Κυριάκος Κουκούλας, Τάσος Μακρής 
Εκδόσεις Μύθος
Μυτιλήνη 2018, σελ. 238

Ένα υπέροχο φωτογραφικό λεύκωμα, διαμάντι πραγματικό του λεσβιακού πολιτισμού, εκδόθηκε για δεύτερη φορά -αφού εξαντλήθηκε την πρώτη- από τους Κυριάκο Κουκούλα και Τάσο Μακρή.
Ένας επίμονος πόθος, κόντρα σε κάθε αντίδραση και ένας μακροχρόνιος μόχθος, έφεραν το επιθυμητό και προπάντων επιτυχημένο αποτέλεσμα.
Ο Πολιχνίτος του 20ου αιώνα «ξαναζωντανεύει» μέσα από το πολυσήμαντο υλικό του λευκώματος.
Τεκμήρια στην κυριολεξία τους, όλες οι φωτογραφίες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ιστορίας, της λαογραφίας, της θρησκευτικής και αγροτικής ζωής, της παιδείας και γενικά της κοινωνικής δράσης της κωμόπολης.
Από τη λεσβιακή βιβλιογραφία φαίνεται ότι αυτού του είδους οι εκδόσεις σπανίζουν.
Από όσο γνωρίζω είχαμε τις «Λεσβιακές Φωτοσκιές» του Σίμου Χουτζαίου, καθώς και τη συλλογή φωτογραφιών για το Ακράσι της Λέσβου, από τον συγχωρεμένο φιλόλογο Γιάννη Κοντέλη.
Ο κ. Κουκούλας, το είχε μεράκι. Τα ανυπέρβλητα εμπόδια και οι φρούδες υποσχέσεις από τους ιθύνοντες δεν τον πτόησαν. Αντίθετα τον ατσάλωσαν και τον πύργωσαν. Και εδώ είναι το μεγαλείο του δημιουργού του λευκώματος.
Τη διάσωση αυτού του πρωτογενούς υλικού, που για χρόνια ελάνθανε σε απρόσιτα συρτάρια, μέσω του κ. Κουκούλα την απολαμβάνουμε σήμερα αποτυπωμένη σε ένα πολυτελές ποιοτικό λεύκωμα, που την δαπάνη της έκδοσης για δεύτερη φορά την κάλυψε ο ίδιος ο συλλέκτης!
Στο ενημερωτικό σημείωμα της νέας έκδοσης διαβάζουμε: «Και στη δεύτερη έκδοση διατηρήσαμε την ίδια αρχή με την οποία διατάξαμε και σχολιάσαμε το υλικό, που είχαμε στη διάθεσή μας. Το διαχωρίσαμε σε ένδεκα κεφάλαια, στα οποία εντάξαμε τις εκφραστικότερες φωτογραφίες για να περιορίσουμε στο ελάχιστο το σχολιασμό μας, για να κερδίσουμε χώρο και να εντάξουμε όσο γινόταν περισσότερο υλικό, αλλά και γιατί πιστεύουμε πως οι φωτογραφίες μιλούν από μόνες τους και δεν έχουν ανάγκη υποστήριξης. Το βασικότερο είναι πως αυτού του είδους η ανάγνωση βάζει στη μπάντα το συγγραφέα και προωθεί την υποκειμενική θεώρηση του αναγνώστη, ο οποίος παίρνει και την ευθηνή ερμηνείας και αποδοχής του ντοκουμέντου, που λέγεται φωτογραφία».
Το σίγουρο πάντως σ’ αυτό το μεγαλειώδες εγχείρημα, είναι ότι το έργο θα μείνει εις το διηνεκές και θα βοηθήσει την ιστορική έρευνα καθώς και τη διεξαγωγή συμπερασμάτων από την οπτική απεικόνιση των φωτογραφικών ντοκουμέντων.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι πέραν του ότι η Β΄ έκδοση σαφώς είναι πιο εμπλουτισμένη και βελτιωμένη, συνοδεύεται και με μετάφραση στην Αγγλική γλώσσα των σημειωμάτων της κάθε φωτογραφίας.
Τέλος ο κ. Κουκούλας γράφει στο βιβλίο του: «Ευελπιστούμε πως τούτη η έκδοση θα χρησιμεύσει, να θυμηθούν οι παλιοί τα περασμένα και να πληροφορηθούν οι νεότεροι τα γεγονότα, που σημάδεψαν τον τόπο μας τον περασμένο αιώνα. Θέλουμε να πιστεύουμε πως θα σταθούν ελαστικοί στις αδυναμίες του εγχειρήματος, αφού αυτές ίσως να μην οφείλονται σε δική μας ευθύνη, αλλά σε φωτογραφικό υλικό που χάθηκε, γιατί δεν θεωρήθηκε αξιόλογο. Είναι κρίμα γιατί μια τέτοια προσπάθεια δεν επαναλαμβάνεται εύκολα».
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους δύο ακάματους δημιουργούς του λευκώματος και βέβαια στις λεσβιακές εκδόσεις «Μύθος» που μας εκπλήσσουν με την ποιότητα της εκδοτικής τους παραγωγής.

Προκόπης Ι. Παπάλας