Οι σχέσεις με τη Σερβία η πρόκληση για το Κοσσυφοπέδιο

Οι πολιτικοί στο Κοσσυφοπέδιο κάνουν λόγο για ιστορικές εκλογές που θα κρίνουν το μέλλον της χώρας τους. Η πραγματικότητα όμως είναι λιγότερο εντυπωσιακή. «Θα έλεγα ότι οι σημερινές εκλογές δεν είναι ιστορικές, αλλά απαραίτητες και σημαντικές» λέει μιλώντας στην DW ο αναλυτής Ραχμάν Πατσαρίζι. «Αυτήν την εποχή δεν υπάρχει συναίνεση για την πιο σημαντική πρόκληση, όπως είναι ο διάλογος με τη Σερβία. Αλλά η συναίνεση είναι απαραίτητη εάν το Κοσσυφοπέδιοθέλει να πάει μπροστά».

Για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργός;

Τις 120 έδρες του Κοινοβουλίου διεκδικούν 25 κόμματα και πολιτικοί συνασπισμοί. Πάνω από 1.000 υποψήφιοι έκαναν προεκλογική εκστρατεία για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των δυο εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Το Σύνταγμα προβλέπει κάτι σαν μια «θετική διάκριση» για τις μειονότητες. Οι 20 έδρες προορίζονται για τις μειονότητες, 10 για τους Σέρβους και 10 για τους Βοσνίους, Ρομά, Ασκάλι, Τούρκους και Αιγύπτιους. Η δεύτερη θετική διάκριση αφορά στην υποχρέωση να συμμετέχουν οι μειονότητες στην κυβέρνηση. Ποιοι θα είναι οι σημερινοί νικητές παραμένει ανοιχτό. Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο το 1999 έχουν και τα 4 κόμματα ή συνασπισμοί πιθανότητες να πάρουν τις περισσότερες ψήφους. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν τα ίδια ποσοστά στο Δημοκρατικό Κόμμα Κοσόβου, τον συνασπισμό Συμμαχία για το μέλλον του Κοσόβου, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα όπως και το κίνημα  «Αυτοδιάθεση».

Για πρώτη φορά στην ιστορία του νεότευκτου κράτους, που πέντε χώρες της ΕΕ, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, δεν έχουν αναγνωρίσει, ένα κόμμα τοποθέτησε επικεφαλής του μια γυναίκα, την 37χρονη νομικό Βιόζα Οσμάνι, από τη Δημοκρατική Λίγκα, η οποία έχει καλές προοπτικές να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός. «Η κούρσα για μια θέση στο Κοινοβούλιο είναι ενδιαφέρουσα αλλά απρόβλεπτη», διαπιστώνουν παρατηρητές στην Πρίστινα που συμφωνούν ότι όποιος κι αν βγει νικητής δεν πρέπει να τον ζηλεύει κανείς. «Οι προκλήσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό είναι πολύ μεγάλες» σημειώνει ο αναλυτής Νάιμ Ρασίτ στην DW. «Η οικονομική κατάσταση είναι καταστροφική, ο τομέας εκπαίδευσης έχει ελλείψεις, υπάρχει διαφθορά, νεποτισμός και εγκληματικότητα και μεγάλα προβλήματα στον τομέα της υγείας».

Διάλογος με τη Σερβία

Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση για την επόμενη κυβέρνηση είναι να κάνει βήματα προόδου στις σχέσεις της με τη Σερβία. Πολλοί παρατηρητές την αποκαλούν από τώρα «κυβέρνηση του διαλόγου» διότι χωρίς εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, δεν πρόκειται να επέλθει πλήρης ύφεση των εντάσεων στα Δυτικά Βαλκάνια. «Πρωταρχική αποστολή στον εξωτερικοπολιτικό τομέα της νέας κυβέρνησης είναι ο διάλογος, η κατάργηση της βίζας, ο αγώνας για άλλες αναγνωρίσεις του Κοσσυφεπεδίου ως κρατικής οντότητας και η διαδικασία προσέγγισης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ» λέει ο Ρασίτ.  Όμως όσο καιρό η Σερβία απορρίπτει κάθε είδους προσέγγιση και μπλοκάρει διεθνώς, όπου μπορεί, το Κοσσυφοπέδιο, καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί μόνη της να κάνει προόδους. Η χώρα θα συνεχίσει να εξαρτάται σε όλους τους τομείς από τη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ένα άλλο δύσκολο κεφάλαιο είναι οι σχέσεις με το ειδικό δικαστήριο για τα εγκλήματα του UCK, του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου, στο οποίο κλήθηκε ως μάρτυρας ο παραιτηθείς πρωθυπουργός Χαραντινάι. «Για όλα αυτά η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να βρει δρόμο για ένα συνολικό πολιτικό διακανονισμό, κυρίως να επιδιώξει διάλογο με τους Σέρβους» υπογραμμίζει ο Ρασίτ.

Το Βελιγράδι είναι διατεθειμένο να συμβιβαστεί με την Πρίστινα, ζητά όμως μια λύση, στην οποία να μην κερδίσει το Κόσοβο τα πάντα αλλά και η Σερβία να μην χάσει τα πάντα. Πριν λίγο καιρό οι δύο πρόεδροι, ο Σέρβος Αλεξάντερ Βούτσιτς και ο Κοσοβάρος Χασίμ Θάτσι, άφησαν να διαφανεί μια κάποια λύση με αλλαγή συνόρων ανάμεσα στις χώρες τους, αλλά γειτονικές χώρες, όπως η Βόρεια Μακεδονία ή το Μαυροβούνιο, αλλά και άλλες χώρες της ΕΕ θεωρούν την ιδέα επικίνδυνη και αντίθετη με το διεθνές δίκαιο.

Μπάχρι Τσάνι

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου