“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία Ηρακλείδου

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Προικοσύμφωνα, Διαθήκες, Δωρητήρια, Πωλητήρια επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τέλη 19ου αρχές 20ού αιώνα

Το πρώτο πράγμα που μπορώ να πω κατ’ αρχήν για το βιβλίο μου είναι ότι αποτελεί μία ουσιαστική συμβολή στον πολιτισμό και την Ιστορία της Δωδεκανήσου, καθώς αναβιώνει με χαρακτηριστική αμεσότητα, επιστημονικά αλλά ταυτοχρόνως κι ανεπιτήδευτα μία κοινωνία του 19ου αιώνα, σε ένα απομακρυσμένο και ξεχασμένο σημείο του Αιγαίου Πελάγους, υπό τη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία Ηρακλείδου
Χάλκη, γενική άποψη του νησιού

Κυρίαρχη θέση κατέχει ο Κώδικας, δηλαδή το βιβλίο με τα δικαιοπρακτικά έγγραφα που κατάρτιζε ο Αρχιερατικός Επίτροπος, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Ρόδου στις πιο απομακρυσμένες επαρχίες της επικράτειάς του, ο οποίος αναλάμβανε χρέη συμβολαιογράφου, διαιτητή άλλοτε ακόμα και δικαστή, όπου το θέμα ενέπιπτε στην αρμοδιότητά του.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία ΗρακλείδουΤο βιβλίο μελετά πρωτότυπο αρχειακό υλικό του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα και σταματά ένα μόλις χρόνο πριν από την κατάληψη της Δωδεκανήσου από τις στρατιωτικές δυνάμεις της Ιταλίας το 1912. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο κερδίζουν αυτοδίκαια οι πρωτότυπες ιστορικές μαρτυρίες και τα στοιχεία, όπως αυτά έρχονται στην επιφάνεια, μέσα από τη μελέτη των πεντακοσίων εξήντα οκτώ εγγράφων. Αυτά τα στοιχεία είναι που χαράσσουν την πορεία της έρευνας και μας προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες, άλλοτε μέσα από στατιστικούς πίνακες, άλλοτε μέσα από παραθέματα, πάντοτε όμως, μέσα από τη συνολική επεξεργασία των πληροφοριών και την κατάθεση των συμπερασμάτων.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία ΗρακλείδουΤο αρχείο αυτό, είναι ένας από τους παλαιότερους κι ολοκληρωμένους στο μεγαλύτερο ποσοστό, σωζόμενους Κώδικες, ως τις ημέρες μας κι αποτελεί έναν ανεκτίμητο θησαυρό πληροφοριών που μας επιτρέπει να διακρίνουμε πίσω από τα πολυάριθμα προικοσύμφωνα, τις διαθήκες και τα υπόλοιπα έγγραφα, μία πρώιμη αλλά ισχυρή κι ανεξάρτητη οικονομία, με πρωταγωνιστικό ρόλο στο εξαγωγικό εμπόριο σπόγγων της Μεσογείου, μία αυτοδιοικούμενη κοινωνία με τις δικές της δομές, καθώς και την αβίαστη προσπάθεια των συμβαλλομένων να διατηρήσουν την ελληνικότητά τους, παρά την ξεκάθαρη, ωστόσο, δήλωση της οθωμανικής τους υπηκοότητας.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία ΗρακλείδουΣε ποιους απευθύνεται; Ανεξαιρέτως σε όλους, είτε πρόκειται για αναγνώστες χωρίς κανένα απολύτως επιστημονικό ενδιαφέρον, είτε σε εξειδικευμένους ερευνητές. Κυρίως, σε όσους θα ήθελαν να ταξιδέψουν νοητά και να γνωρίσουν μία τοπική ελληνική κοινωνία, με τα δικά της ήθη και έθιμα επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, να παρατηρήσουν τις δομές μίας οικονομίας, ταυτόχρονα πρωτόγονης αλλά και σύγχρονης, βασισμένης πρωτίστως σε ένα κερδοφόρο εμπόριο και δευτερευόντως στην αγροτική / κτηνοτροφική παραγωγή. Επίσης, σε όλους τους αναγνώστες, ανεξάρτητα από τόπο καταγωγής, οι οποίοι θα ήθελαν να συγκρίνουν τη μικρή αλλά ενδεικτική αυτή κοινωνία που αναδύεται μέσα από τα καταγάλανα νερά της Δωδεκανήσου με τον τόπο τους, παραδείγματος χάρη, με τα νησιά του Ιονίου, τις Κυκλάδες, την Κρήτη, τη Μακεδονία αλλά και γενικότερα όλη την Ελλάδα, κατά την αντίστοιχη χρονική περίοδο αλλά και μετέπειτα.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία ΗρακλείδουΗ πρωτοτυπία της μελέτης έγκειται στο γεγονός ότι, αφενός δεν αναλώνεται σε δημοσιεύσεις πολυάριθμων εγγράφων, που, κατά την προσωπική μου άποψη περισσότερο κουράζουν τον μη εξειδικευμένο αναγνώστη, που χάνεται μέσα στο πλήθος των πληροφοριών, (εξάλλου το αρχείο περιβάλλεται από περιορισμούς επί των προσωπικών δεδομένων). Κάθε κεφάλαιο προκύπτει από τα συνολικά συμπεράσματα που αποκομίζονται, έπειτα από τη συστηματική μελέτη του υλικού. Αφετέρου συνδυάζει την ιστορική μαρτυρία με τη χρήση της στατιστικής, η οποία φέρνει στην επιφάνεια αποτελέσματα που δεν θα ήταν ποτέ ορατά, ας μου επιτραπεί ο όρος, με «γυμνό μάτι».

Εύχομαι το βιβλίο αυτό να σας συντροφεύσει σε ένα συναρπαστικό κι εν πολλοίς, πρωτόγνωρο ταξίδι στα Δωδεκάνησα…

ΣΟΦΙΑ ΗΡΑΚΛΕΙΔΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑ

Η μελέτη της Σοφίας Ηρακλείδου με τίτλο Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου: Προικοσύμφωνα, Διαθήκες, Δωρητήρια, Πωλητήρια επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τέλη 19ου αρχές 20ού αιώνα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαζήση (σελ.: 224, τιμή: €11,66).

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία ΗρακλείδουΗ Σοφία Ηρακλείδου έχει γεννηθεί στην Αθήνα αλλά κατάγεται από τη Χάλκη της Δωδεκανήσου. Έχει σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Ε.Κ.Π.Α. και έχει εργαστεί ως Φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Στα πλαίσια Ερευνητικής Υποτροφίας του Ιδρύματος Λοχαγού Φανουράκη εκπόνησε ιστορική μελέτη, σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ρεθύμνου. Το 2019 αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Ιονίου Πανεπιστημίου με τίτλο Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση. Ασχολείται επιστημονικά με τη νεότερη Ιστορία της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Έχει συγγράψει αρκετά άρθρα για ζητήματα που αφορούν τη γενική της ερευνητική πορεία.

“Μητροπολιτικός Κώδικας της Χάλκης Δωδεκανήσου”: γράφει η Σοφία Ηρακλείδου
Από το εξώφυλλο του βιβλίου

Σημείωση: Όλες οι φωτογραφίες πλην εκείνης που παρουσιάζει τη γενική άποψη του νησιού ανήκουν στο οικογενειακό αρχείο της κ. Μαρίας Λαμπίρη και μας παραχωρήθηκαν για την παρουσίαση από τη συγγραφέα του βιβλίου.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος