Δύο λογοτεχνικά κινήματα που κυριάρχησαν στη Σερβία στο πέρασμα από τον 19ο στον 20ο αιώνα, μέσα από έργα δύο εκπροσώπων τους, με κοινό στοιχείο τη θεματολογία τους, την ελληνική παροικία, συστήνει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Σταυρούλα Μαυρογένη, στο βιβλίο της «Ρεαλισμός και Μοντερνισμός στη σερβική λογοτεχνία»,«Ο Κυρ-Γεράσης» του Στέφαν Σρέματς και το «Χρονικό του νεκροταφείου της κωμόπολης» της Ισιδώρα Σέκουλιτς επιλέχθηκαν και μεταφράστηκαν πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα από τη συγγραφέα, ως αντιπροσωπευτικές ιστορίες της ακμής της ελληνικής κοινότητας στη Σερβία (το πρώτο) και της κατάπτωσής της (το δεύτερο), αλλά και ως έργα που εντάσσονται σε δύο λογοτεχνικά κινήματα, που είχαν κοινή πορεία σε Ελλάδα και Σερβία.
Ο τόμος, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, αποτελείται από δύο κεφάλαια: το πρώτο είναι η ιστορία της λογοτεχνίας της Σερβίας, στο οποίο ξετυλίγεται και ένα κομμάτι της ιστορίας της ελληνικής λογοτεχνίας και το δεύτερο είναι τα έργα των Σέρβων λογοτεχνών μεταφρασμένα από το σερβικό κείμενο.
«Διάλεξα να αναδείξω τα δύο πολύ σημαντικά κινήματα, τα οποία έχουν κοινές πορείες στις δύο χώρες» εξήγησε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η συγγραφέας του τόμου, Σταυρούλα Μαυρογένη. «Ο ρεαλισμός στην ουσία συνδέεται με αυτό που λέμε εθνικό κράτος. Παράλληλα, στις ίδιες εποχές και στην Ελλάδα και στη Σερβία δομούνται τα εθνικά μας κράτη. Μέσα από αυτό το λογοτεχνικό κίνημα και μέσα από την τέχνη που προβάλλει ρεαλιστικά μοτίβα, προβάλλεται ο καθημερινός άνθρωπος, παρουσιάζεται ποιος είναι ο Σέρβος, ποιος είναι ο Έλληνας. Είναι ο άνθρωπος του μόχθου, της υπαίθρου, ο άνθρωπος όμως που στήριξε επαναστάσεις, τις δύο αντίστοιχες εθνικές επαναστάσεις. Είναι ο άνθρωπος που στήριξε τη νέα κοινωνία που προσπαθούν να δομήσουν τα δύο κράτη. Από αυτή την άποψη το κίνημα του ρεαλισμού έδωσε ένα ιδεολογικό στίγμα στα νέα εθνικά κράτη μετά τις δύο μεγάλες επαναστάσεις, της Σερβίας και της Ελλάδας» τόνισε η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Το κίνημα του ρομαντισμού, σύμφωνα με τη συγγραφέα του βιβλίου, συνέβαλε ώστε να αναπτυχθούν οι επαναστάσεις, αλλά αυτό που βοήθησε να δοθεί στην ουσία το ιδεολογικό πρόσχημα της εποχής είναι ο ρεαλισμός.
«Γι’ αυτό μας ενδιαφέρει πολύ αυτό κίνημα. Και είναι ένα κίνημα που εμφανίζεται ξανά σήμερα στην κοινωνία μας. Ο ρεαλισμός είναι αυτό που πραγματικά έχουμε να αντιμετωπίσουμε στην καθημερινότητά μας όλοι στα Βαλκάνια» παρατήρησε.
Από την άλλη πλευρά, στον τόμο αναδεικνύεται και το πιο «σκληρό» κίνημα, ο μοντερνισμός, «στον οποίο απογυμνώνεται πια πλήρως η αλήθεια, είμαστε αντιμέτωποι με το ποιοι είμαστε, τι είμαστε, τι ζητάμε από τη ζωή μας» ανέφερε η συγγραφέας.
«Εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε ιδιαίτερη επαφή με έργα εκείνης της εποχής, δεν γνωρίζουμε τι συνέβαινε σε μια γειτονική χώρα πριν από τη δημιουργία του βασιλείου των Σέρβων των Κροατών και των Σλοβένων, ποιος είναι ο λαός που κάνει την εποποιία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου» τόνισε εξηγώντας ότι τα δύο έργα, τα οποία μετέφρασε και επιμελήθηκε φιλολογικά, είναι άκρως επίκαιρα και σήμερα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
