Το 2017 τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα ήταν περίπου 2.500. Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι βρίσκονται στη χώρα μας σχεδόν 4.962 ασυνόδευτοι ανήλικοι, σύμφωνα τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το τέλος του έτους, καθώς κάθε μέρα καταφθάνουν στη χώρα μας 500-600 υπήκοοι τρίτων χωρών. Τα συγκεκριμένα στοιχεία που δείχνουν ότι τα παιδιά βρίσκονται στο επίκεντρο του προσφυγικού ζητήματος, παρουσίασε η Περιφερειακή Σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας Μελίνα Δερμεντζοπούλου στην επιστημονική ημερίδα "Παιδική Προστασία και Δικαιώματα Παιδιού" που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από τον Τομέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης της ΠΚΜ.
Οι αυξημένες αφίξεις, ο υπερπληθυσμός των ασυνόδευτων παιδιών στα νησιά και ο αριθμός ανηλίκων εκτός προστασίας ανά την επικράτεια εγείρουν επείγοντα ζητήματα, παιδικής προστασίας, δημόσιας υγείας και κοινωνικής συνοχής, υπογράμμισε η κ. Δερμεντζοπούλου, η οποία έχει ρόλο Συντονίστριας Προσφυγικού-Μεταναστευτικού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Οι καθυστερήσεις στην καταγραφή των ασυνόδευτων ανηλίκων αυξάνουν την έκθεσή τους σε ανασφαλές περιβάλλον
Τονίζοντας ότι είναι επιτακτική η ανάγκη συνολικού και άμεσου σχεδιασμού και υλοποίησης μιας γενικής πολιτικής για την παιδική προστασία, προειδοποίησε ότι οι καθυστερήσεις που διαπιστώνονται στην καταγραφή των ανηλίκων και στη διαδικασία χορήγησης ασύλου παρατείνουν την έκθεσή τους σε ανασφαλές περιβάλλον, αυξάνουν τις πιθανότητες για παράνομη διακίνησή τους, για σεξουαλική και εργασιακή εκμετάλλευσή τους.
«Για εμάς αυτό που πρέπει να γίνει είναι άμεση καταγραφή των ασυνόδευτων ανηλίκων, αλλά με στοιχεία έγκυρα που θα αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση, πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες ανεξάρτητα του νομικού καθεστώτος, μέριμνα για τη σωματική και ψυχική υγεία τους, πρόσβαση στα τακτικά ιατρεία των νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως του Εθνικού Προγράμματος Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης» είπε η κ. Δερμεντζοπούλου σημειώνοντας ότι σίτιση, στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νομική εκπροσώπηση, δικαίωμα αίτησης οικογενειακής επανένωσης αποτελούν βασικές υποχρεώσεις της πολιτείας.
Ήδη έχουν γίνει προσπάθειες στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των μαθητικών κενών και των δυσκολιών στέγασης με την προσπάθεια να επικεντρώνεται στη δημιουργία μόνιμων δομών, είπε. Διερευνάται επίσης η δυνατότητα αξιοποίησης ακινήτων ιδιοκτησίας του δημοσίου με σκοπό τη δημιουργία νέων δομών σε συνεργασία με ενδιαφερόμενες μη κυβερνητικές οργανώσεις και εξετάζεται η αξιοποίηση της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης της Ε.Ε. προκειμένου να δημιουργηθούν νέες θέσεις μακροπρόθεσμης φιλοξενίας σε κατάλληλες δομές, ανέφερε διευκρινίζοντας ότι ο αρχικός στόχος ήταν η δημιουργία 2.000 θέσεων μακροχρόνιας φιλοξενίας για ανήλικους ασυνόδευτους.
«Γενικά καταβάλλεται μία σημαντική προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το ζήτημα με όσο το δυνατόν καλύτερους όρους. Καμία λύση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ιδανική, καθώς αυτό το είδος, το καθεστώς της προσφυγιάς και της αναγκαστικής μετανάστευσης, φέρνει το άτομο σε καθεστώς αδυναμίας. Από την άλλη η Ελλάδα είναι μία χώρα που έχει νόμους, κανόνες, σύνορα και διαδικασίες. Πρέπει να επιμείνουμε όλοι σε αυτό για να μην επιτρέψουμε τη μετατροπή της χώρας μας σε "ξέφραγο αμπέλι", ούτε όμως και σε μία χώρα φρούριο που δεν θα σέβεται τα δικαιώματα των ανθρώπων, έτσι όπως προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο. Αυτό το σημείο είναι το λεπτό σημείο της ισορροπίας, είναι το καίριο, προκειμένου να μην έχουμε ακρότητες, να μην έχουμε αντιδικίες και να μην διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός» τόνισε.
«Πολιτικά ο μόνος δρόμος κατά την άποψή μου που μπορούμε και πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτός ενός καλά προετοιμασμένου σχεδίου που θα αξιοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους και δεν θα σκοντάφτει στις διοικητικές αδυναμίες του ελληνικού κράτους. Όσο το κράτος με όλες τις λειτουργίες του, είναι παρόν στο πραγματικό πεδίο, στην πραγματική καθημερινή ζωή, τόσο θα αποφεύγονται οι εντάσεις και η όξυνση» σημείωσε.
Αδυναμία καταγραφής ασυνόδευτων ανηλίκων, έλλειψη ΑΜΚΑ και προστατευτική φύλαξη βασικές δυσκολίες
Η Ελλάδα καταδικάσθηκε πριν από δύο μήνες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για τους ασυνόδευτους ανήλικους που είναι σε καθεστώς προστατευτικής φύλαξης Ανηλίκων, τόνισε η Ίριδα Πανδίρη, Συντονίστρια Ξενώνων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της "ΑΡΣΙΣ" επισημαίνοντας ότι υπάρχουν προβλήματα στην εφαρμογή του θεσμού.
Όπως ορίζει ο νόμος η προστατευτική φύλαξη δεν δύναται να γίνεται με όρους κράτησης, όμως στη χώρα μας αυτό συμβαίνει, τα παιδιά κρατούνται σε χώρους απολύτως ακατάλληλους για τις ανάγκες, εντός αστυνομικών τμημάτων, αρκετά συχνά μαζί με ενήλικους σε κάκιστες συνθήκες υγιεινής και με ανεπαρκή σίτιση", τόνισε.
Τα παιδιά λαμβάνουν 5,85 ευρώ την ημέρα για να αγοράζουν το φαγητό τους από πάροχο catering, ποσό με το οποίο μπορούν να αγοράσουν ένα γεύμα την ημέρα, ανέφερε η κ. Πανδίρη προσθέτοντας ότι η "ΑΡΣΙΣ" υλοποιεί προγράμματα σίτισης ασυνόδευτων ανηλίκων σε καθεστώς προστατευτικής φύλαξης. "Συχνές είναι οι περιπτώσεις αυτοτραυματισμών παιδιών από τη φυλακή, όπως την εκλαμβάνουν και επίσης υπάρχουν καταγγελίες για κακομεταχείριση", τόνισε, προσθέτοντας ότι παιδιά έχουν παραμείνει σε αυτή τη συνθήκη 11 - 13 μήνες.
Τεράστια ζητήματα, όπως είπε, έχουν προκύψει με την έλλειψη του ΑΜΚΑ, τόσο επειδή υπάρχουν παιδιά με σοβαρά ιατρικά προβλήματα και με χρόνιες παθήσεις, όσο και υπήρξε δυσκολία στην εγγραφή παιδιών από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στα σχολεία.
Τα στατιστικά που έχουμε για τους ασυνόδευτους ανήλικους είναι σχετικά, καθώς υπάρχει αδυναμία εντοπισμού και καταγραφής τους, τόνισε η Πηνελόπη Ρουφοπούλου, ψυχολόγος του Δικτύου Μελών Επιτροπείας της ΜΕΤΑδραση.
«Το πλαίσιο υποδοχής των ασυνόδευτων ανηλίκων σε μία χώρα που δεν είχε εκτεταμένες δυνατότητες παιδικής προστασίας αποδεικνύεται μέχρι τώρα ανεπαρκές. Ανεπαρκής είναι η παροχή ασφάλειας, αλλά και η κάλυψη ακόμη και των βασικών αναγκών των ανηλίκων, που είναι η τροφή, η στέγαση, ο ρουχισμός, η εκπαίδευση», όπως υπογράμμισε.
Σε όλα τα σημεία εισόδου, στη Σάμο, Χίο, Μόρια οι ανήλικοι διαβιούν σε συνθήκες κινδύνου και εξαθλίωσης, τραυματικές. Υπάρχουν πάρα πολλά περιστατικά κακοποίησης, εκμετάλλευσης και βίας και η καταγραφή τους είναι προβληματική για πολλούς λόγους, είπε προσθέτοντας ότι η κράτηση στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης για πάρα πολλούς μήνες και η προστατευτική φύλαξη είναι συνθήκες σοβαρού κινδύνου για τους ανηλίκους και συνιστούν παραβίαση των δικαιωμάτων τους.
Ανέφερε ακόμη ότι το 2018 από τους 3.740 ανήλικους οι 400 είχαν μόνον Επίτροπο, ο ρόλος του οποίου είναι να ενεργεί για το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού να έχει σε κατοχυρωμένες υπηρεσίες και αγαθά και το 2019 από τους περίπου 5.000 ασυνόδευτους ανήλικους που έχουν καταγραφεί περίπου 1.500 έχουν Επίτροπο.
Άμεσα ξεκινά από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης η μίσθωση εποπτευόμενων διαμερισμάτων για τη φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων άνω των 16 ετών, τόνισε η Φανή Γαλατσοπούλου, Συντονίστρια Πεδίου στον ΔΟΜ. «Γίνονται πολλές προσπάθειες προκειμένου σταδιακά οι προσωρινές δομές φιλοξενίας να αντικατασταθούν από μόνιμες. Μία τέτοια προσπάθεια είναι η ημιαυτόνομη διαβίωση» είπε η κ Γαλατσοπούλου, τονίζοντας ότι σκοπός είναι η υποστήριξη περίπου 200 ασυνόδευτων ανηλίκων άνω των 16 ετών.
Στόχος, όπως εξήγησε είναι η σταδιακή αυτονόμηση των παιδιών, η ενδυνάμωσή τους για τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της δυνατότητας αυτοσυντήρησης, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και της ικανότητας λήψης αποφάσεων, η ομαλή ένταξη στην κοινωνία.
Η διημερίδα διοργανώθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού με την υποστήριξη του Ιεραποστολικού Συνδέμου "Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός" και του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας "Προς Όψη". Η διημερίδα διεξήχθη στην αίθουσα "Αιμίλιος Ριάδης" της ΔΕΘ-HELEXPO.