προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τα παιχνίδια του φωτός. Φλερτάρει με το πιο παιχνιδιάρικο στοιχείο της φύσης που είναι το φως. Το φως είναι ποίηση, όπως και το σκοτάδι. Το μαύρο και το άσπρο δεν είναι βοηθητικά χρώματα. Είναι βασικά. Το άσπρο φτιάχνει προσωπικότητα κλέβοντας από τα διπλανά του χρώματα. Όλα αυτά χρειάζονται ανάλυση. Αυτό προσπαθώ να κάνω και εγώ.

 -Πως θα σχολιάζατε τη θέση της παραστατικής ζωγραφικής στον σημερινό εικαστικό κόσμο της Ελλάδος;

Η ζωγραφική πέρασε μία φάση έντονης αμφισβήτησης, δείγμα και αυτό των πνευματικών αδιεξόδων της σύγχρονης εποχής. Φαίνεται όμως πως τα πράγματα ξαναμπαίνουν στη θέση τους και σιγά σιγά και η ζωγραφική παίρνει την θέση που οφείλει πάντα να έχει στο πεδίο των εκφραστικών αναζητήσεων. Γιατί εν τέλει τι είναι πιο σημαντικό από την δόνηση δύο χρωματικών κηλίδων σε σύγκρουση.

 -Τι σημαίνει για σας ζωγραφική;

Ένα παράλληλο σύμπαν.

-Τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους ζωγράφους που μόλις ξεκίνησαν τα βήματα τους;

Δεν έχω να συμβουλεύσω τίποτα τους νέους ζωγράφους. Ό,τι είναι να βρουν θα το βρουν μόνοι τους. Το μόνο που έχω να πω είναι πως πρέπει να πριονίζουμε καθημερινά τον άχαρο όγκο της άγνοιας.

Διαβάστε επίσης:

Αναζητώντας ένα άλλο φως: Έκθεση του Θανάση Μακρή στην γκαλερί Σκουφά