Βόρεια Κυνουρία: Θάλασσα με άρωμα βουνού

Η απάντηση στο γνωστό «δίλημμα» των θερινών διακοπών συνήθως οδηγεί σε κάποια παραλία. Στο Παράλιο Aστρος, πάντως, ο παραθεριστής μπορεί να τα συνδυάσει και τα δύο.

Απολαμβάνοντας την όμορφη θέα προς τον Αργολικό κόλπο από το κάστρο του Παραλίου Αστρους, δεν είναι εύκολο να συνειδητοποιήσεις το μήκος της παραλίας που, ξεκινώντας από εδώ, τραβάει προς τα νότια για να συναντήσει το λιμανάκι του Αγίου Ανδρέα, αφού προηγουμένως «αγγίξει» τον υγροβιότοπο του Μουστού. Ούτε βέβαια μπορεί κανείς να υπολογίσει το πλήθος των -παραδοσιακά σημαντικών για την ντόπια αγροτική οικονομία- λιόδεντρων που γεμίζουν τον κάμπο που ανηφορίζει προς τον Πάρνωνα, των πάλαι ποτέ 33 μοναστηριών. Υπάρχει ιστορία, υπάρχει και άφθονη φύση σε αυτό το κλασικό παραθεριστικό κέντρο, που προσφέρεται κατ’ αρχάς για οικογενειακές διακοπές, αλλά δίνει και απρόσμενες δυνατότητες εξερευνήσεων και απομόνωσης στα -σχεδόν «παρθένα»- πέριξ.

«Δίδυμο», ιστορικό Αστρος

Οι στοιχειώδεις γνώσεις της νεότερης ελληνικής ιστορίας παραπέμπουν, στο άκουσμα του ονόματος «Αστρος», στη Β΄ Εθνοσυνέλευση που ψήφισε το αναθεωρημένο σύνταγμα των επαναστατημένων Ελλήνων, τον Απρίλιο του 1823. Χρειάζεται, όμως, να έχεις διαβάσει λίγο παραπάνω για να ξέρεις κάτι που είναι λιγότερο γνωστό: την απόκρουση του Ιμπραήμ από τους ταμπουρωμένους στο κάστρο του Παραλίου Αστρους Ελληνες, το 1826. Και βέβαια, η ιστορία δεν σταματά εδώ. Η περιοχή κατοικείται από τους νεολιθικούς χρόνους, ενώ το αποτύπωμα της αρχαίας Ελλάδας είναι σαφές, αλλά δυστυχώς την εποχή αυτή το στεγαζόμενο στο κτίριο της Σχολής Κορυτσιώτη Αρχαιολογικό Μουσείο του Αστρους, με τα ενδιαφέροντα εκθέματά του, είναι κλειστό λόγω επισκευών. Οπότε η όποια αναπόληση της ιστορίας μπορεί να σχετισθεί μόνο με τη βόλτα στον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου, που σήμερα έχει διαμορφωθεί σε πλατεία.

Κλειστή είναι δυστυχώς και η έπαυλη του Ηρώδου του Αττικού, σε απόσταση 3 χλμ. από το Αστρος, στην περιοχή της αρχαίας πόλης Εύας της Κυνουρίας, στο δρόμο για την Τρίπολη. Στο σημείο αυτό υπάρχουν ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ. και φυλάσσονται και αυτά στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το πλήθος και η ποιότητα των ευρημάτων δεν είναι άσχετα με το γεγονός ότι ο Ηρώδης υπήρξε συλλέκτης έργων τέχνης και είχε συγκεντρώσει στο κτιριακό συγκρότημα των 20.000 τ.μ. άφθονα καλλιτεχνήματα. Ωστόσο, φτάνοντας κανείς μέχρι εδώ, αξίζει να επισκεφθεί τη Μονή της Μεταμόρφωσης Λουκούς (12ος αιώνας), που είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Πολεμοκράτη, γεγονός που σχετίζεται με το πλήθος των μαρμάρινων στοιχείων (κιονόκρανα κ.λπ.) που ομορφαίνουν το χώρο της μονής. Σημειώστε ότι στην περιοχή του Πάρνωνα υπάρχουν σήμερα 12 μοναστήρια, ανάμεσα στα οποία η Μονή της Παναγίας της Μαλεβής, η Μονή Ορθοκωστάς, η Μονή Προδρόμου κ.ά. Ο χαρακτηρισμός Μικρό Αγιον Ορος λέει πολλά για τη σχέση της περιοχής με το μοναχισμό.

Θάλασσα και υγροβιότοπος

Η μεγάλη παραλία είναι ο κύριος υπεύθυνος της τουριστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζει το Παράλιο Αστρος, με ό,τι καλό ή κακό συνεπάγεται αυτό από την άποψη της πολυκοσμίας. Λιμάνι και πεζόδρομος δίνουν έναν πρώτο τόνο γραφικότητας στη γενικά τυποποιημένη κωμόπολη, ενώ η ανάβαση στο κάστρο των Ζαφειροπουλαίων οδηγεί στην αποκάλυψη του λόφου Νησί, της γραφικής χερσονήσου που ονομάστηκε έτσι γιατί κάποτε δεν ήταν ενωμένη με την ξηρά.

Το Νησί, που έχει σχήμα αστεριού, είναι αυτό που έδωσε το όνομα στον οικισμό, ενώ το κάστρο χτίστηκε πάνω στο λόφο το 1256 μ.Χ. από ενετικά χέρια -και συγκεκριμένα από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο- και το ανακαίνισαν τον 18ο αιώνα οι αδελφοί Ζαφειρόπουλοι, που ήταν εύποροι έμποροι στο εξωτερικό και ήρθαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να αγωνιστούν εναντίον των Τούρκων.

Τα 11 χιλιόμετρα της παραλίας, η οποία εκτείνεται προς τα νότια, δίνουν τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να ξεμακρύνει από την κοσμικότητα των «ομπρελοξαπλωστρών» του Παράλιου Aστρους και να απολαύσει το μπάνιο του σχετικά μόνος, εφόσον έχει τη διάθεση να περπατήσει λιγάκι.

Κατηφορίζοντας στη συνέχεια νότια, θα συναντήσουμε αναπόφευκτα τον υγροβιότοπο του Μουστού, που θεωρείται ότι φιλοξενούσε το παλιό λιμάνι του Παραλίου Αστρους. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, εδώ γινόταν η φόρτωση του μούστου, αφού η περιοχή της Θηρέας την παλιά εποχή φημιζόταν για τους αμπελώνες της και έτσι προέκυψε το όνομα Μουστός (μούστος – Μουστός).

Ο υγροβιότοπος, τον οποίο συναντάμε και καθώς κινούμαστε στο δρόμο που οδηγεί προς Τυρό – Λεωνίδιο, έχει μεγάλη περιβαλλοντική σημασία. Τόσο η χλωρίδα (βούρλα, καλάμια, ψαθιά κ.λπ.) όσο και η πανίδα (ψάρια, χέλια, υδρόβια πουλιά κ.λπ.) είναι πλούσια στην περιοχή. Πέρα από τους μόνιμους κατοίκους της λίμνης, κάθε χρόνο ξεχειμωνιάζουν πλήθος υδρόβιων πουλιών (κύκνοι, ερωδιοί, αγριόπαπιες κ.ά.), απολαμβάνοντας τις άριστες κλιματικές συνθήκες.

Σημειώστε ότι, φθάνοντας στον Αγιο Αντρέα, βρισκόμαστε ήδη στα εδάφη της Τσακωνιάς, που αγκαλιάζει τα χωριά του Πάρνωνα (Καστάνιτσα, Πραστός, Σίταινα) και εκτείνεται προς Νότο μέχρι τον Τυρό, το Λεωνίδιο και τα Μέλανα.

Στον Πάρνωνα

Επιχειρώντας τον ιδανικό συνδυασμό θάλασσας και βουνού, έρχεται η ώρα να ανηφορίσουμε προς τον Πάρνωνα, περνώντας αρχικά μέσα από το Αστρος και στη συνέχεια ακολουθώντας το δρόμο προς τον Πλάτανο, που είναι χτισμένος στη βάση μιας καταπράσινης ρεματιάς, ώστε να είναι και καλά κρυμμένος από τα μάτια των πειρατών. Το όνομα προδίδει την ύπαρξη υδάτινου δυναμικού, που κάνει αισθητή την παρουσία του με έναν μικρό καταρράκτη μέσα στο χωριό. Τριγύρω, καστανιές, πεύκα και έλατα φροντίζουν για τη διακόσμηση του τοπίου, ενώ μέσα στον γραφικό οικισμό μπορεί κανείς να συναντήσει αρκετά ενδιαφέροντα κτίσματα αλλά και όμορφες βρύσες για να ξεδιψάσει (από τις οποίες όποιος πίνει ερωτεύεται, σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους…).

Μετά από 12 χιλιόμετρα, έχοντας αφήσει πίσω τη Σίταινα και βλέποντας τα πρώτα σπίτια της Καστάνιτσας να ασπρίζουν στην πλαγιά, μπορεί να σκεφτείς «να, ένα όμορφο χωριό». Μόλις, όμως, πλησιάσεις και δεις το θέαμα από κοντά, μένεις με το στόμα ανοιχτό. Πανέμορφα γραφικά σπίτια παραταγμένα απέναντί σου μοιάζουν να ανηφορίζουν κατά την κορυφή του λόφου, στα αριστερά, εκεί όπου κυματίζει η γαλανόλευκη, συνθέτοντας έναν πανέμορφο πίνακα ζωγραφικής.

Το όνομα του χωριού δεν είναι άσχετο με τα κάστανα, καθώς παλιότερα η σοδειά ξεπερνούσε τους 400 τόνους (σημειώστε ότι το φθινόπωρο διοργανώνεται εδώ Γιορτή του Κάστανου), ενώ σαράντα παραδοσιακά ασβεστοκάμινα λειτουργούσαν αδιάκοπα για το ψήσιμο του ασβέστη, που ήταν η άλλη κύρια ασχολία των κατοίκων.

Δώδεκα περίπου είναι και τα χιλιόμετρα που χωρίζουν την Καστάνιτσα από τον Πραστό, που ήταν από το Μεσαίωνα μέχρι και τους προεπαναστατικούς χρόνους η πρωτεύουσα της Τσακωνιάς. Χτισμένος αμφιθεατρικά σε μια πλαγιά, σε υψόμετρο 750 μ., είναι ένα όμορφο χωριό γεμάτο γραφικά σπίτια και πυργόσπιτα, έχει δε κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Πραστού τους μεσαιωνικούς χρόνους ανερχόταν σε 9.000 κατοίκους. Το 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ και έκτοτε ερημώθηκε, αφού οι κάτοικοί του μετέφεραν τα σπιτικά τους στο Λεωνίδιο. Σήμερα το χωριό δεν κατοικείται το χειμώνα, αλλά το καλοκαίρι ζωντανεύει…

Υγρότοπος  Μουστού

Βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων νότια του Αστρους, στα αριστερά του οδικού άξονα Αστρους – Λεωνιδίου. Είναι ενταγμένος στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 ως περιοχή υψηλής προστασίας. Είναι μικρή λίμνη σε μικρό υψόμετρο πάνω από τη θάλασσα, που συνδέεται με αυτήν με δύο τεχνητά κανάλια. Το κύριο κανάλι δημιουργήθηκε από Βαυαρούς μηχανικούς, επί Οθωνα, με σκοπό την αποξήρανση της λίμνης και την καταπολέμηση της ελονοσίας (λόγω των κουνουπιών). Τροφοδοτείται με γλυκό νερό από πηγές αλλά και με θαλασσινό. Η λίμνη είναι σχετικά αβαθής και περιβάλλεται από ελώδεις εκτάσεις.

• Ξεναγήσεις διοργανώνονται από το Φορέα Διαχείρισης Ορους Πάρνωνα και Υγρότοπου Μουστού, Τ/27550-22.021, www.fdparnonas.gr