Απόστολος Καρανικόλας

Παραδοσιακά τραγούδια από τον Μανταμάδο της Λέσβου

Έκδοση Συλλόγου Γυναικών Μανταμάδου

2018, σελ. 173

Ο Απόστολος Καρανικόλας (Μανταμάδος, 1927), έχει στο ενεργητικό του δύο βιβλία: «Ογδόντα χρόνια Μανταμαδιώτης» και «Ευτράπελες ιστορίες των παππούδων μας».

Ψάλτης για μισό αιώνα, συνήθιζε να καταγράφει λαογραφικό υλικό από το χωριό του.

«Ο Απόστολος Καρανικόλας αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του για να αποθησαυρίσει πλουσιότατο λαογραφικό και ιστορικό υλικό. Και τα κατάφερε με την εργατικότητα την επιμονή και άοκνη προσπάθειά του. Με συγκινητική υπομονή, περίσσια αγάπη για το χωριό του και μεράκι σύναξε πλούσια λαογραφικά στοιχεία, φρόντισε να διασώσει ό, τι μπορούσε από το παρελθόν, για να μάθουν οι νεότεροι τις δοξασίες, τις παραδόσεις, τους θρύλους, τα ήθη και έθιμα που βίωσε και άκουσε μικρός στο χωριό του. Ίσως έτσι θέλησε να επιστρέψει τα «τροφεία» στον Μανταμάδο, τον τόπο που τον γέννησε και τον ανάθρεψε. Είναι από τους ανθρώπους που έχουν αποθέσει το δικό τους λιθαράκι στο πολιτιστικό οικοδόμημα του τόπου μας» γράφει ο Παύλος Σ. Παρασκευαΐδης στον πρόλογο του νέου βιβλίου του Καρανικόλα που έχει τίτλο «Παραδοσιακά τραγούδια από τον Μανταμάδο της Λέσβου».

«Θέλουμε να προλάβουμε, πριν χαθούν ολότελα, να αποθησαυρίσουμε, με αγάπη τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να ζωντανέψουν εποχές, όχι πολύ παλιές, που αν όμως δεν τα αποτυπώσουμε ξεχνιούνται, καθώς ο χρόνος τρέχει και σβήνει τα ίχνη» τονίζει ο Σύλλογος Γυναικών Μανταμάδου, που ανέλαβε την έκδοση του βιβλίου.

Το υλικό που διέσωσε ο Απόστολος Καρανικόλας ταξινομείται στις παρακάτω ενότητες: Τραγούδια θρησκευτικού περιεχομένου (Τραγούδι του Ταξιάρχου Αρχάγγελου Μιχαήλ Μανταμάδου, Παραδοσιακά τραγούδια της Μεγάλης Σαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας, Τραγούδι του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, Μανταμαδιώτικα παραδοσιακά κάλαντα, Κάλαντα Χριστουγέννων, Κάλαντα Πρωτοχρονιάς, Παινέματα και ευχές, Τα κάλαντα των Φώτων, Κάλαντα Λαζάρου - Βαΐων), Νανουρίσματα - Ταχταρίσματα (Νανουρίσματα για μωρά, Ταχταρίσματα, Παραδοσιακά αστεία τραγούδια για παιδιά), Τραγούδια της αγάπης και του έρωτα (Παραπονιάρικα ερωτικά τραγούδια), Τραγούδια της κούνιας (τραγούδια της κούνιας, Ερωτικά παινέματα, άλλα τραγούδια της Κούνιας), Τραγούδια του γάμου (παινέματα του γαμπρού, παινέματα της νύφης).

Στο τέλος του βιβλίου βρίσκουμε δύο παραρτήματα. Στο πρώτο στεγάζονται αναμνήσεις του συγγραφέα από τη μαθητική του ζωή. Στο δεύτερο δώδεκα σκαμπρόζικες μανταμαδιώτικες ιστορίες, από το βιβλίο «Ευτράπελες ιστορίες των παππούδων μας».

Ελένη Γαληνού

Μυστική Διαθήκη. Οι κρυφοί κόσμοι της Δούκισσας της Πλακεντίας, (μυθιστόρημα)

Εκδόσεις Διόπτρα

Αθήνα 2018, σελ. 462

Νέο μυθιστόρημα από τη γνωστή Μυτιληνιά πεζογράφο Ελένη Γαληνού. Είχαν προηγηθεί τα «Όταν στέρεψε η αντοχή» (2013), «Πέρα από τις κόκκινες γραμμές» (2014), «Ακόμη θυμάμαι» (2015), «Όσα δεν έγιναν λέξεις».

Δυο λόγια για την υπόθεση: Η μοίρα, σε μια σπάνια έμπνευσή της, οδηγεί τους ήρωες σε ανεξερεύνητα μονοπάτια κι ο έρωτας υφαίνει τους δικούς του δεσμούς, μιλώντας μια γλώσσα που μόνο εκείνος γνωρίζει. Η Ελίζα, μετά τον αιφνίδιο θάνατο της μητέρας της, ανακαλύπτει σε μια κρύπτη του σπιτιού της ένα παλιό κόσμημα, επιστολές μιας Γαλλίδας αριστοκράτισσας του 19ου αιώνα και ένα κουτί με περίεργους χάρτες. Η Ελίζα και η Κωνσταντίνα ξεκινούν μια μυστηριώδη αναζήτηση, που τις φέρνει αντιμέτωπες με ιστορικά πρόσωπα, πραγματικά στοιχεία και αλλόκοτους αστικούς θρύλους. Ίντριγκες, γρίφοι, αινιγματικά κτίρια της πρωτεύουσας, εκκλησίες με μυστικά περάσματα κι ένας λαβύρινθος από σήραγγες της υπόγειας Αθήνας ξανοίγεται μπροστά τους. Κι όσο το κουβάρι ξετυλίγεται, το μυστήριο και ο κίνδυνος για την Ελίζα βαθαίνουν. Μια ανεξήγητη σχέση συνδέει την οικογένειά της με τη Δούκισσα της Πλακεντίας κι ένα μυστικό αιώνων απειλείται... Μόνο η γιαγιά Ελίζα γνωρίζει την ανατρεπτική αλήθεια, όμως… Τι κρύβει η Μυστική Διαθήκη που δεν πρέπει να αποκαλυφθεί; Ένα μυθιστόρημα όπου φαντασία, ιστορικά πρόσωπα και πραγματικά στοιχεία συναντιούνται αναπάντεχα στο ίδιο σταυροδρόμι.

Ελπίδα Πανανή - Μολυβιάτου

Αναπολώντας το φως (ποιήματα και δοκίμια, πρόλογος: Αθανάσιος Καλαμάτας)

Μυτιλήνη 2016, σελ. 83

Πέντε λογοτεχνικά βιβλία είχε στο ενεργητικό της η Ελπίδα Πανανή-Μολυβιάτου. Το παρόν, έκτο, δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο, αφού έφυγε από τη ζωή τον προηγούμενο χρόνο. Στεγάζει μια ποιητική συλλογή και δεκαέξι σύντομα ποιητικά κείμενα. «Και στα τριάντα τέσσερα ποιήματά της, ο πηγαίος τρόπος που εκφράζει συναισθήματα, βιώματα και ανησυχίες της, δείχνουν έναν άνθρωπο με ιδιαίτερα χαρισματικό εσωτερικό κόσμο. Ευαισθησίες στο διάβα της ζωής της ποιήτριας είναι η αγάπη, η χαρά, η οικογένεια, η πίστη σ’ ένα Θεό ελπίδας, τέλος η ανθρωπιά και η δικαιοσύνη, πανανθρώπινες αξίες που στη σημερινή αναμέτρησή μας με την αντιπνευματική κατάσταση που ως λαός βιώνουμε, κυρίως εδώ στον τόπο μας, τη Μυτιλήνη, έρχονται να λειτουργήσουν ως πυξίδες για έξοδο από καθετί στραβό και ανέραστο», γράφει, μεταξύ άλλων, στον πρόλογο του , ο Θανάσης Καλαμάτας.

Μικρό δείγμα γραφής: «Κάθε πρωί ξεκλείδωνα την πόρτα να φανείς/σαν αδελφός, σαν γείτονας, σαν φίλος να φερθείς./Βράδιαζε και δεν κλείδωνα το σπίτι όπως και χθες/κι έλεγα να’ ναι ανοιχτό να ’ρθεις, εσύ αν θες.// Ήμουνα εκεί και άρρωστη σε χειμωνιά βαριά/δεν είχα ούτε δύναμη, ούτε καλή θωριά./Το ‘ξερες μα με ξέχασες, λυπάμαι εγώ γι’ αυτό/ κι ούτε κακία σου κρατώ, καλέ μου σ’ αγαπώ».