Για τους Αθηναίους της δικής μου γενιάς, τα κοντινά παραλιακά θέρετρα της Αττικής ήταν μια απέραντη παιδική χαρά. Εκεί περάσαμε τα πρώτα μας καλοκαίρια, μάθαμε κολύμπι και ποδήλατο (χωρίς βοηθητικές ρόδες), καταβροχθίσαμε παγωτά και ποπ κορν στα υπαίθρια σινεμά, ερωτευθήκαμε. Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο «Το Πόρτο Ράφτη. Από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας», διαπίστωσα –ομολογουμένως με ενοχή– πόσο λίγα πράγματα γνώριζα για τον τόπο στον οποίο οφείλω τόσες αναμνήσεις, χάρη στο εξοχικό μας σπίτι. Στην επιμελημένη έκδοση από τον οίκο «ΑΩ», που υπογράφει η Σοφία Γκλιάτη – Χασιώτη, μαθαίνει κανείς πολλά για τη γεωγραφία, την ιστορία, τους ανθρώπους και τα γεγονότα που σημάδεψαν την περιοχή. Στην ουσία, μας ξανασυστήνει κάτι που θεωρούσαμε γνώριμο… αλλά σφάλαμε. Ηταν απλώς οικείο.
Από την πλευρά του Αγίου Σπυρίδωνα. Στο φόντο, Αυλάκι και Κορώνη.
Ανάμεσα στα πράγματα που βρήκα πιο ενδιαφέροντα είναι οι αναφορές στο αρχαίο παρελθόν, για το οποίο πολλοί από τους σημερινούς κατοίκους ή επισκέπτες δεν έχουν ιδέα. Από πολύ νωρίς είχε αναδειχθεί η στρατηγική σημασία του λιμένος αυτού. Οι πρώτοι κάτοικοι κατάφεραν να εκμεταλλευθούν τα θαλάσσια ρεύματα του Ευβοϊκού και να κάνουν ταξίδια προς τον Βορρά, αλλά και προς τις Κυκλάδες. Κατά την αρχαιότητα, υπήρχαν στη θέση του Πόρτο Ράφτη οι δήμοι Στειρίας και Πρασιών, οι οποίοι βρίσκονταν στο τέλος της αρχαίας Στειρίας οδού, που ξεκινούσε από την Αθήνα και κατέληγε στο σημερινό επίνειο του Μαρκόπουλου. Πριν από το 1000 π.Χ., ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι της Αθήνας, με εμπορικές σχέσεις τόσο με την Ανατολή και την Αίγυπτο όσο και με τη Μαύρη Θάλασσα, επισημαίνει η αρχαιολόγος Ολγα Κακαβογιάννη.
Η Ιουλίτα και ο Ελύτης, φιλοξενούμενοι του Χορν, στο Απολλώνιο.
Αρχαιολογικά σπαράγματα και ανασκαφικά ευρήματα σε διάφορα σημεία του κόλπου –όπως στη νεκρόπολη που βρέθηκε στους πρόποδες της Περατής, κοντά στον σημερινό Αγιο Σπυρίδωνα– έχουν φέρει στο φως τεκμήρια που συνδέουν την τοποθεσία με την ακμή που γνώρισε στους Υστερομυκηναϊκούς χρόνους. Στο βιβλίο υπάρχουν αποσπάσματα από περιηγητές που πέρασαν από την περιοχή και περιέγραψαν τα τρία νησάκια και βέβαια το μεγάλου μεγέθους άγαλμα που απεικόνιζε γυναικεία μορφή, στην κορυφή του μεγαλύτερου από αυτά. Υποτίθεται πως από μακριά έμοιαζε με φιγούρα ράφτη στα μάτια των ανθρώπων και έτσι όλη η περιοχή πήρε το όνομα Ράφτη. Αλλα ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζουν στη σημασία που είχε η περιοχή στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς οργανώθηκαν πολλές επιχειρήσεις φυγάδευσης πατριωτών. Ετσι, μου λύθηκε η απορία γιατί, όταν ήμουν ακόμα παιδί, ένα σκουριασμένο γερμανικό κράνος βρισκόταν στον πυθμένα της θάλασσας, λίγα μέτρα από την ακτή.