Στασιμότητα παρουσιάζει την τελευταία διετία η οικοδομική δραστηριότητα στη Λέσβο παρά το γεγονός ότι θεωρητικά η δύσκολη περίοδος της οικονομικής κρίσης έχει παρέλθει και σταδιακά οι δείκτες της οικονομίας επιστρέφουν σε θετικό πρόσημο δείχνοντας σημάδια ανάκαμψης.

Το 2019 συνολικά στη Λέσβο εκδόθηκαν 112 οικοδομικές άδειες και από αυτές οι 35 αφορούν αποκλειστικά ανεγέρσεις κατοικιών στη σεισμόπληκτη Βρίσα. Μάλιστα από τις 35 νέες άδειες της Βρίσας οι 27 εκδόθηκαν από το Δήμο Δυτικής Λέσβου ενώ οι 8 είχαν εκδοθεί από το Δήμο Λέσβου πριν γίνει η διάσπαση. Ο Δήμος Δυτικής Λέσβου συνολικά από τη μέρα που λειτούργησε η νέα υπηρεσία Δόμησης εξέδωσε 34 οικοδομικές άδειες.

Αν αφαιρέσει κανείς τις άδειες που εκδόθηκαν για τα σεισμόπληκτα διαπιστώνει ότι η οικοδομική δραστηριότητα του νησιού περιορίζεται σε μόλις 77 άδειες τη στιγμή που το 2018 οι οικοδομικές άδειες ήταν συνολικά 128 και από αυτές μόλις 2 αφορούσαν την ανέγερση σεισμόπληκτων κατοικιών της Βρίσας.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν προς το παρών ατολμία και δισταγμό των συμπολιτών μας να προχωρήσουν στην ανέγερση νέων οικοδομών, γεγονός που πιθανόν σχετίζεται με την αστάθεια της αγοράς, τον περιορισμό του χρήματος και πιθανόν την ανασφάλεια που αισθάνονται εξαιτίας των διαφόρων αρνητικών συγκυριών οικονομικών και κοινωνικών αναταραχών που επικρατούν λόγω του μεταναστευτικού.

Αισιοδοξία για το μέλλον

Σύμφωνα με τις προβλέψεις ωστόσο έμπειρων στελεχών του Τεχνικού Κλάδου και της Κτηματαγοράς, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ότι στη Λέσβο αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχει δυναμική αναστροφής του κλίματος μέσα στην επόμενη πενταετία.

Τα στοιχεία που δείχνουν ότι ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τα επόμενα χρόνια σχετίζονται κυρίως με τους εξής παράγοντες:

- Μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ)

- Αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομή για τα επόμενα 3 χρόνια

- Ηπιότερη φορολογία και μείωσης της προκαταβολής φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες

Βραχυχρόνιες μισθώσεις και μεταναστευτικό

Ειδικά για τη Λέσβο θα μπορούσε να προσθέσει κανείς την ιδιαίτερη κινητικότητα που παρατηρείται στη μίσθωση κατοικιών και χώρων με βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσω AirBnB για εξοχικές κατοικίες και τουριστικά καταλύματα.

Αυξημένη είναι εξάλλου η ζήτηση κατοικίας λόγω του μεταναστευτικού και της μετακίνησης στο νησί μας εκατοντάδων ατόμων, είτε μέλη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, είτε στελέχη της Frontex είτε αστυνομικοί που έρχονται για λίγους μήνες από άλλες περιοχές της Ελλάδας για να ενισχύσουν τις ντόπιες δυνάμεις.

Χρυσές βίζες

Σε αυτό θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και τις λεγόμενες χρυσές βίζες, δηλαδή τους κατοίκους τρίτων χωρών οι οποίοι πραγματοποιούν επενδύσεις άνω των 300 χιλιάδων ευρώ προκειμένου να αποκτήσουν δικαίωμα επ’ αόριστον παραμονής στη χώρα μας. Ήδη υπάρχουν χαρακτηριστικά παραδείγματα αγοράς οικοπέδων σε περιοχές όπως το Πλωμάρι, τη Μήθυμνα και την Ερεσό όπου υπάρχει επενδυτική δραστηριότητα από υπηκόους Τουρκίας και Ισραήλ για την ανέγερση τουριστικών καταλυμάτων.

Παθογένειες της κρίσης

Την ίδια ώρα βέβαια οι επιπτώσεις της κρίσης και της πολυετούς εφαρμογής σκληρών οικονομικών μέτρων κρατούν την οικοδομική δραστηριότητα σε χαμηλά επίπεδα.

Προβλήματα που δημιουργήθηκαν στην ελληνική κοινωνία την περίοδο της κρίσης όπως:

- η μετανάστευση μεγάλου αριθμού νέων επιστημόνων, το λεγόμενο brain drain

- η επιδείνωση των δημογραφικών στοιχείων της χώρας μας

- η στροφή των νέων ζευγαριών στη μισθωμένη οικία με δεδομένο ότι δεν υπάρχει οικονομική δυνατότητα αγοράς σπιτιού

- η επιστροφή πολλών νέων στο πατρικό σπίτι

- ο δισταγμός των συστημικών τραπεζών να χορηγήσουν δάνεια

δεν φαίνεται να έχουν ξεπεραστεί ακόμη. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ότι παρά τη δυναμική που υπάρχει στην ελληνική κτηματαγορά και τις ευκαιρίες για συμφέρουσες επενδύσεις, η οικοδομική δραστηριότητα να συγκρατείται σε χαμηλά επίπεδα.

Αύξηση δραστηριότητας Μηχανικών

Στον Τεχνικό κλάδο ωστόσο, κυριαρχεί αισιοδοξία για τη δραστηριότητα των επόμενων χρόνων με δεδομένο ότι υπάρχουν στοιχεία στο νησί μας που δείχνουν ότι η αγορά μπορεί να ζεσταθεί και πάλι.

Αυτή τη στιγμή στη Λέσβο, το σύνολο σχεδόν των Μηχανικών όλων των ειδικοτήτων απασχολείται σε διάφορους τομείς. Η δραστηριότητά τους σχετίζεται είτε με την επισκευή σπιτιών μέσω του προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης, είτε με το κτηματολόγιο το οποίο ως γνωστόν απαιτεί μια σειρά διαδικασιών που γίνεται από τους μηχανικούς. Παράλληλα μέσα στο 2020-2021 αναμένεται να ξεκινήσουν και οι επενδύσεις που έχουν ενταχθεί στον Αναπτυξιακό νόμο για δημιουργία τουριστικών μονάδων σε Πλωμάρι, Άντισσα και Κράτηγο.

Η φυγή συνεχίζεται

Τα προηγούμενα χρόνια, όπως αναφέρουν μέλη του Τμήματος Βορειοανατολικού Αιγαίου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, υπήρχε έντονη τάση φυγής των νέων Μηχανικών στο εξωτερικό. Μάλιστα όπως αναφέρεται ένας μεγάλος αριθμός νέων επιστημόνων του τεχνικού και κατασκευαστικού κλάδου, δεν έκανε ποτέ εγγραφή στο Τεχνικό Επιμελητήριο αλλά επέλεξε να φύγει αμέσως σε χώρες του εξωτερικού. Η ίδια τακτική, επισημαίνουν, συνεχίζεται και σήμερα με πιο μειωμένους ωστόσο ρυθμούς, κυρίως από ανθρώπους νεαρής ηλικίας οι οποίοι ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει την επαγγελματική τους δραστηριότητα.