Πάσχα μακριά από τις εκκλησίες γιορτάζουν σήμερα οι πιστοί απανταχού της γης, αλλά οι αγιασμένες μορφές είναι κοντά τους. Οπως συμβαίνει σε κάθε δύσκολη στιγμή της ανθρωπότητας.
«Ο Θεός δεν μας αφήνει μόνους στους τωρινούς καιρούς που δοκιμάζονται από την εκκοσμίκευση αλλά και τις αρνητικές πλευρές της παγκοσμιοποίησης. Μας στέλνει άγιους ανθρώπους να μας καθοδηγούν», λέει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, στη νέα συμπαραγωγή των White Fox και Cosmote TV «Σύγχρονοι γέροντες». Στα 29 χρόνια της πατριαρχίας του, είχε την ευκαιρία να εγγράψει με την Ιερά Σύνοδο πολλούς γέροντες στο αγιολόγιο της Εκκλησίας. Τρεις από αυτούς είναι οι Αγιορείτες Ιερώνυμος Σιμωνοπετρίτης, ο Ιωσήφ Ησυχαστής και ο Εφραίμ Κατουνακιώτης, που αγιοποιήθηκαν πολύ πρόσφατα. Η νέα σειρά ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί την αγιασμένη βιοτή τους μαζί με εκείνη των μακαριστών γερόντων Εφραίμ Φιλοθεΐτη και Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό που δόξασαν την Εκκλησία.
Οι σύγχρονοι άγιοι έζησαν ανάμεσά μας αθόρυβα. Αφοσιώθηκαν στη σωτηρία μας, παρηγόρησαν, εξομολόγησαν, γιάτρεψαν ψυχές και σώματα. Δίδαξαν την αγάπη, καθοδήγησαν, έκαναν υπομονή, υπακοή, ελεημοσύνες, συγχώρεσαν και συγχωρέθηκαν. Δεν κατέκτησαν την αγιοποίηση γιατί έκαναν θαύματα αλλά για τα θαυμαστά έργα τους.
Στην καρδιά της πολυπληθούς Αθήνας αγίασε ο όσιος Ιερώνυμος ο Σιμωνοπετρίτης. Αγιορείτης εκτός Αγίου Ορους, διακόνησε το Μετόχι της Αναλήψεως του Βύρωνα Αττικής επί 26 χρόνια. Στάλθηκε εκεί συκοφαντημένος και διωγμένος από τη Σιμωνόπετρα της οποίας υπήρξε ηγούμενος. Ο Θεός τον ήθελε μέσα στον κόσμο. Στήριζε, παρηγορούσε, συμβούλευε, γιατροπόρευε, εξομολογούσε έως και δώδεκα ώρες την ημέρα. Πολλές φορές άυπνος και νηστικός.
Με ευγνωμοσύνη θυμούνται πιστοί της Αναλήψεως τον άγιο γέροντά τους. Μικρασιάτης ο ίδιος γνώριζε τη φτώχεια και τα βάσανα των προσφύγων που βρέθηκαν ανέστιοι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στάθηκε δίπλα τους τότε και σε όλες τις ζοφερές εποχές της χώρας. «Στην Κατοχή, πολλοί ζήσαμε χάρη στον γέροντά μας», ομολογεί υπερήλικας μνημονεύοντας την απαράμιλλη ελεημοσύνη του.
«Ηταν το φως σε όλη την περιοχή όχι μόνο του Βύρωνος, της Καισαριανής και του Παγκρατίου αλλά όλου του Λεκανοπεδίου», αναφέρει ο Ιερομόναχος Εφραίμ Σιμωνοπετρίτης. Μετέτρεψε το σιμωνοπετρίτικο Μετόχι της Αναλήψεως σε τόπο πνευματικής ακτινοβολίας, καθιέρωσε το αγιορείτικο τυπικό και συνέβαλε στην αναγέννηση του γυναικείου μοναχισμού στην Ελλάδα. Η χάρη που μετέδωσε είναι σήμερα φανερή σε όσους είχαν την ευλογία να τον γνωρίσουν. «Αν ζήσεις με έναν άγιο σίγουρα κάτι θα πάρεις», λέει ο πατήρ Αθανάσιος Τσιαούσης. «Το βλέπουμε στα πνευματικά του παιδιά, στα εγγόνια τους. Η σχέση τους με τον άγιο τους έδωσε πατήματα. Πώς να υπομένουν, πώς να παρηγορούν άλλους, στα παθήματά τους, στις αρρώστιες τους».
Επί σαράντα χρόνια ασκήτεψε ο όσιος Ιωσήφ Ησυχαστής σε σπήλαια σαν αετοφωλιές στα απρόσιτα βράχια του Αθωνα εξ ου και το προσωνύμιό του Σπηλαιώτης. «Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει ένα ρητό: “ο δίκαιος πέποιθεν ως λέων”. Ο γέρων Ιωσήφ ήταν ένα λιοντάρι που άρπαξε τη βασιλεία των ουρανών. Εφαγε τα βράχια του Αγίου Ορους και τον εαυτό του μέχρι να πετύχει αυτό που έπρεπε», λέει ο Ιωσήφ Ιερομόναχος Κατουνακιώτης. Οκτώ έως δέκα ώρες την ημέρα προσευχόταν ο μεγάλος εκείνος ασκητής που επανέφερε τη νοερά προσευχή στο Αγιον Ορος με συστηματικό τρόπο.
Ο «πλανεμένος» Αρσένιος
«Να οι πλανεμένοι», ψιθύριζαν όσοι έβλεπαν τον ίδιο και τον συνασκητή του γέροντα Αρσένιο, αδύναμους από τη νηστεία και ντυμένους με ρυπαρά, καταξεσκισμένα ράσα. Ωστόσο, ο «πλανεμένος» εκείνος γέροντας έγινε ο απλανής πνευματικός οδηγός σε μια περίοδο-μεταίχμιο της αγιορείτικης πολιτείας όταν ο αριθμός των μοναχών είχε μειωθεί δραματικά. Από τα απόκρημνα βράχια άπλωσε ρίζες και συνέβαλε, διά των μαθητών του, καθοριστικά στην πληθυσμιακή και πνευματική αναγέννηση του Αγίου Ορους. Ο Ιωσήφ Βατοπεδινός επάνδρωσε τη Μονή Βατοπεδίου. Ο παπα-Χαράλαμπος έγινε ηγούμενος της Μονής Διονυσίου. Ο γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης-Αριζονίτης έδωσε ζωή σε τέσσερα αγιορείτικα μοναστήρια και πέρασε τον Ατλαντικό, θεμελιώνοντας τον ορθόδοξο μοναχισμό σε ΗΠΑ και Καναδά.
Εξήντα πέντε χρόνια αυστηρού ασκητικού βίου έζησε στο Αγιον Ορος ο όσιος Εφραίμ Κατουνακιώτης. Εάν η ζωή του μπορούσε να συνοψιστεί σε πέντε λέξεις, αυτές θα ήταν η μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησόν με», λένε όσοι τον γνώρισαν. Δεν χόρταινε να τη λέει. Επί σαράντα ολόκληρα χρόνια ήταν υποτακτικός ενός δύσκολου –κατά κοινή ομολογία– γέροντα, του παπα-Νικηφόρου, ενώ τον δάσκαλο που αναζητούσε τον βρήκε στο πρόσωπο του λατρεμένου του οσίου Ιωσήφ Ησυχαστή. Με τη θυσιαστική του αγάπη κέρδισε τον τίτλο του χαρισματικού υποτακτικού υπό την έννοια της «αγαπητικής συμμετοχής στην ψυχή του άλλου», εξηγεί ο διάδοχός του, Ιωσήφ ιερομόναχος Κατουνακιώτης. «Θυσία» ήταν και το καθημερινό του διακόνημα να διαβάζει χιλιάδες ονόματα, ζώντων και, κυρίως, κεκοιμημένων για τους οποίους είχε μεγάλη έννοια, προσθέτει ο Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος. «Αν θυμάμαι καλά διάβαζε 12.000 ονόματα την ημέρα. Τρομακτικός αριθμός!».
Αξιος μαθητής του οσίου Ιωσήφ Ησυχαστή ήταν και ο γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης-Αριζονίτης. Ηταν 19 μόλις ετών, μικροκαμωμένος και ασθενικός, όταν ο γέροντάς του, του φόρεσε το πρώτο μπαλωμένο ζωστικάκι.
«Ζύγιζε πέντε κιλά από την απλυσιά. Ωστόσο, ένιωθα σαν βασιλιάς με βασιλική πορφύρα», έλεγε ο ίδιος. «Σαν τρωγλοδύτες ζούσαμε. Ηταν μαρτυρική ζωή αλλά τρισχαριτωμένη».
Χαρισματική μορφή ο ίδιος υπήρξε με τη σειρά του υποδειγματικός δάσκαλος. Εγινε ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου κι από εκεί επάνδρωσε με πνευματικά παιδιά του τις αγιορείτικες Μονές Κωνσταμονίτου, Ξηροποτάμου, Καρακάλλου. «Οταν πρωτοπήγα στη Φιλοθέου, το 1982, έπαθα σοκ. Ηταν σαν εμπόλεμη ζώνη. Μοναχοί έτρεχαν πάνω, κάτω, παντού φωνάζοντας “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με”. Υπήρχε μεγάλη αγωνιστικότητα στο μοναστήρι κι αυτό ήταν πασιφανέστατο», θυμάται ο Αρχιμανδρίτης Νικόδημος, καθηγούμενος της Ι.Μ. Φιλοθέου.
Η Θεία Χάρις τον οδήγησε ώς τις ΗΠΑ και τον Καναδά όπου δημιούργησε ένα Αγιον Ορος εκτός Αγίου Ορους. Τα τελευταία τριάντα χρόνια ίδρυσε 17 μοναστήρια στις ΗΠΑ και δύο στον Καναδά. Η βάση του ήταν η έρημος της Αριζόνας από όπου «εγεώργησε την πνευματική έρημο» της νέας ηπείρου. «Η προσωπικότητα του γέροντος Εφραίμ θα γραφτεί στην ιστορία της Ορθοδοξίας στις Ηνωμένες Πολιτείες με χρυσά γράμματα» επισημαίνει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος. Το τεράστιο έργο του κάλυψε το κενό της μοναστικής πνευματικότητας που έλειπε από την Αμερική. «Αυτό δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα», σχολιάζει ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος. «Το έκανε ο Θεός μέσα από ένα ανθρωπάκι ταπεινό και σεμνό».
Τον σέβονταν και οι Τούρκοι
Αζίζ (Αγιο) Γερμανό αποκαλούσαν οι Τούρκοι τον Μητροπολίτη Θεοδωρουπόλεως Γερμανό. Πώς να μην αποκαλούν άγιο τον μακαριστό ιεράρχη της Κωνσταντινούπολης που θα μείνει στην ιστορία για την υποδειγματική του απλότητα, την ταπεινοφροσύνη και, κυρίως, για την απαράμιλλη φιλανθρωπία του σε όλους, ανεξαρτήτως θρησκείας. Επί 65 χρόνια μετείχε στη ζωή της Εκκλησίας κερδίζοντας τον σεβασμό όλων.
Ορθιοι σηκώνονταν οι γείτονές του, Τούρκοι και Τουρκάλες που κάθονταν στις αυλές τους όταν έβγαινε από το σπίτι του στο Τζιχανγκίρ. «Αζίζ Γερμανός γκελίορ» (Περνά ο Αγιος Γερμανός), ψιθύριζαν.
Συγκινητικό και παροιμιώδες ήταν το λαϊκό προσκύνημα στο Οικουμενικο Πατριαρχείο την ημέρα της μισθοδοσίας. Ο μακαριστός μητροπολίτης μοίραζε το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του σε ομόθρησκους και αλλόθρησκους φτωχούς. Ουρά περίμεναν οι πεινασμένοι, οι άρρωστοι ή και άνθρωποι που εκμεταλλεύονταν τη γενναιοδωρία του. Τους βοηθούσε εν γνώσει του. «Για να έρχονται εδώ και να ταπεινώνονται, σημαίνει ότι μπορεί να έχουν ανάγκη και να μην το ξέρουμε», έλεγε. «Την εποχή του έχειν και της επιδεικτικής σπατάλης ενσάρκωνε την ακτημοσύνη και το μοίρασμα των αγαθών», επισημαίνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. «Ο μισθός του θα είναι πολύς εν τοις ουρανοίς».
Αν ψάξουμε γύρω μας, θα βρούμε πολλούς άγιους ανθρώπους, λέει ο Εφραίμ Κατουνακιώτης σε μια βιντεοσκοπημένη ομιλία του σε μοναχούς. «Υπάρχουν ψυχές στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις οι οποίες είναι καλύτερες από εμάς. Το ομολογώ».
Η σειρά προβάλλεται στο Cosmote History HD και στο κανάλι της Cosmote TV στο ΥouΤube (δωρεάν), κάθε Κυριακή του Απριλίου, στις 21.00. Από τη Μεγάλη Τρίτη προβάλλεται και στις ΗΠΑ μέσα από το επίσημο δίκτυο της Αρχιεπισκοπής της Αμερικής.