Πώς δύο νέοι Έλληνες, ένας αρχιτέκτονας και ένας πολιτικός μηχανικός, επένδυσαν στην εξωστρέφεια πατώντας γερά στον τόπο τους, αλλά αξιοποιώντας και τις ευκαιρίες που γέννησε η δεκαετής κρίση.
Μία από τις ουτοπίες που γέννησε η οικουμενική εμπειρία της καραντίνας είχε να κάνει αναπόφευκτα και με την αρχιτεκτονική και, σε ένα λιγότερο φιλολογικό επίπεδο, με τη ματιά μας πάνω στους χώρους όπου ζούμε· τώρα που τους ζήσαμε πολύ περισσότερο. Για τον Γιάννη και τον Μάρκο Δουρίδα, τη νέα γενιά του αρχιτεκτονικού γραφείου R.C.TECH, αυτή είναι μια πρόωρη συζήτηση, η οποία ωστόσο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
«Είναι πιθανό η ανάγκη για διαφορετικές κλίμακες ιδιωτικότητας να επηρεάσει τον σχεδιασμό τουριστικών μονάδων και επαγγελματικών χώρων. Ίσως καινούργια χαρακτηριστικά να προστεθούν σε ένα brief, όπως για παράδειγμα ένας χώρος εργασίας σε μια εξοχική κατοικία ή χώροι με πιο απομονωμένο χαρακτήρα σε ένα ξενοδοχείο. Οι τελευταίοι δύο μήνες μάς αποκάλυψαν ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου που ήταν αφιερωμένο μέχρι πρόσφατα σε πολύωρες συναντήσεις και μετακινήσεις. Ίσως έχουμε μπροστά μας μια ευκαιρία για να διακρίνουμε περισσότερο ουσιώδεις πτυχές της καθημερινότητας και να αναγνωρίσουμε το πόσο μπορεί ένας αρχιτεκτονικά ποιοτικός χώρος να αναβαθμίσει τη ζωή μας».
O Γιάννης και ο Μάρκος Δουρίδας, η νέα γενιά της R.C.TECH.
Ομολογώ ότι αυτό που με τράβηξε στην περίπτωση της R.C.TECH είναι ο συνδυασμός μιας ισχυρής ελληνικής βάσης (με σημείο αναφοράς τα Κύθηρα) και μιας απολύτως συνειδητής εξωστρέφειας. Μιλάμε για ένα γραφείο με ιστορία 40 ετών: ιδρύθηκε από τους αρχιτέκτονες Νάσο Χαμηλοθώρη και Δάνια Παναγιωτοπούλου και τον πολιτικό μηχανικό Βασίλη Δουρίδα. Το φάσμα των έργων που αναλαμβάνει είναι ευρύτατο και περιλαμβάνει κτίρια γραφείων, κατοικίες, βιομηχανικούς και εμπορικούς χώρους, ξενοδοχεία και αποκαταστάσεις διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων, ενώ το πελατολόγιο προέρχεται τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. «Η φύση του γραφείου μας είναι “διττή”», μου λένε τα δύο αδέλφια. «Αποτελείται από αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς και μας δίνει τη δυνατότητα να οδηγήσουμε ένα έργο από τα πρώτα στάδια της μελέτης μέχρι και την ολοκλήρωση της κατασκευής».
Οι ευκαιρίες της κρίσης
Αλήθεια, πώς ένα ελληνικό γραφείο κάνει το μεγάλο βήμα και αναλαμβάνει projects εκτός Ελλάδας; «Τα τελευταία χρόνια επενδύσαμε στην εξωστρέφεια και, πράγματι, πολλοί από τους πελάτες μας την περίοδο της κρίσης ήταν ξένοι οι οποίοι μας εμπιστεύτηκαν για τα έργα τους στην Ελλάδα. Κοιτώντας προς τα πίσω, θεωρούμε ότι, εκτός από το σχεδιαστικό και κατασκευαστικό αποτέλεσμα, ήταν η επικοινωνία και ο συνολικός τρόπος διαχείρισης των έργων που κέρδισαν την εμπιστοσύνη των πελατών μας, ώστε να μας προσκαλέσουν για αντίστοιχες συνεργασίες στο εξωτερικό.
Αποκατάσταση χώρου γραφείων και διαμερίσματος (κάτω) σε παραδοσιακό κτίριο του 19ου αιώνα στο κέντρο του Παρισιού, με την υπογραφή της R.C.TECH (2018 και 2019).
Για τα έργα αυτά στήθηκε ένας μηχανισμός με κατά κύριο λόγο ελληνικά συνεργεία και προμηθευτές, με δική μας εγκατάσταση και διαχείριση των εργασιών εκεί. Και ανακαλύψαμε στην πορεία ότι με κριτήριο τα πιο βασικά σημεία που αφορούν τη δουλειά μας –δηλαδή η ποιότητα, ο χρόνος και το κόστος– υπήρξαμε πιο ανταγωνιστικοί σε σχέση με συναδέλφους στο εξωτερικό».
Περί διαφορετικότητας
Βρίσκω την ευκαιρία και ρωτάω τον Γιάννη και τον Μάρκο Δουρίδα αν υπάρχει ένα κοινό νήμα που συνδέει την προσέγγισή τους στα έργα που αναλαμβάνουν, είτε αυτά θα πρέπει να υλοποιηθούν στην Αθήνα, είτε στα αγαπημένα τους Κύθηρα, είτε στο Παρίσι. «Θέλουμε να δημιουργούμε χώρους διαχρονικούς, με το δικό τους αποτύπωμα. Η απλότητα στη γραφή μας, η διαφορετικότητα, αλλά και η κατανόηση της κλίμακας του τοπίου είναι τα εργαλεία της μεθοδολογίας μας». Σε τι αναφέρονται όταν χρησιμοποιούν αυτές τις δύο τόσο ευαίσθητες λέξεις; «Η απλότητα στο χτίσιμο που συναντάς, για παράδειγμα, στα νησιά περικλείει μια σοφία που προκύπτει από περιορισμούς όπως η διαθεσιμότητα και οι ιδιότητες των φυσικών υλικών, καθώς και η οικονομία στα μεγέθη». Όσο για τη διαφορετικότητα, «μπορεί να συνδεθεί με το απρόσμενο στη σύνθεση, για παράδειγμα με τη χρήση ενός έντονου χρώματος σε μια πόρτα, σε αντίθεση με τη λευκότητα ενός φρεσκοασβεστωμένου τοίχου». Και συμπληρώνουν: «Σε μέρη όπως τα νησιά μας, η κλίμακα του τοπίου μεταφράζεται σε λεπτομέρειες, αναλογίες και φόρμες κτιρίων που συχνά εισχωρούν και στον σχεδιασμό νέων έργων. Έτσι, γραμμές από τοπικά αρχιτεκτονικά ιδιώματα αποτυπώνονται συχνά σε νέες φόρμες που συναντά κανείς σε βιομηχανικά κτίρια και επαγγελματικούς χώρους που σχεδιάζουμε».
Farm House Ar, αποκατάσταση κατοικίας στα Αρωνιάδικα των Κυθήρων (2018).
Καθώς η συζήτησή μας φτάνει αναπόφευκτα στο κεφάλαιο «Κύθηρα» δεν μπορώ να μην τους ρωτήσω αν θεωρούν ότι η οικιστική ανάπτυξη στο νησί έχει σεβαστεί το τοπίο και τον φυσικό του πλούτο. «Στη συνείδηση πολλών επισκεπτών το νησί δεν αναφέρεται πλέον μόνο στις στερεοτυπικές εικόνες της περιόδου των διακοπών. Είναι ένας τόπος κατοίκησης, όχι απαραίτητα μόνο καλοκαιρινός, σύγχρονος και παλιός ταυτόχρονα, ένα “δοχείο” οικογενειακών αναμνήσεων, αυθεντικός και ασφαλής, ένας τόπος όπου ανήκεις και προσαρμόζεσαι εύκολα. Αυτή η ιδιαίτερη αντίληψη για το νησί οδηγεί τα τελευταία χρόνια σε μια αθόρυβη αναγέννηση του οικιστικού τοπίου στα Κύθηρα, μέσα από την οποία προκύπτουν συνεργασίες με ενδιαφέρον και σεβασμό».