Αυτό το οχυρό συγκρότημα που δεσπόζει πάνω στο Πετροβούνι εκμεταλλεύεται τέλεια το πλάτωμα της κορυφής του λόφου. Κι αυτό έχει χτιστεί λίγο πριν το 1800 από την ισχυρή οικογένεια των Καπετανάκηδων, και συγκεκριμένα από τον τότε αρχηγό της και καπετάνιο πρώτης τάξεως για την περιοχή Σταυροπηγίου-Αλμυρού, Γεωργάκη Καπετανάκη.
Η επίσκεψη στο κάστρο είναι πολύ εύκολη αφού μέχρι την κορυφή του λόφου φθάνει ασφαλτοστρωμένος δρόμος από τα Σωτηριάνικα. Το κάστρο έχει τραπεζοειδή κάτοψη και έκταση περίπου 750 τετραγωνικά μέτρα. Οι μέσες διαστάσεις του είναι περίπου τριάντα μέτρα μήκος και εικοσιπέντε μέτρα πλάτος. Στη νοτιοανατολική οξεία γωνία του τραπεζίου υπάρχει ένας κυλινδρικός πύργος με οδοντωτές επάλξεις, ο γουλάς. Ο κύριος, τετράπλευρος και ψηλότερος πύργος του κάστρου ενισχύει την κύρια είσοδό του στα ανατολικά. Ο οχυρωμένος περίβολος έχει πάνω από εκατό πολεμίστρες. Οι δυο πλευρές του, η δυτική και η βόρεια, καλύπτονται από δυο επιμήκη κτήρια που χρησίμευαν σαν κατοικία και βοηθητικοί χώροι των κατοίκων του κάστρου.
Τα κτήρια είναι έτσι προσαρμοσμένα σε ύψος ώστε οι κάτοικοί τους μπορούσαν να αμυνθούν από το δώμα, το κορφάρι, που προφυλασσόταν από τις σύστοιχες οδοντωτές επάλξεις. Το εντυπωσιακό είναι ότι στο δώμα και των δύο κτηρίων υπάρχουν επάλξεις και προς την πλευρά του περιβόλου του κάστρου, σαν γραμμή ύστατης άμυνας σε περίπτωση κατάληψης των λοιπών χώρων του. Στα νοτιοανατολικά του περιβόλου σε επαφή με το γουλά υπάρχει ένα ναΐδριο του Προφήτη Ηλία που χτίστηκε με την αποπεράτωση του οχυρού συγκροτήματος. Αναφέρεται μάλιστα από τον Σταύρο Καπετανάκη (“Θανασούλης Καπετανάκης, ο μάρτυρας στο Μανιάκι”- Λακ. Σπουδαί Η΄-1986) ότι στην πίσω όψη μιας εικόνας του μικρού ναού αναγράφεται η ημερομηνία 5 Μαΐου 1795, που μπορεί να είναι και η ημερομηνία της αποπεράτωσης της κατασκευής. Η ύδρευση του κάστρου γινόταν από δύο υπόγειες στεγανοποιημένες στέρνες που συγκέντρωναν βρόχινο νερό από τις οροφές και τα δώματα των δυο οικιστικών κτηρίων. Οι δυο στέρνες είχαν λίθινα κυκλικά στόμια και βρίσκονται στον περίβολο δίπλα στο νότιο τείχος του κάστρου. Η είσοδος στα δυο κτήρια γινόταν από τον περίβολο με δυο αντικριστές λιθόκτιστες σκάλες στα βορειοδυτικά του περιβόλου. Μεταγενέστερα της αρχικής χρήσης του κάστρου φαίνεται ότι ανοίχτηκε και η δευτερεύουσα είσοδός του στο νότιο τείχος του ανάμεσα στις στέρνες και το μικρό ναό. Στο εξωτερικό του κάστρου, στα δεξιά της εισόδου του υπάρχει μια λίθινη σαρκοφάγος, τάφος από το 1934 του στρατηγού Σαράντου Καπετανάκη, εγγονού του πρώτου “φρούραρχου” της Καλαμάτας καπετάν Γεωργάκη Καπετανάκη. Το ιδιωτικό οχυρό συγκρότημα της Τρικότσοβας (Χαραυγής) του καπετάν Γεωργάκη Καπετανάκη χτίστηκε από τον αρχιμάστορα Νικήτα Μανδραπήλια. Το κόστος της κατασκευής του, όπως είναι αυτονόητο, ήταν τεράστιο και καταβλήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον καπετάν Γεωργάκη.
Στο κάστρο της Τρικότσοβας δεν έγινε κάποια μάχη. Το Πετροβούνι όμως έγινε καταφύγιο για πολλούς σημαντικούς αγωνιστές γύρω στο 1800 και στον κατατρεγμό των κλεφτών του 1805. Ο καπετάν-Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης, ο Δήμος Κολοκοτρώνης, ο Δημήτρης Παπατσώνης, και ο Αθανάσιος Δαγρές πέρασαν από το οχυρό των Καπετανάκηδων. Αργότερα εδώ κατέφυγαν και οι Δεληγιανναίοι και ο Χρήστος Κορομηλάς ή Αναγνωσταράς, ο κατοπινός υπουργός Πολέμου της κυβέρνησης του Κουντουριώτη. Οταν ο Ιμπραήμ το Μάιο του 1825, κατέλαβε την Καλαμάτα και προσπαθούσε να καταλάβει το Αλμυρό, το οχυρό συγκρότημα της Τρικότσοβας έγινε το στρατηγείο των καπεταναίων της Μάνης αλλά και του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Στο αρχείο χειρογράφων του Δημοτικού Συμβουλίου Θουρίας (φάκελος Καπετανάκη, αριθμ. 13) υπάρχει το παρακάτω έγγραφο που έχει δημοσιευθεί στον τρίτο τόμο των “Μεσσηνιακών Γραμμάτων” από τον Γιάννη Μ. Αποστολάκη και τη Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας το 1981:
«Το Δημοτικόν Συμβούλιον Θουρίας δηλοποιοί, ότι ο ποτέ Καπετάν Γεώργιος Καπετανάκης, πρώτον πρόσωπον της οικογενείας των Καπετανάκιδων, υπήρχε εις των επισημοτέρων οπλαρχηγών της Μάνης και των πρώτων εταιριστών του μέρους τούτου της επικρατησάσης επαναστάσεώς μας, υπήρχε εν ταυτώ επίσης και τοπάρχης της επαρχίας Σταυροπηγίου, όστις εφ’ ης εκραγείσα η ιερά εκείνη σάλπιγξ του αγώνος δεν έλειψε να εκινηθή με τους υπό την επαρχίαν του Στρατιώτας και με τους ολίγους Σπαρτιάτας και να απέλθη εις την πόλιν των Καλαμών προς σύλληψιν των τότε οθωμανών.
Ο Αγαθός ούτος τοπάρχης, φθάσας τότε εις Καλάμας, και συλληφθέντων των ως είρηται οθωμανών, εδιωρίσθη να διαμένη εκείσε εις το να διατηρή την Κοινήν ησυχίαν και ευταξίαν καθ’ ότι η πόλις των Καλαμών απεκατέστη Κέντρων των στρατολογούντων διά τας διαφόρους πολιορκίας, εξεκίνησε όμως τους υιούς του Κυρίους Χριστόδουλον, Βενετζάνον και Γιαννιόν με άπαντας τους υπό την οδηγίαν του στρατιώτας, όπου η φωνή και ανάγκη της πατρίδος τον προέτρεπον, δηλ., εις Μεσσηνιακά Φρούρια, εις Καρύταιναν, Τριπολιτζάν, Λάλα και λοιπά μέρη της Ελλάδος, και περί τα τέλη του πρώτου έτους της επαναστάσεώς μας υπό της υπηρεσίας ταύτης ετελεύτησεν.
(...) Ηξεύρομεν επίσης, ότι ο ρηθείς ποτέ Καπετάν Γεώργιος, αφ’ ης συνέβαλε αρκετά υπέρ της ελευθερίας του έθνους, είχεν και κοινήν την οικίαν του προς πάντας, οίτινες εκαταδιώκοντο από τους αιμοβόρους οθωμανούς και εξόδευεν ουκ ολίγα χωρίς να λάβη το παραμικρόν ώστε ένεκα αυτών τούτων των μεγάλων εξόδων του εκαταδαπάνησε την κατάστασί του και ήδη η σύζυγός του και τα’ ανήλικα τέκνα του ευρίσκονται εις μεγάλην ένδειαν.
Μη δυνάμενοι, όθεν να αποσιωπήσωμεν τούτο και κατ’ αίτησιν της Καπετάν Γεωργάκενας Καπετανάκενας δίδεται το παρόν αποδεικτικόν μας έγγραφο διά να της χρησιμεύση ένθα δει.
εν (….) την 6 σεπτεμβρίου 1836
Το Δημοτικόν Συμβούλιον Θουρίας».
Η οικία του καπετάν Γεωργάκη Καπετανάκη ήταν ο καστρόπυργος στο Πετροβούνι της Τρικότσοβας. Το οχυρό συγκρότημα της Τρικότσοβας αλλά και ο πύργος στους Μύλους του Αλμυρού αποτελούν μοναδικά δείγματα παραδοσιακής, ιδιωτικής, μανιάτικης οχύρωσης - και παρά τη φθοροποιό επίδραση του χρόνου στέκονται εκεί ακόμα περήφανα θυμίζοντας τη μανιάτικη παράδοση για αγώνες και θυσίες.
