ΑΠΟΣΤΟΛΗ – ΕΒΡΟ
«Μια ζωή εμείς εδώ μεγαλώσαμε με τον φόβο μη μας πνίξει το ποτάμι και μην έρθουν οι Τούρκοι. Οι μετανάστες δεν μας ήταν πρόβλημα, αυτοί έρχονταν και έφευγαν, τώρα όμως…» συνοψίζει στην «Κ», υπό τη σκιά των όσων εξελίσσονται στον Εβρο, η κ. Μαρία Πετρίδου, τέως αντιδήμαρχος Διδυμοτείχου.
Πρωί στο Πύθιο, στο πιο κοντινό στο ποτάμι χωριό του Εβρου. Οι δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας είχαν αναχαιτίσει πριν από λίγα 24ωρα την επιχείρηση μαζικής παραβίασης των συνόρων στο τελωνείο των Καστανιών, από χιλιάδες παράτυπους μετανάστες και πρόσφυγες, σταλμένους από τον Ερντογάν. Η πρώτη καθοδηγούμενη από την τουρκική πλευρά «επίθεση» εναντίον της ελληνικής συνοριακής άμυνας με «όπλο» απελπισμένους ανθρώπους είχε αποκρουστεί.
Ηταν ίσως η πιο κρίσιμη στιγμή. Αν το οδόφραγμα στο φυλάκιο είχε καταρρεύσει και χιλιάδες αλλοδαποί είχαν ξεχυθεί στον κάμπο της Ορεστιάδας, θα είχαν αλλάξει από την αρχή τα δεδομένα.
Η Ελλάδα θα είχε υποστεί επικοινωνιακά μια συντριπτική ήττα, δίνοντας διεθνώς εικόνα χώρας αδύναμης να προστατεύσει τα σύνορά της και το μήνυμα που η τουρκική προπαγάνδα θα διέχεε στα εκατομμύρια των εγκλωβισμένων προσφύγων και μεταναστών θα ήταν να σπεύσουν στον Εβρο μέσω του οποίου το πέρασμα στην Ευρώπη θα είναι γι’ αυτούς περίπατος.
Το οδοιπορικό
Με αυτές τις σκέψεις πήραμε τον δρόμο από την Ορεστιάδα για τα παρόχθια χωριά, που χρόνια τώρα αισθάνονταν την ανάσα των μεταναστών και τώρα αγωνιούν. Μαράσια, Θούριο, Ισαάκιο, Πύθιο, Πραγγί, Φέρες.
Στην τουρκική πλευρά ένας μεγάλος αριθμός από τους συγκεντρωμένους στο Κουλέ Παζάρ της Αδριανούπολης και αλλού, που κατέφθαναν από την Κωνσταντινούπολη, κατευθύνονταν, μετά την αποτυχημένη απόπειρα στις Καστανιές, νοτιότερα για να επιχειρήσουν να διαβούν από άλλα σημεία τον Εβρο, στην περιοχή των Φερών, μέχρι και το Δέλτα έξω από την Αλεξανδρούπολη. Στρατιωτικές και αστυνομικές ενισχύσεις απ’ όλη την Ελλάδα κατέφθαναν και αναπτύσσονταν σε επίκαιρα σημεία.
Στο ποτάμι είχε αρχίσει να συσσωρεύεται επικίνδυνη εύφλεκτη ύλη. Φορτηγά του στρατού και της αστυνομίας κινούνταν αργά στους παραποτάμιους χωματόδρομους αλλά και στο ασφαλτοστρωμένο επαρχιακό δίκτυο που συνδέει τα χωριά, προς αναζήτηση και σύλληψη όσων κατάφεραν να περάσουν την πρώτη γραμμή άμυνας στην όχθη και να προωθηθούν.
Συναντάμε κάποιους νεαρούς με σακίδια στους ώμους να περπατούν, μάλλον άφοβα, με προορισμό, όπως μας έλεγαν, τη… Γερμανία. «Τη νύχτα ήρθαν από το ποτάμι πολλοί, το πρωί πέρασαν δύο αυτοκίνητα του στρατού και τους μάζεψαν», λέει η ιδιοκτήτρια καφενείου στο Πύθιο, που μας συστήνεται ως Σαραντούλα. Σιγά σιγά, όμως, ο κλοιός αρχίζει να σφίγγει, με τις ελληνικές αρχές να οργανώνουν με περιπολίες, δεύτερη και τρίτη ζώνη άμυνας. Ηταν Καθαρά Δευτέρα και άλλες εποχές τέτοια μέρα οι ντόπιοι έβγαιναν στον κάμπο να πετάξουν χαρταετό και για το σαρακοστιανό πικ νικ. Τώρα στον ουρανό δεν πετούσε ούτε ένας παρότι φυσούσε δυνατά.
Οι καταστηματάρχες στην Ορεστιάδα, στο Διδυμότειχο, στην Αλεξανδρούπολη, είχαν ετοιμαστεί να υποδεχθούν το τριήμερο «λευκούς Τούρκους» για διασκέδαση και η αγορά της Αδριανούπολης και της Κωνσταντινούπολης τους Ελληνες που παραδοσιακά σπεύδουν να ψωνίσουν στα παζάρια τους. Δεν πάτησε ψυχή. «Εγινε μεγάλη ζημιά, οι ταβέρνες, τα καφέ, τα ξενοδοχεία, είχαν κάνει προετοιμασίες, δέχθηκαν μεγάλο πλήγμα», λέει ο υπάλληλος πρατηρίου υγρών καυσίμων στις Καστανιές. Οπως δεν πήγαν και οι κάτοικοι του Εβρου για ψώνια «απέναντι» στα γνωστά παζάρια, με αποτέλεσμα και οι εκεί μαγαζάτορες να «τραβάνε τα μαλλιά» τους και αρκετοί να καταριούνται τον Ερντογάν, τον οποίο η περιοχή της Αδριανούπολης παραδοσιακά μαυρίζει στις εκλογές.
Τίποτα πια δεν (θα) είναι το ίδιο στον Εβρο – και από τις δύο όχθες του. Οι εποχές που οι ντόπιοι έβλεπαν με συμπόνια τους διερχόμενους μετανάστες και πρόσφυγες ή αδιαφορούσαν για την παρουσία στις αυλές των σπιτιών τους και συναλλάσσονταν καθημερινά με τις τοπικές κοινωνίες από την άλλη όχθη ανήκουν στο παρελθόν.
«Τους δίναμε κανένα ρούχο γιατί περνούσαν κολυμπώντας το ποτάμι και έφευγαν, δεν μας ενοχλούσαν, ούτε έμεναν εδώ», λέει στην «Κ» ο κ. Μαρίνος, ιδιοκτήτης ταβέρνας στο παραποτάμιο χωριό Θούριο.
«Με τους απέναντι (σ.σ. Αδριανούπολη) είχαμε άριστες σχέσεις, οργανώναμε πολιτιστικές εκδηλώσεις, χάλασε κάπως το κλίμα με τη σύλληψη παλαιότερα των δύο στρατιωτών μας, αλλά έφτιαξαν και πάλι τα πράγματα», αναφέρει η κ. Πετρίδου.
Πλέον τα δεδομένα αλλάζουν και μαζί και η καθημερινότητα των ανθρώπων στο ποτάμι. «Οι κάτοικοι αισθάνονται ότι απειλούνται», λέει ο δημοτικός σύμβουλος Αλεξανδρούπολης, εκλεγείς στην περιοχή των Φερών, κ. Νίκος Γκότσης. «Υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση προς ηθική και υλική συμπαράσταση των στρατιωτών και των αστυνομικών που περιπολούν στα σύνορα». Στην ερώτηση τι ακριβώς μπορεί να κάνουν οι εθελοντές αυτοί απαντά: «Τους φέρνουν νερά, τρόφιμα, οι νέοι συμμετέχουν σε κοινές περιπολίες υπό την ευθύνη και καθοδήγηση του στρατού και της αστυνομίας, μερικοί φωτίζουν το ποτάμι και τα περάσματα τη νύχτα με τους προβολείς των τρακτέρ», κ.ά.
Φήμες ότι συλλαμβάνονται από πολίτες, όχι μόνο των τοπικών κοινωνιών, και κακοποιούνται μετανάστες και πρόσφυγες, διαψεύδονταν ηχηρά από τις ελληνικές αρχές αλλά και από τους κατοίκους που θεωρούσαν αυτονόητη τη συμπαράσταση στους φρουρούς των συνόρων.
Το τι συμβαίνει τις νύχτες (κυρίως) στο ποτάμι δεν είναι εύκολο να δει το φως της ημέρας, ούτε μπορεί να υιοθετηθούν, δίχως δυνατότητα διασταύρωσης, τερατώδεις φήμες και ανατριχιαστικές «πληροφορίες» που διακινούνται κυρίως στις παρυφές του κόσμου των ΜΜΕ που έχουν συρρεύσει απ’ όλον τον πλανήτη στον Εβρο.
Διάχυτος φόβος
«Βγαίνουν ακόμα και τώρα παρά την ένταση των μέτρων στην όχθη άτομα, αλλά συλλαμβάνονται λίγο πιο μέσα από τις περιπόλους του στρατού και της αστυνομίας» μας είπε ο κ. Χάρης Θεοχαρίδης, που ζει στο Πύθιο, τονίζοντας πως υπάρχει ένας διάχυτος φόβος κυρίως στους ηλικιωμένους που υπερτερούν συντριπτικά στον πληθυσμό των χωριών της ερημωμένης λόγω της φυγής των νέων παρέμβριας περιοχής». Οταν τον ρωτήσαμε εάν συμμετέχουν σε περιπολίες πολίτες από το χωριό του μας απάντησε αρνητικά, προσθέτοντας ότι αυτό ακούγεται πως γίνεται στον νότιο Εβρο.
Ο αντιπρόεδρος του συλλόγου αλιέων και κυνηγών κ. Θανάσης Καμηλάρης παραδέχεται στην «Κ» ότι έχει εγκατασταθεί μαζί με άλλους συναδέλφους του στο Δέλτα του Εβρου για να προστατεύσουν τις καλύβες που παραδοσιακά χρησιμοποιούν για το χόμπι τους από ανεπιθύμητους επισκέπτες, αλλά και να «βοηθήσουμε τον στρατό». «Χθες το βράδυ αποτρέψαμε κάποιους να περάσουν. Κάνουμε βάρδιες στις καλύβες ανά δέκα άτομα και αν συμβεί κάτι ειδοποιούμε και τους άλλους. Συνδράμουμε την αστυνομία και τον στρατό στις περιπολίες. Μόλις αντιληφθούμε κάτι ύποπτο στέλνουμε προειδοποιητικά σήματα αποτροπής και δεν τολμάνε από την άλλη πλευρά να ρίξουν βάρκα στα κανάλια του Δέλτα για να περάσουν, αν το επιχειρήσουν τους εμποδίζουμε».
Μια νέα, πολύπλοκη, και σίγουρα πιο δύσκολη πραγματικότητα διαμορφώνεται πλέον στον Εβρο μετά την έλευση στα σύνορα μιας απρόσμενης, καθοδηγούμενης απειλής, της μεταναστευτικής. Στον φόβο μην τους πνίξει το ποτάμι και «μην έρθει ο Τούρκος», έρχεται να εμφιλοχωρήσει και αυτός των παλιών γνώριμων και μέχρι πριν από μερικές μέρες ακίνδυνων «οδοιπόρων». «Τόσα χρόνια έρχονταν λίγοι λίγοι, τους βλέπαμε και λέγαμε μέσα μας ας πάνε στην ευχή του Θεού. Τώρα τρομάξαμε με αυτό που γίνεται, θεός φυλάξοι, έφεραν μιλιούνια οι Τούρκοι για να μας πνίξουν», μας είπε μια ηλικιωμένη γυναίκα στο χωριό Σοφικόν, απηχώντας, έτσι απλοϊκά, την αγωνία και τα συναισθήματα των απλών ανθρώπων στο ποτάμι.