Στο αυξημένο τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρον της Τουρκίας για τα δυτικά Βαλκάνια, τα οποία προσπαθεί να παρασύρει στη σφαίρα επιρροής της με οικονομικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά άγκιστρα, αναφέρεται ανάλυση του Spiegel, επισημαίνοντας τα κενά στο σχέδιο του Ερντογάν να εμφανίσει τη χώρα του ως εναλλακτικό μοντέλο στην Ε.Ε.
«Εμπνευσμένος από την Οθωμανική αυτοκρατορία ο Ερντογάν προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της Τουρκίας στα δυτικά Βαλκάνια», διαπιστώνει το γερμανικό περιοδικό, όπως και αρκετά ακόμη δυτικά ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια. «Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Βοσνία Ερζεγοβίνη και Κόσοβο τελούσαν επί μακρόν υπό την κυριαρχία των Οθωμανών, κάτι που φαίνεται και στα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στην περιοχή. Η Άγκυρα, ωστόσο, βλέπει κι άλλα ιστορικά και θρησκευτικά σημεία επαφής με τις έξι αυτές χώρες», σημειώνει το Spiegel παραθέτοντας και την άποψη του Ντούσαν Ρέλιτς, ειδικού σε θέματα που αφορούν στα Βαλκάνια του γερμανικού Ιδρύματος Επιστήμης και Πολιτικής: «Στην Τουρκία θεωρούν ότι λόγω της Ιστορίας έχουν μια εθνοτική και θρησκευτική συγγένεια με ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες στα Βαλκάνια και θεωρούν τους εκεί μουσουλμάνους ομόδοξους αδελφούς». Αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των μουσουλμάνων στην Τουρκία και εκείνων στις βαλκανικές χώρες.
Η Τουρκία αυξάνει την εμπλοκή της στα Βαλκάνια
Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία προσπαθεί να ενισχύσει ολοένα και περισσότερο την οικονομική, πολιτική και θρησκευτική παρουσία της στα δυτικά Βαλκάνια. Στην Αλβανία έχει επενδύσει σε αεροπορικές και τηλεπικοινωνιακές εταιρείες, σε έργα υποδομών και τράπεζες, το παλαιότερο ιδιωτικό πανεπιστήμιο της χώρας βρίσκεται σε τουρκικά χέρια, ενώ ο Έντι Ράμα βλέπει στο πρόσωπο του Ταγίπ Ερντογάν έναν «στενό φίλο» και μάλιστα παρέστη ως προσκεκλημένος στο γάμο της κόρης του Τούρκου προέδρου, της Σουμεγιέ.
Ανάλογη είναι η τουρκική «διείσδυση» και στο Κόσοβο, όπου το αεροδρόμιο της Πρίστινα βρίσκεται στα χέρια ελεγχόμενης από το κόμμα του Ερντογάν εταιρείας, όπως εξάλλου και το δίκτυο ηλεκτροδότησης της χώρας. Αλλά και στα Σκόπια το αεροδρόμιο διαχειρίζεται τουρκική επιχείρηση, ενώ η Άγκυρα καλλιεργεί στενούς δεσμούς με τη Βοσνία Ερζεγοβίνη επιδοτώντας τα ταξίδια από τη χώρα αυτή στην Τουρκία. Σε πολιτιστικά κέντρα παραδίδονται μαθήματα τουρκικής και πέραν όλων αυτών η Τουρκία έχει επενδύσει σε τράπεζες εκεί, καθώς και σε έργα υποδομών, ενώ προσπαθεί να ενισχύσει και τις θρησκευτικές σχέσεις π.χ. με την εκπαίδευση ιμάμηδων. Στη Σερβία, που επισκέφθηκε ξανά τον περασμένο μήνα ο Ερντογάν συνοδεία 200 επιχειρηματιών (!), η Τουρκία δηλώνει παρούσα στον ενεργειακό τομέα μεταξύ άλλων με την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου που ενώνει τις δύο χώρες.
Την ίδια ώρα η Τουρκία φροντίζει για την επισκευή και ανοικοδόμηση τεμενών σ’ ολόκληρη την περιοχή, ενώ διεξάγει εξωτερική πολιτική και με την εξαγωγή σήριαλ που αφορούν ερωτικές ιστορίες από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Χρήσιμος εταίρος η Τουρκία, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ΕΕ
Εμπνευστής του νεοοθωμανικού εγχειρήματος για την πρόσδεση ισλαμικών χωρών στο άρμα της Τουρκίας ήταν ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου. Αν και τα έχει σπάσει στο μεταξύ με τον Ταγίπ Ερντογάν, οι ιδέες του εξακολουθούν να διαμορφώνουν την τουρκική εξωτερική πολιτική. «Το γαλλικό βέτο τον Οκτώβριο στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία ξύπνησε φόβους μήπως τα Βαλκάνια στραφούν ολοένα και περισσότερο στην Τουρκία -ιδιαίτερα αν φέρει κανείς στη μνήμη του εικόνες από τον περασμένο Ιούλιο Αλβανών να πανηγυρίζουν με τουρκικές σημαίες στα Τίρανα, όπου εγκαινιάστηκε φέτος μνημείο για τα θύματα του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Τουρκία - . Αλλά στην πραγματικότητα ο Ερντογάν υπερεκτιμά την γοητεία που ασκεί στα Βαλκάνια» σχολιάζει το γερμανικό περιοδικό. Και παραθέτει τη γνώμη ειδικών σύμφωνα με την οποία ενώ η Τουρκία εμφανίζεται ως σύμμαχος χώρα πιστεύοντας ότι χαίρει μεγάλης υπόληψης στα Βαλκάνια, οι χώρες της περιοχής την αντιμετωπίζουν ως έναν χρήσιμο εταίρο προκειμένου να προωθήσουν βραχυπρόθεσμα συμφέροντα έναντι δυτικών κρατών. Σύμφωνα με τον διευθυντή του Κέντρου Νοτιοανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Karl Franzens του Γκρατς στην Αυστρία, Φλόριαν Μπίμπερ αυτό έκαναν τελευταία τόσο το Κόσοσο όσο και η Αλβανία προκειμένου να ασκήσουν πίεση στην ΕΕ. Ο ίδιος θεωρεί δεν πρόκειται να στραφούν πάντως τα Δυτικά Βαλκάνια στην Τουρκία έστω και αν η καθυστέρηση στην ενταξιακή διαδικασία στην ΕΕ έχει προκαλέσει απογοήτευση κυρίως σε χώρες όπου κυριαρχεί το μουσουλμανικό στοιχείο στον πληθυσμό.
Ένας πρόσθετος λόγος είναι ότι το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο Ερντογάν κατά αντιφρονούντων μετά την απόπειρα ανατροπής του τον Ιούλιο του 2016 έχει πλήξει την εικόνα της Τουρκίας, που φάνταζε στα μάτια πολλών στα Βαλκάνια ως μοντέλο μουσουλμανικής δημοκρατίας. Ο Ερντογάν απαίτησε από χώρες της περιοχής αυτής να του παραδώσουν υπόπτους γκιουλενιστές - και σε μια περίπτωση τα κατάφερε με την έκδοση έξι Τούρκων δασκάλων από το Κόσοβο – γεγονός που προκάλεσε δυσφορία και καχυποψία κατά της Άγκυρας στην περιοχή. Γι’ αυτό και «η ΕΕ είναι στα μάτια των κρατών των δυτικών Βαλκανίων ελκυστικότερη από την Τουρκία που δεν μπορεί να τους προσφέρει από οικονομικής και πολιτισμικής άποψης τα ίδια πλεονεκτήματα» καταλήγει το δημοσίευμα.