Ο Μανώλης Καλομοίρης εμπνέεται από τον Κωστή Παλαμά

Ο Μανώλης Καλομοίρης εμπνέεται από τον Κωστή Παλαμά

2' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στον συνθέτη και λεξικογράφο Τάκη Καλογερόπουλο αφιέρωσε ο Βύρων Φιδετζής τη συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, που πραγματοποιήθηκε στις 31 Οκτωβρίου στο θέατρο Ολύμπια. Διηύθυνε έργα του Μανώλη Καλομοίρη εμπνευσμένα από κείμενα του Κωστή Παλαμά. Απήγγειλε ο ηθοποιός Μιχάλης Καλαμπόκης.

Αρχή έγινε με τη μουσική για το θεατρικό δράμα «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου, η οποία γράφηκε με αφορμή το ομότιτλο ποίημα του Παλαμά που απαγγελλόταν πριν σηκωθεί η αυλαία του θεατρικού. Οταν τη συνέθεσε ο Καλομοίρης είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Βιέννη και ζούσε στο Χάρκοβο, μετέπειτα πρώτη πρωτεύουσα της σοβιετικής Ουκρανίας.

Η παρτιτούρα δεν κρύβει τις επιδράσεις από συνθέτες που επηρέασαν τη διαμόρφωση της μουσικής του προσωπικότητας. Πιο ενδιαφέρον είναι ότι πλάι στα στερεότυπα γενικόλογα ακούσματα Ρώσων και Γερμανών προβάλλουν ήδη με θαρραλέο τρόπο τα χαρακτηριστικά της δικής του μουσικής γλώσσας, όσα θα τον έκαναν να ξεχωρίσει τις επόμενες δεκαετίες. Η «Στέλλα Βιολάντη» πρωτοπαίχτηκε στην Αθήνα το 1909 σε παράσταση του θιάσου της Μαρίκας Κοτοπούλη με την ίδια ως πρωταγωνίστρια. 

Στη συνέχεια ακούστηκαν τα «Μαγιοβότανα», κύκλος τραγουδιών βασισμένος σε ποιήματα του Παλαμά. Πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1915 στο Ωδείο Αθηνών σε μουσική διεύθυνση του συνθέτη με σολίστ την Ειρήνη Σκέπερς. Στις 31 Οκτωβρίου τα απέδωσε εξαιρετικά η Μαίρη-Ελεν Νέζη. Με τα χρόνια το ωραίο ηχόχρωμα της Ελληνίδας μεσοφώνου γίνεται όλο και πιο πλούσιο, ενώ η φωνή παραμένει υγιής σε όλη της την έκταση.

Βασικό «όπλο» της Νέζη παραμένει η μουσικότητά της, χάρη στην οποία μεταφράζει με μουσικούς όρους το περιεχόμενο του εκάστοτε κειμένου. Ακόμα και όταν λόγω της γραφής δεν κατανοεί κανείς πλήρως τους αδόμενους στίχους, εισπράττει απολύτως το συναίσθημα που επιθυμεί να μεταδώσει ο συνθέτης μέσα από τη μουσική του.

Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς ακούστηκε η «Παλαμική» συμφωνία. Στο απαισιόδοξο αυτό έργο που γράφηκε το 1955, έπειτα από δύο παγκοσμίους πολέμους, αποτυπώνεται ξεκάθαρα η διάψευση των προσδοκιών του Καλομοίρη, παρότι ο ίδιος βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής του, απόλυτα κυρίαρχος στα ελληνικά μουσικά πράγματα.

Την ίδια εποχή ένας άλλος Ελληνας συνθέτης, στην αρχή της πορείας του, έχοντας χάσει το ένα του μάτι στον Εμφύλιο, συνθέτει τις «Μεταστάσεις», οι οποίες έμοιαζαν τότε να ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο. Ενώ ο Καλομοίρης εμπνέεται, συμπορεύεται και εκφράζει τον ενθουσιασμό και στη συνέχεια τη ματαίωση των αξιών και των ιδανικών που κυριάρχησαν στην Ελλάδα των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, ο Ιάννης Ξενάκης, εμπνέεται από τη «διαχρονική» Ελλάδα της αρχαιότητας.

Η ελληνική μουσική χρειάζεται υποστήριξη και προβολή. Διπλό κόπο απ’ ό,τι τα έργα των Μότσαρτ και Μπετόβεν. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών παρουσιάζει το ιστορικό ρεπερτόριο μόνο κατ’ εξαίρεση ως άλλοθι. Ο έμπειρος Βύρων Φιδετζής έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, της οποίας τα προβλήματα είναι ποικίλα και, κυρίως, ακούγονται. Κρατά κανείς το κέρδος της «ζωντανής» ακρόασης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή