Ενα καθιερωμένο πλέον εργαλείο στα χέρια των εταιρειών για τη δημοσίευση των μη χρηματοοικονομικών τους στοιχείων είναι η έκθεση εταιρικής υπευθυνότητας (ή έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης), η οποία αποτελεί αναλυτικό απολογισμό των ενεργειών και στόχων της εταιρείας σε θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνία, τους εργαζομένους και την αγορά και πλέον είναι συμπληρωματική της ετήσιας έκθεσης οικονομικού απολογισμού. Οσοι έχουν ασχοληθεί με τη δημιουργία της έκθεσης εταιρικής υπευθυνότητας, γνωρίζουν πολύ καλά ότι πρόκειται για ένα απαιτητικό και σοβαρό έργο που σχετίζεται με όλα τα κομμάτια μιας εταιρείας και χρησιμοποιείται για να αυξήσει τη διαφάνεια στη σχέση της εταιρείας με τα ενδιαφερόμενα μέρη της (stakeholders), αλλά και να βελτιώσει τον διάλογο μαζί τους.
Ποιοι όμως διαβάζουν τις εκθέσεις αυτές; Πετυχαίνουν τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν;
Σύμφωνα με έρευνα του Global Reporting Initiative (GRI), το 60% περίπου των αναγνωστών ανήκει στον επιχειρηματικό χώρο, ενώ περισσότερο από το 25% είναι πελάτες και προμηθευτές.
Στην πραγματικότητα, κάθε κατηγορία ενδιαφερόμενων μερών διαβάζει τις εκθέσεις εταιρικής υπευθυνότητας για τους δικούς της λόγους. Οι επενδυτές για να διαπιστώσουν πώς συνδέεται η κερδοφορία και η συνολική επιχειρηματική στρατηγική με τις υπεύθυνες πρακτικές, ενώ οι οικονομικοί αναλυτές και οι οργανισμοί αξιολόγησης των ESG (Environmental, Social, Governance) κριτηρίων, για να διαμορφώσουν τις βαθμολογίες των εταιρειών και να τις κατανείμουν ως υψηλού ρίσκου ή ως εταιρείες με ευκαιρίες επενδύσεων. Επιπλέον, οι καταναλωτές για να διαπιστώσουν αν μπορούν να εμπιστευθούν τις εταιρείες, από τις οποίες αναμένουν όχι μόνο να παράγουν κέρδος, αλλά να λειτουργούν με διαφάνεια και υπευθυνότητα ώστε να αντιμετωπίζουν κοινωνικά ή περιβαλλοντικά ζητήματα. Οι εργαζόμενοι της εταιρείας για να διαπιστώσουν πόσο υπεύθυνη είναι η εταιρεία τους και έτσι να αισθάνονται υπερηφάνεια, καθώς και επαγγελματίες που αναζητούν εργασία. Οσοι αναζητούν εργασία, μάλιστα, διαβάζουν τις εκθέσεις σε ποσοστό 40% σύμφωνα με το GRI (Global Reporting Initiative), ενώ περισσότεροι από τους μισούς millennials λένε ότι θα εργάζονταν σε μια εταιρεία που ανταποκρίνεται στις αξίες τους ακόμα και με μικρότερο μισθό. Από την άλλη πλευρά, οι κοινωνίες μέσα στις οποίες δραστηριοποιείται μια εταιρεία ενδιαφέρονται για τις εκθέσεις γιατί διαπιστώνουν τη δυναμική και τη φήμη της εταιρείας που μπορεί να τις ωφελήσει, ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα γιατί διαπιστώνει πώς η εταιρεία κάνει διαχείριση ρίσκου.
Ολα αυτά αποδεικνύουν ότι οι εκθέσεις μπορούν να οδηγήσουν την εταιρεία σε επιχειρηματικές βελτιώσεις, καινοτομία, ανάπτυξη και νέες ευκαιρίες, ακόμα και με τρόπους που δεν είναι άμεσα ορατοί.
Πώς επηρεάζονται από τις εκθέσεις όσοι τις διαβάζουν; Σύμφωνα με τον GRI, το 60% όσων διαβάζουν εκθέσεις μπορούν να επηρεαστούν θετικά όσον αφορά την καταναλωτική τους συμπεριφορά και τη σχέση τους με μια εταιρεία ή ένα προϊόν, ενώ πρόσφατη παγκόσμια έρευνα της Cone Communications/Ebiquity έδειξε ότι το 84% των καταναλωτών ανέφερε ότι αναζητάει και επιλέγει προϊόντα από υπεύθυνες εταιρείες.
Δεδομένου ότι στις εκθέσεις εταιρικής υπευθυνότητας περιλαμβάνονται μακροσκελή κείμενα γεμάτα νούμερα και ποσοστά, είναι σημαντικό να υπάρχει δημιουργικότερη και πιο φιλική παρουσίαση των πληροφοριών. Μην ξεχνάμε, όμως, ότι η έκθεση εταιρικής υπευθυνότητας και οι πληροφορίες που περιλαμβάνει είναι ένα θεσμικό έντυπο δεδομένου ότι τόσο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία που απαιτεί τη δημοσιοποίηση των στοιχείων εταιρικής ευθύνης και βιώσιμης ανάπτυξης βάσει συγκεκριμένων standards/οδηγιών όπως αυτών του GRI και του οικουμενικού συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών.
Προφανώς η επικοινωνία του περιεχομένου των δράσεων και της στρατηγικής εταιρικής ευθύνης είναι εξίσου σημαντική και μια σειρά από συμπληρωματικά μέσα όπως τα social media, videos και άλλα μέσα προώθησης ήδη χρησιμοποιούνται από πολλές εταιρείες αποτελεσματικά. Με αυτόν τον τρόπο σημαντικές πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην έκθεση θα έχουν μεγαλύτερη απήχηση σε όλες τις διαφορετικές ομάδες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αυτό προσφέρει ευρύ πεδίο δράσης για τις εταιρείες, ώστε να προσεγγίσουν τις εκθέσεις τους με καινοτομία και δημιουργικότητα.
* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης.