Ένας μικρός οικισμός των Χανίων μετατράπηκε για δύο μέρες στη μεγαλύτερη καλλιτεχνική σκηνή της χώρας.
Ένα ζευγάρι τουριστών φτάνει λίγο πριν από τις 6 το απόγευμα στην είσοδο της Κεράς, 39 χλμ. δυτικά των Χανίων. Προμηθεύεται τον χάρτη της δράσης των Γιορτών Ρόκκας «Κερά Μια Σκηνή» και σχεδιάζει φωναχτά με ποια σειρά θα επισκεφτεί τα δρώμενά της. Έργο «δύσκολο», καθώς κάθε σπίτι, κάθε αυλή, κάθε δρόμος και κάθε πλατεία του μικρού κρητικού χωριού των 30 μόνιμων κατοίκων φιλοξενεί παραστάσεις θεάτρου, χορού, μουσικής, αλλά και εικαστικών τεχνών, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική σκηνή της χώρας. Σκηνή που είχε φέτος στο επίκεντρό της την έννοια του ριζώματος και μελέτησε τη σύνδεση των ανθρώπων με τον τόπο, τον χρόνο, το βίωμα, τη μνήμη, αλλά και τη φαντασία.
Στη διάρκεια του διημέρου η Κερά «ξαναγεννήθηκε» μέσα από τα μάτια των καλλιτεχνών. (Φωτογραφία: Γιάννης Κρητικός/@yannkritikos)
«Η “Κερά Μια Σκηνή” είναι, ουσιαστικά, μία δράση θεάτρου στην οποία μετατρέπουμε όλο το χωριό σε παραστατική σκηνή. Σε κάθε αυλή, σοκάκι, στενό, δρόμο και μπαλκόνι δημιουργούμε θεατρικά δρώμενα, δράσεις χορού και εκθέσεις με μία κοινή θεματική. Η θεματική της δεύτερης χρονιάς του πρότζεκτ είναι ο ίδιος ο τόπος και οι άνθρωποί του, δηλαδή ο ήχος των χωριών και η κίνηση των ανθρώπων τους. Σε πρώτη φάση καλέσαμε την καλλιτεχνική ομάδα Medea Electronique, η οποία με ηχογραφήσεις των ήχων του χωριού (πώς ξημερώνει, πώς βραδιάζει, τι ακούς εκείνες τις ώρες) αλλά και με συνεντεύξεις των κατοίκων δημιούργησε τον ηχητικό περίπατο και τη δραματουργία της δράσης. Υλικό που στη συνέχεια οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες μελέτησαν και, ανάλογα με τα ερεθίσματα και την ειδικότητα του καθενός, μετέτρεψαν σε δρώμενα των 10, 15 και 20 λεπτών, τα οποία επαναλήφθηκαν το διήμερο 10-11 Αυγούστου, ώστε μέσα από αυτήν τη ροή ο θεατής να έχει την ευκαιρία να δει όλα αυτά που επιθυμεί. Αυτό που με ενδιαφέρει ως ερευνήτρια των παραστατικών τεχνών είναι πώς μετατρέπεις μια παράσταση σε εμπειρία για τον θεατή, χρησιμοποιώντας τις μεθόδους του αυτοσχεδιασμού ως εργαλεία διάδρασης μαζί του. Είναι πάντοτε γοητευτικό να βρίσκεις με ποιον τρόπο μπορείς να τον ξεκλειδώσεις, έτσι ώστε να γίνεται κομμάτι όλης αυτής της διαδικασίας», τονίζει η Μέτη Παναγιωτοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια της δράσης, και στέκεται ιδιαίτερα στο μεγάλο στοίχημα της προσπάθειας.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής δράσης «Κερά Μια Σκηνή», Μέτη Παναγιωτοπούλου. (Φωτογραφία: © ΜΑΡΙΚΑ ΤΣΟΥΔΕΡΟΥ)
«Επιθυμία μας είναι να δημιουργήσουμε κάτι που δεν θα το βρεις εύκολα κάπου αλλού. Δεν θέλαμε να φέρουμε, για παράδειγμα, μία συμβατική θεατρική παράσταση που έκανε περιοδεία σε όλη την Κρήτη. Αυτό θα το έβλεπε κάποιος και αλλού, χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψει εδώ. Θέλουμε να κάνουμε την Κερά ένα θεατρικό χωριό, με στίγμα καθαρόαιμο και μοναδικό, όπου θα ξέρεις ότι μπορείς να βρεις ένα εργαστήριο θεάτρου σε οποιοδήποτε σημείο της. Ονειρευόμαστε να γίνει κοινός τόπος καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που θα ζωντανέψουν θεατρικά κάθε εκατοστό της. Θα ήθελα του χρόνου, για παράδειγμα, η δράση να μην κρατάει δύο ημέρες, αλλά δύο εβδομάδες, έναν μήνα ή ακόμα και περισσότερο. Να γίνουμε θεατρικός προορισμός. Ακόμα συναντώ σημεία για τα οποία λέω “αυτό είναι μια σκηνή καινούργια’’. Κάθε γωνιά του οικισμού είναι κι ένα σκηνικό.
Οι ήχοι του χωριού συνόδευσαν τις παραστάσεις. (Φωτογραφία: Γιάννης Μαρκογιαννάκης/@yan_marko)
Φέτος, μάλιστα, είχαμε νέα σημεία στον χάρτη μας, δεν ήταν ίδια με τα περυσινά – καινούρια σπίτια, αυλές, μπαλκόνια, και αυτό είναι το εντυπωσιακό για ένα τόσο μικρό μέρος. Ο κόσμος αγκάλιασε το εγχείρημα και το αγάπησε. Πολλοί από αυτούς έβλεπαν για πρώτη φορά θέατρο και τους δημιουργήθηκε η ανάγκη να ξαναδούν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Όπως και το γεγονός ότι τέτοιες δράσεις δίνουν ζωή στο χωριό και μας το συστήνουν ξανά. Ακόμα και σε εμάς. Κι αυτό γιατί όλοι οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν (χορευτές, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, ερμηνευτές, φέτος και φωτογράφοι) βοηθούν να γίνει και μία μεγάλη καταγραφή της εικόνας του χωριού, διαφορετική από τη συνηθισμένη. Οι φωτογράφοι, για παράδειγμα, μελέτησαν την έννοια του σπιτιού, τα φωτογράφισαν και δημιούργησαν μία έκθεση όπου το κοινό είδε αλλιώς το “εσωτερικό” τόσο των κατοικιών όσο και των ανθρώπων τους», αναλύει η νεαρή ερευνήτρια των παραστατικών τεχνών.
Η συζήτησή μας πηγαίνει στις ανάγκες που καλύπτουν τέτοια εγχειρήματα. «Στην περίπτωσή μας καλύπτονται ταυτόχρονα δύο ανάγκες. Η ανάγκη των καλλιτεχνών να επικοινωνήσουν την τέχνη τους σε έναν τέτοιο τόπο και η ανάγκη των ανθρώπων να δουν ζωή στα χωριά τους. Πόσο όμορφο θα ήταν να γίνει τον χειμώνα στην Κερά ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικής φιλοξενίας, να έρθουν καλλιτέχνες για έναν μήνα, να δουλέψουν τα έργα τους και να τα παρουσιάσουν στο κοινό όλης της Κρήτης. Να εξηγήσουν βήμα βήμα κάθε στάδιο της έρευνάς τους. Σκεφτείτε πόση ζωή θα δώσουν τέτοιες δράσεις στο τόπο μας. Οι άνθρωποι εδώ είναι πολύ φιλόξενοι και ανοίγουν χωρίς δεύτερη σκέψη τα σπίτια τους στους επισκέπτες-καλλιτέχνες. Πέρσι είχαμε τρία-τέσσερα σπίτια για τη φιλοξενία και φέτος φτάσαμε τα δεκαπέντε. Σχεδόν όλο το χωριό. Δεν θα ξεχάσω όταν πήγαμε να δούμε ένα σπίτι που δεν κατοικούσε κανείς. Ο ιδιοκτήτης του μόλις έμαθε για τη φιλοξενία των καλλιτεχνών το άνοιξε μετά από χρόνια, το καθάρισε, το έβαψε και έβαλε μέσα έπιπλα. Μόνο και μόνο για να μείνουν οι άνθρωποι που θα τιμούσαν με την παρουσία τους το χωριό του. Θυμάμαι, επίσης, όταν στήναμε πέρυσι τη δράση, τις πρώτες μέρες του όλου εγχειρήματος, να τελειώνουν οι πρόβες και να κάθονται όλοι μαζί. Η οργανωτική επιτροπή, οι κάτοικοι, οι καλλιτέχνες, οι υπεύθυνοι για τα τεχνικά θέματα, τα φώτα. Όλοι. Τους έβλεπες να μιλάνε, να γνωρίζονται, να γίνεται σπουδαία ζύμωση. Άνθρωποι με τόσο διαφορετικές κουλτούρες να γεννούν ένα μαγικό κράμα. Άλλος να αφηγείται τη ζωή του στο εξωτερικό και άλλος να εξηγεί τις ιδιαιτερότητας ενός τοπικού μουσικού οργάνου. Είχα κάτσει σε μία γωνία και τους παρακολουθούσα συγκινημένη. Τέτοιου είδους δράσεις έχουν πάντα δύο “πόδια”. Είναι η παρέμβαση στην τέχνη και η παρέμβαση στον τόπο», καταλήγει.
Οι Γιορτές Ρόκκας πραγματοποιήθηκαν το φετινό καλοκαίρι για έβδομη χρονιά στα χωριά Ρόκκα και Κερά με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, των Δήμων Κισάμου, Χανίων, Πλατανιά και άλλων φορέων. giortesrokkas.gr