Πολλοί Αμερικανοί προβληματίζονται και με το δίκιο τους, διότι τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη σύντομα θα αντικαταστήσουν τα εργατικά χέρια, αλλά ο κίνδυνος δεν είναι ουσιαστικά η τεχνολογία αυτή καθεαυτή, όπως αναφέρει σε εκτενές άρθρο της η εφημερίδα New York Times. To θέμα αφορά την πολιτική και τη δικαιοσύνη σε οικονομικό επίπεδο. Το εάν δηλαδή τα οφέλη και το κόστος της τεχνητής νοημοσύνης θα επιμεριστούν ισότιμα θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση. Πάντως, ήδη οι ανατροπές βρίσκονται εδώ, όπως με την Αmazon, η οποία χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να αυτοματοποιήσει πολλά στάδια μεταξύ του να κάνεις μία παραγγελία στο κινητό σου και να την παραλάβεις στο σπίτι σου και ο αντίκτυπος στην απασχόληση στις ΗΠΑ είναι κολοσσιαίος. Τα τελευταία πέντε χρόνια, παρατηρούν οι ΝΥΤ, το μερίδιο των ηλεκτρονικών πωλήσεων επί των συνολικών λιανικών σχεδόν διπλασιάστηκε από το 6% στο 11%, ενώ τα συμβατικά καταστήματα, όπου δουλεύουν εκατομμύρια άνθρωποι, δέχονται σοβαρά πλήγματα. Μόνον το 2018 έκλεισαν σχεδόν 6.000 από αυτά και φέτος θα κλείσουν περισσότερα. Από το 2014 και μέχρι σήμερα η αμερικανική οικονομία έχει προσθέσει 12 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά δεδομένα, αλλά στο λιανεμπόριο χάθηκαν σχεδόν 114.000 θέσεις.
Οι ψηφιακοί όμιλοι λιανεμπορίου χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές εφαρμογές για να διαπιστώσουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών και να τις προφέρουν σε αυτούς γρήγορα και πολύ φθηνότερα από τους συμβατικούς ανταγωνιστές τους. Η Αmazon χρησιμοποιεί τα δεδομένα της περιήγησης και το ιστορικό των αγορών για να συστήσει ξεχωριστά στο κάθε άτομο κάποια προϊόντα της – αρκεί να σκεφθεί κανείς πως σε ένα κατάστημα τα ράφια είναι γεμάτα από πράγματα που κανείς δεν αγοράζει, και τους λείπουν άλλα, που αποδεικνύονται πιο περιζήτητα από ό,τι είχε κανείς σκεφθεί αρχικά. Πάντως, πέρα από την καταστροφή των υπαρχουσών θέσεων εργασίας στο λιανεμπόριο, η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί και νέες θέσεις επίσης. Κι αυτό γιατί τουλάχιστον προς το παρόν, το τελευταίο στάδιο της ψηφιακής ηλεκτρονικής πώλησης απαιτεί ακόμα ανθρώπινα χέρια. Κι ενώ θέσεις εργασίας χάθηκαν στο λιανεμπόριο τα τελευταία έξι χρόνια, αυτές αντισταθμίστηκαν σχεδόν πλήρως από μία αύξηση 118.000 θέσεων εργασίας οδηγών σε ελαφρά φορτηγά ή για παράδοση ειδών.
Το μείζον θέμα είναι εάν η αυτοματοποίηση και τα ρομπότ δημιουργούν καλές θέσεις εργασίας. Οι οδηγοί φορτηγών συχνά θεωρούνται αυταπασχολούμενοι και όχι κανονικοί υπάλληλοι. Το πρόγραμμα της Amazon, Amazon Flex, το οποίο υπάρχει και στην Uber και στη Lyft, για τους οδηγούς, που κάνουν παραδόσεις, επιτρέπει στον όμιλο να προσλαμβάνει οδηγούς αναλόγως ζήτησης. Το ωράριο είναι ευέλικτο, κάτι που εκτιμούν οι εργαζόμενοι, αλλά έχει και μειονεκτήματα, όπως αναφέρουν οι ΝΥΤ. Οι οδηγοί είναι οι υπεύθυνοι να έχουν όχημα και να του καλύπτουν όλα τα έξοδα, χωρίς επιδόματα και εργασιακή ασφάλεια ενώ και οι συνθήκες είναι απαράδεκτες, ορισμένες φορές, σύμφωνα με σχετικές αναφορές.
Υπάρχει, λοιπόν, ανάγκη εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας, διότι δημιουργούνται γκρίζες ζώνες. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες τύπου Uber και Grubhub ισχυρίζονται ότι η παροχή υπηρεσιών από τους οδηγούς δεν είναι η κύρια δραστηριότητά τους, μιας και είναι απλά πλατφόρμες σύνδεσης πελατών και οδηγών. Χρησιμοποιούν, όμως, την τεχνητή νοημοσύνη να τιμολογήσουν διαδρομές και να επιλέξουν την καλύτερη από αυτές. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο οδηγός τίθεται επαρκώς κάτω από τον έλεγχό τους ώστε να λογίζεται υπάλληλός τους;
Νομοθεσία στην Καλιφόρνια, που τέθηκε μόλις αυτό τον μήνα σε εφαρμογή, ίσως επαναπροσδιορίσει το καθεστώς των εργαζομένων σε τέτοιες εταιρείες ως υπαλληλικό. Σήμερα απαιτείται ενίσχυση του κοινωνικού συμβολαίου για να αντιμετωπιστεί η αλλαγή της φύσης της εργασίας στην ψηφιακή εποχή με ομοσπονδιακή νομοθεσία, όπου θα διευκρινίζεται το καθεστώς εργασίας με ευέλικτα προνοιακά επιδόματα, ανεξαρτήτως εργοδοτών και οικονομική ασφάλεια σε όσους επανακαταρτίζονται για νέες θέσεις εργασίας.