Στο βιβλίο «Έκθεση της πολεμικής ιστορίας των Ελλήνων» τόμος 2ος, σελ. 635 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι από το 1941 ως το 1944 έγιναν 68.000 εκτελέσεις Ελλήνων. Από αυτούς οι 35.000 έγιναν από τους Ναζί, 8.000 από Ιταλούς και 25.000 από Βούλγαρους φασίστες. Οι Βούλγαροι έβαλαν σαν στόχο το προ δεκαετιών σχέδιο για ενσωμάτωση στο βουλγαρικό κράτος της Θράκης και της Μακεδονία μας, με απώτερο σκοπό να κατέβουν στο Αιγαίο.

Τον Αύγουστο του 1941 Βούλγαροι κομιτατζήδες και στρατιώτες, παριστάνοντας τους Κομμουνιστές Βούλγαρους του Κ.Κ.Β. συναντήθηκαν με Έλληνες Κομμουνιστές στη Δράμα και δίνοντάς τους όπλα τους έπεισαν ότι στις 28-9-1941 θα έκαναν επανάσταση εναντίον των Γερμανών κατακτητών και του βουλγαρικού, βασιλικού καθεστώτος του Βόριδος. Την εποχή εκείνη σε όλα τα αστυνομικά τμήματα της Μακεδονίας είχαν εγκατασταθεί Βούλγαροι χωροφύλακες και οι πρώτοι αντιστασιακοί κατέλαβαν πολλά από αυτά.

Μετά από αυτό το γεγονός, κατέφθασε η 1η βουλγαρική στρατιά και ο ελληνικός πληθυσμός τράβηξε τα πάνδεινα. Σφαγιάστηκαν 1.500 κάτοικοι της Δράμας και οι Βούλγαροι φασίστες έπαιζαν ποδόσφαιρο με τα κεφάλια των εκτελεσθέντων. Σε πολλές πόλεις και χωριά της Μακεδονίας, όπως η Καβάλα, οι Σέρρες, το Δοξάτο, το κάτω Νευροκόπι κ.λπ. οι εκτελέσεις των Ελλήνων συνεχίστηκαν μέχρι τις 20-10-1941, όπου 15.000 έχασαν άδικα τη ζωή τους. «Μετά το ψευδοκίνημα ήρχισε πλέον μέχρι τέλους της βουλγαρικής κατοχής, συστηματική εξάλειψης παντός ίχνους μαρτυρούντος την ελληνικότητα της περιοχής» (βιβλ. 2 σελ. 824).

Προς το τέλος του πολέμου, οι Βούλγαροι φασίστες κατάλαβαν ότι έρχεται η ήττα των Γερμανών. Για τον λόγο αυτό, μετά την απόβαση των αγγλοαμερικάνικων δυνάμεων στη Σικελία στις 10-7-1943, ζήτησαν από τον Χίτλερ, επίσημα να εκδώσει απόφαση για ενσωμάτωση στο βουλγαρικό κράτος της Μακεδονίας και της Θράκης, από τον Έβρο ως τον Αξιό με εξαίρεση την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να προσαρτήσουν στην Βουλγαρία τη Μακεδονία μας, (όπως έκαναν και με την Ανατολική Ρωμηλία μετά τον καταστροφικό πόλεμο του 1897). Τη Γερμανία την εξυπηρετούσε η ενδεχόμενη αυτή εξέλιξη, διότι θα αποσπούσε ορισμένες γερμανικές μεραρχίες από τη Μακεδονία και θα τις έστελνε στο μέτωπο της ΕΣΣΔ, όπου ο πόλεμος συνεχιζόταν με μεγάλες απώλειες του γερμανικού στρατού, εξαιτίας της θυσίας και του θριάμβου του Κόκκινου Στρατού.

Εν τω μεταξύ η νέα ελληνική κυβέρνηση του γερμανόφιλου καθηγητή Κ. Λογοθετόπουλου, που αντικατέστησε τον Τσολάκογλου στις 23-2-1943 προκήρυξε πολιτική επιστράτευση που θα έστελνε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες να ενισχύσουν ως εργάτες τη γερμανική (πολεμική) βιομηχανία. Η επιστράτευση τελικά δεν έγινε μετά από μεγάλο ξεσηκωμό, απεργίες και διαδηλώσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες πόλεις με πρωτοπόρο παράγοντα το Ε.Α.Μ. Για να πεισθεί ο λαός για την αναστολή της επιστράτευσης, η γερμανική διοίκηση έβαλε τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό να απευθύνει διάγγελμα από τη Μητρόπολη στις 5-3-1943 για την αναστολή του μέτρου.

Η απόφαση της Γερμανίας για παραχώρηση της Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία στις αρχές Ιουλίου του 1943, ξεσήκωσε όλη τη χώρα. Η ηγεσία του Ε.Α.Μ. έδωσε εντολή να γίνουν συλλαλητήρια και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας παντού. «Το αποκορύφωμα ήταν το ξέσπασμα του αθηναϊκού λαού στις 22-7-1943. Έγινε ένας ξεσηκωμός που δεν είχε προηγούμενο. Οι πλατείες της Ομόνοιας, του Συντάγματος, το πεδίο του Άρεως, οι κεντρικοί δρόμοι, τα πάντα πλημύρισαν από κόσμο. Οι ελληνικές σημαίες, τα πλακάτ με τα αντιβουλγαρικά συνθήματα και το επίκαιρο σύνθημα «Η Μακεδονία είναι Ελληνική» ήταν εκείνα που κυριάρχησαν παντού» ( βιβλ. 2 σελ. 42).

Ο ξεσηκωμός του αθηναϊκού λαού που έφθασε τις 200.000 περίπου, ανάγκασε τον Χίτλερ να άρει την παραχώρηση της Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία για «το απώτερο μέλλον». Οι συνέπειες της διαδήλωσης στις 22-7-1943 ήταν τραγικές.

Οι πρώτοι νεκροί: Στη διασταύρωση των οδών Πανεπιστημίου και Ομήρου η 17χρονη ΕΠΟΝίτισσα, Παναγιώτα Σταθοπούλου, προσπάθησε με το σώμα της να ακινητοποιήσει ένα άρμα. Ένας Γερμανός την πυροβόλησε και τη σκότωσε. Την ίδια στιγμή, η 19χρονη φοιτήτρια της Γαλλικής Ακαδημίας, Κούλα Λίλη επιτέθηκε στον οδηγό του άρματος με το τακούνι του παπουτσιού της και έπεσε νεκρή από τα πυρά του πληρώματος. Από το ίδιο τανκ μετά από λίγο σκοτώθηκε στην οδό Αμερικής και η 23χρονη εργάτρια υφαντουργίας Όλγα Μπακόλα. Σκοτώθηκαν περίπου 100, τραυματίστηκαν 300 και 60 κομμουνιστές συνελήφθηκαν και δικάστηκαν από την κυβέρνηση του γερμανόφιλου Ι. Ράλλη σε δεκαετή φυλάκιση καταναγκαστικών έργων.

Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου

Βιβλιογραφία:

1) «Έκθεσις της πολεμικής ιστορίας των Ελλήνων», τόμος 2ος, Έκδοσις Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων, Αθήνα, 1970

2) «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου», Τόμος 12ος, Αθήνα, 1957

3) «ΓΙΑΤΙ ΧΑΘΗΚΕ Η ΝΙΚΗ (1941- 1945)», ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΒΔΟΥΛΟΣ , ΕΚΔΟΣΕΙΣ Προσκήνιο, Αθήνα, 1994