Η Χάλκη και η φημισμένη Θεολογική Σχολή της

Η Χάλκη ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα που φέρει την ονομασία Πριγκιποννήσια (τα τέσσερα μεγαλύτερα νησιά του είναι η Πρώτη, η Αντιγόνη, η Χάλκη και η Πρίγκηπος) και βρίσκεται στην Προποντίδα (Θάλασσα του Μαρμαρά), νοτίως της Κωνσταντινούπολης.

Η Χάλκη είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος, μετά την Πρίγκηπο.

Τα Πριγκιποννήσια, γνωστά και ως Πριγκιπόνησα, μνημονεύονται πρώτη φορά τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον Αριστοτέλη με το όνομα Χαλκηδόνιοι νήσοι ή Δημόνησοι.

Τα νησιά αυτά αποτέλεσαν στην αρχαιότητα τόπο εξόρυξης χαλκού από μεγαρείς, αιολείς και μιλησίους αποίκους.

Η σύγχρονη ονομασία τους οφείλεται στην εποχή κατά την οποία το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος υπήρξε ιδιοκτησία του βυζαντινού πρίγκιπα Ιουστίνου Κουροπαλάτη (6ος αιώνας μ.Χ.).

Τα Πριγκιποννήσια αποτέλεσαν το αγαπημένο θέρετρο πολλών Ελλήνων της Πόλης. Πολλά σπίτια, αρχοντικά και παραθεριστικές κατοικίες χτίστηκαν από το 1850 και μετά, ενώ η ελληνική παρουσία στα νησιά ανέκαθεν ήταν έντονη, με πολλές σημαντικές οικογένειες να έχουν εδώ τα εξοχικά τους.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Ο μοναδικός οικισμός της Χάλκης, χτισμένος από την αρχαιότητα στη βορειοανατολική παραλία, βρισκόταν σε άμεση επικοινωνία τόσο με την Πρίγκηπο όσο και με την απέναντι μικρασιατική ακτή.

Στη ναυτική πολιτεία με τα καλντερίμια και τα δρομάκια, που είχε ως επίκεντρο την πλατεία της Γλύφας, οι επισκέπτες εντυπωσιάζονται από τον ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου, χτισμένο πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού, τις εγκαταστάσεις της Ναυτικής Ακαδημίας και το παλαιό δημοτικό σχολείο του νησιού.

Στο λόφο της Ελπίδας βρίσκεται το ελληνορθόδοξο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, όπου στεγαζόταν η φημισμένη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Η μονή της Αγίας Τριάδας είχε ιδρυθεί από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φώτιο Α’ (9ος αιώνας).

Πολλούς αιώνες μετά, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γερμανός Δ’ ίδρυσε στις εγκαταστάσεις της μονής της Αγίας Τριάδας θεολογική σχολή, η οποία εγκαινιάστηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1844.

Όλα τα κτίρια εκτός από ένα παρεκκλήσι καταστράφηκαν εξαιτίας σεισμού τον Ιούνιο του 1894, αλλά επισκευάστηκαν από τον αρχιτέκτονα Περικλή Φωτιάδη και η σχολή εγκαινιάστηκε και πάλι τον Οκτώβριο του 1896. Σημαντική ανακαίνιση έγινε στη δεκαετία του ’50.

Πολλοί σπουδαίοι θεολόγοι, ιερείς και πατριάρχες φοίτησαν στη Χάλκη, συμπεριλαμβανομένου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Οι κτιριακές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδας, κοιτώνες, αναρρωτήριο, γραφεία και την εντυπωσιακή βιβλιοθήκη, με χιλιάδες βιβλία, περιοδικά και σπάνια χειρόγραφα.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης έπαψε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 1971 εξαιτίας τουρκικού νόμου που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Αξίζει, τέλος, να προστεθεί ότι στη Χάλκη υπήρχαν τρία μοναστήρια: της Παναγίας Καμαριώτισσας, της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Γεωργίου, που ήταν μετόχι του Παναγίου Τάφου. Στο νησί υπήρχαν επίσης δύο σκήτες (σώζεται αυτή του Αγίου Σπυρίδωνος).