19 Ιουνίου 1913: Σαν σήμερα ξεκινάει η μάχη Κιλκίς – Λαχανά

Η Μάχη Κιλκίς-Λαχανά υπήρξε από τις φονικότερες της νεότερης ελληνικής ιστορίας και διεξήχθη κατά την διάρκεια του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Οι απώλειες του ελληνικού στρατού ήταν 8.828 νεκροί και τραυματίες.  Ξεκίνησε σα σήμερα το 1913 μεταξύ του ελληνικού και του βουλγάρικου στρατού.

Στις 17 Ιουνίου 1913 οι βουλγαρικές δυνάμεις κατείχαν τη γραμμή Βερτίσκος-Πολύκαστρο, ενώ παράλληλα σχεδίαζαν και σχέδιο κατάληψης της Θεσσαλονίκης στις 19 του ίδιου μήνα. Ο ελληνικός στρατός αντέδρασε έγκαιρα, και με επιθετικές ενέργειες ανάγκασε τη βουλγαρική πλευρά σε άμυνα στην τοποθεσία Κιλκίς-Λαχανά.

Οι 2η, 3η, 4η, 5η και 10η Μεραρχίες, καθώς και η Ταξιαρχία Ιππικού θα κατευθύνονταν προς τον τομέα του Κιλκίς, ενώ οι 6η και 7η Μεραρχίες προς τον Λαχανά. Η 2η βουλγαρική στρατιά εγκατέστησε αμυντικά μια μεραρχία και τρεις ταξιαρχίες πεζικού, ενώ διέθετε και ένα σύνταγμα ιππικού για την εκτέλεση αντεπιθέσεων. Λόγω της απόκλισης των κατευθύνσεων επίθεσης προς τα βόρεια (Κιλκίς) και ανατολικά (Λαχανά), το πεδίο της μάχης διαχωρίζονταν στους δύο αυτούς ξεχωριστούς τομείς.

Τα ελληνικά τμήματα απώθησαν τις βουλγαρικές προφυλακές από το πρωί της 19ης Ιουνίου. Το βράδυ της ίδιας μέρας οι ελληνικές μεραρχίες είχαν καταλάβει το ύψωμα Γερμανικό, το χωριό Όσσα Θεσσαλονίκης και την περιοχή Σκεπαστού. Το πρωί της επομένης εξαπολύθηκε η κύρια ελληνική επίθεση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μάχης οι 1η και 6η Μεραρχίες προσπάθησαν με σκληρότατους αγώνες να πλησιάσουν σε απόσταση εφόδου την κύρια βουλγαρική τοποθεσία. Τα πυρά όμως της βουλγαρικής πλευράς υπήρξαν φονικότατα, καθώς η περιοχή ήταν εντελώς ακάλυπτη και ευνοούσε την άριστη παρατήρηση για τον αμυνόμενο με εκτεταμένα πεδία βολής. Παρ’ όλα αυτά η 7η Μεραρχία συνέχισε επιτυχώς την προέλαση και εισήλθε στη Νιγρίτα.

Δύο ημέρες αργότερα, στις 21 Ιουνίου το ελληνικό πεζικό έφτασε σε απόσταση εφόδου και εξαπέλυσε γενική εφόρμηση διά της λόγχης. Μέχρι το απόγευμα ο ελληνικός στρατός ειίχε εισέλθει στον Λαχανά καταδιώκοντας τα υποχωρούντα βουλγαρικά τμήματα.

Τη επόμενες ημέρες ο ελληνικός στρατός συνέχισε την προέλασή του.