Δεν το καταλαβαίνεις αν δεν σου το δείξει κάποιος. Μια λεπτή μαύρη μεταλλική λωρίδα στο κατάλευκο πάτωμα, που μας δείχνει ο διευθυντής του ΜοΜΑ, Γκλεν Λάουρι, είναι το όριο που χωρίζει το παλιό από το νέο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Μαζί με συναδέλφους από εφημερίδες και μίντια της Αμερικής και της Ευρώπης έχουμε ανέβει στον 2ο όροφο, που φιλοξενεί τα νεότερα έργα, για μια συνάντηση με τον Γκλεν Λάουρι, τον άνθρωπο που είναι στο τιμόνι του ΜοΜΑ από το 1995, και για να ρίξουμε μια πρώτη ματιά στην πολυσυζητημένη ανακαίνιση του μουσείου που αποθεώνει τον μοντερνισμό και τη μοντέρνα τέχνη. Περπατώντας προς την αίθουσα 206 βλέπουμε τις εικόνες της Σίντι Σέρμαν, με την ίδια σε πόζες που αναπαράγουν τη στερεοτυπική εικόνα της γυναίκας, τους γεμάτους ένταση πίνακες του Ζαν Μισέλ Μπασκιά, έναν Ροζ Πάνθηρα του Τζεφ Κουνς αγκαλιά με ένα pin-up girl.
Τα έργα της μόνιμης συλλογής θα αλλάζουν ανά έξι μήνες, ωστόσο ορισμένα «κλασικά», όπως τα «Νούφαρα» του Μονέ, δεν πρόκειται να πάνε πουθενά.
Σταματάμε μπροστά στο «Yakshi» της Ινδής Μριναλίνι Μούκερτζι, ένα επιβλητικό γλυπτό φτιαγμένο από εκατοντάδες κόμπους σκουρόχρωμης κάνναβης, που προσομοιάζει στο γυναικείο σώμα και μοιάζει να αιωρείται. «Αυτή η αίθουσα συμβολίζει πολλές από τις ιδέες που δημιούργησαν αυτό το πρότζεκτ, όπως το να σκεφτόμαστε παγκόσμια, να διευρύνουμε ακόμη περισσότερο το βλέμμα μας σε νέα γεωγραφικά μήκη και πλάτη», μας λέει ο Γκλεν Λάουρι και παρουσιάζει τα έργα της αίθουσας που έχει τίτλο «Transfigurations» – όλες οι αίθουσες του μουσείου είναι θεματικές. Δίπλα και γύρω από το γλυπτό της Μούκερτζι υπάρχουν πίνακες και εγκαταστάσεις από έργα γυναικών από τη Ρουμανία, τη Νότια Αφρική, τη Χιλή, που θίγουν θέματα κοινωνικών διακρίσεων και αποτυπώνουν τη φιλοδοξία του μουσείου να διεθνοποιήσει τα έργα τέχνης που παρουσιάζει και να διευρύνει τη γυναικεία καλλιτεχνική εκπροσώπηση.
«Το δίλημμα για το ΜοΜΑ ήταν ότι είχε γίνει δύο μουσεία, ένα που είχε τις εκθέσεις, πολύ μικρό και εξαιρετικά επεξεργασμένο, και ένα άλλο που υπήρχε στις αποθήκες του, που ήταν ευρύτερο και πιο πολύπλοκο και περιείχε μια μεγάλη ποικιλία έργων τέχνης», σημειώνει ο κ. Λάουρι.
Η σύνθεση «Hanldes» της Χεγκ Γιανγκ αποτελείται από κινούμενα γλυπτά που έχουν πολιτικές, τελετουργικές και φουτουριστικές αναφορές.
Το νέο μουσείο παρουσιάζει, προσθέτει, πέντε φορές περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες σε σχέση με πριν από ένα χρόνο, ενώ τα έργα τους αποτελούν περίπου το 28% των έργων που βλέπουμε σήμερα στις αίθουσές του. «Διαφορετικότητα» ήταν η λέξη που ακούγαμε να επαναλαμβάνεται σαν ηχώ στους έξι ορόφους του ΜοΜΑ.
Το ενδιαφέρον με τη συλλογή είναι ότι το ΜοΜΑ θα αντιμετωπίζει τη μόνιμη έκθεσή του σαν περιοδική. Περίπου το 30% των έργων που παρουσιάζεται σήμερα στις αίθουσες θα αλλάξει μέσα στους επόμενους έξι μήνες και αυτό θα γίνεται τμηματικά, ώστε το μουσείο να μπορέσει κάποια στιγμή να δείξει τα χιλιάδες έργα (περίπου 200.000 για την ακρίβεια) που έχει στις αποθήκες του. Μην ανησυχείτε, όμως. Κάποια μνημειακά έργα, όπως η «Εναστρη νύχτα» του Βαν Γκογκ ή τα «Νούφαρα» του Μονέ, δεν πρόκειται να μετακινηθούν. «Ισως, όμως, αλλάξουν τα έργα γύρω τους. Θέλουμε να δείξουμε στο κοινό μας ότι η συλλογή μας είναι ένα έργο σε εξέλιξη», επισημαίνει ο κ. Λάουρι.
Διάλογος μεταξύ της Λουίζ Μπουρζουά με το γλυπτό «Quarantania, I» (αναπαριστά πέντε γυναίκες) και του Πικάσο («Αγόρι οδηγεί άλογο» και «Λουόμενη»).
Τα έργα της ανακαίνισης ξεκίνησαν τμηματικά το 2014 και ολοκληρώθηκαν πριν από μερικές εβδομάδες από τα αρχιτεκτονικά γραφεία «Diller Scofidio + Renfro» και «Gensler». Η επέκταση σήμαινε την κατεδάφιση του κτιρίου του πρώην Αμερικανικού Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και μια επένδυση ύψους 450 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τους τελευταίους μήνες το μουσείο ανέστειλε τη λειτουργία του και άνοιξε πάλι για τους επισκέπτες στις 21 Οκτωβρίου. Οι έξι όροφοι του Goodwin Stone Building επεκτάθηκαν προς δυσμάς, στο νέο κτίριο «53W53» του Ζαν Νουβέλ, προσθέτοντας περισσότερα από 4.000 τ.μ. αιθουσών και αυξάνοντας τη συνολική έκταση των διαθέσιμων εκθεσιακών χώρων σε 15.000 τ.μ.
Η αλλαγή φαίνεται από τον τρόπο που το μουσείο υποδέχεται τον επισκέπτη. Η πρόσοψή του είναι επενδεδυμένη με διάφανο γυαλί άνευ πλαισίου, επιτρέποντας στο φυσικό φως να μπει μέσα στο λόμπι και να κάνει ορατό από την 53η οδό το έργο του Χάιμ Στάινμπαχ με την ηλεκτρονική, θα λέγαμε, φράση «Hello. Again.» που καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο. Ορατά είναι επίσης τα έργα στις νέες γκαλερί του ισογείου, που είναι δωρεάν για το κοινό, σε μια προσπάθεια το μουσείο να έρθει ξανά σε επαφή με τους ντόπιους του Μανχάταν, όπως και το εντυπωσιακό κατάστημα με τα ντιζαϊνάτα είδη δώρων του μουσείου, που απλώνεται σε έναν μεγάλο χώρο στο -1 του MoMA.
Ο χώρος έκδοσης εισιτηρίων με καθίσματα για τους επισκέπτες και το υπόγειο του ΜοΜΑ, που είναι αφιερωμένο στο κατάστημά του.
Ο σχεδιασμός της επέκτασης διατήρησε τις λιτές, γεωμετρικές, αρχιτεκτονικές γραμμές του ΜοΜΑ και στη νέα πτέρυγα προστέθηκε μια καινούργια κλίμακα, η «blade stair», μια μινιμαλιστική κατασκευή, σε αντίστιξη με τη γνωστή «σκάλα Μπάουχαουζ», που μοιάζει να αιωρείται και πραγματικά εντυπωσιάζει το βράδυ, όταν φωτίζεται το εσωτερικό του μουσείου.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Τελειώνοντας τη συνάντηση με τον Γκλεν Λάουρι κάνουμε μια στάση στο νέο Paula and James Crown Creativity Lab στον ίδιο όροφο, έναν νέο χώρο που προορίζεται αποκλειστικά για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου και είναι ανοιχτός στους επισκέπτες να δοκιμάσουν και να πειραματιστούν με διάφορα υλικά και να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα. Οι συγκρίσεις με τα καθ’ ημάς είναι αναπόφευκτες. Πιο ψηλά, στον 4ο και 5ο όροφο, δημιουργήθηκε το Marie-Josee and Henry Kravis Studio, ένας χώρος αφιερωμένος στην τέχνη της περφόρμανς, ανάμεσα στις γκαλερί του μουσείου.
Η περιήγηση στο μουσείο δεν έχει αλλάξει δραματικά. Μπαίνοντας στην υποδοχή και στρίβοντας δεξιά μπορείτε εύκολα να πάτε στον 5ο όροφο και να αρχίσετε μια κάθοδο στις εποχές και στα καλλιτεχνικά ρεύματα, ξεκινώντας από τους πρωτοπόρους του 19ου αιώνα. Εναλλακτικά, ανεβείτε τη σκάλα στη νέα πτέρυγα και θα βρεθείτε μέσα στα σπλάχνα του καινούργιου ΜοΜΑ. Ανάμεσα σε γνωστά έργα θα δείτε μεγάλες δόσεις αρχιτεκτονικής, με σχέδια και μακέτες, αντικείμενα ντιζάιν αλλά και ενδιαφέρουσες εκπλήξεις: Στην αίθουσα 503, οι «Δεσποινίδες της Αβινιόν» του Πικάσο συνυπάρχουν με τη φυλετική διαδήλωση της Φέιθ Ρίνγκολντ που πνίγεται στο αίμα στον πίνακα «American People Series #20: Die». Προλαβαίνετε μέχρι την επόμενη αλλαγή.