Ενα από τα πρώτα πράγματα που προσελκύει την προσοχή είναι το μέγεθος. Μόλις πάρεις τη στροφή στην οδό Γραβιάς στον Αγιο Διονύσιο του Πειραιά, τα παλιά μεγάλα συγκροτήματα της καπνοβιομηχανίας «Παπαστράτος» που καταλαμβάνουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στέκουν επιβλητικά σαν τομές στον χώρο και τον χρόνο, παρά το γεγονός ότι παραμένουν ανενεργά από το 2008. O χρόνος κατασκευής τους διαφέρει και μαρτυρά τις αρχιτεκτονικές νόρμες της κάθε εποχής, τις τεχνολογικές εξελίξεις της βιομηχανίας, ακόμη και τη σχέση των εργαζομένων με την επιχείρηση.
Στο νούμερο 25 της Γραβιάς, η «Παπαστράτος» κατασκεύασε το λιθογραφείο της το 1962 και το 2016 δημιούργησε τον «Προορισμό: Παπαστράτος». Πρόκειται για ένα συγκρότημα κτιρίων στο οποίο ξεχωρίζει το επιβλητικό επταώροφο του αρχιτέκτονα Νίκου Καλογερά που ακολουθεί τις αρχές του μοντερνισμού, ο οποίος εμφανίζεται σχεδόν παράλληλα με τη βιομηχανία. Λιτές, καθαρές γραμμές, απόλυτης συμμετρίας, που αποτυπώνονται στα ανοίγματα του κτιρίου με ένα γεωμετρικό εξωτερικό «περίβλημα» είναι στοιχεία της εξωτερικής όψης του κτιρίου, ενώ μικρές λεπτομέρειες, όπως ο προσεκτικός σχεδιασμός των παραθύρων στους χώρους υγιεινής των εργαζομένων που είναι ορατός στους επισκέπτες ή οι καλυμμένες υδρορροές, μαρτυρούν την επιμέλεια του αρχιτέκτονα. «Εκείνη την εποχή υπήρχε σεβασμός στην αρχιτεκτονική, ακόμη και όταν επρόκειτο για βιομηχανικά κτίρια», λέει στην «Κ» η αρχιτέκτονων Φωτεινή Ξυράφη, η οποία μαζί με τον σχεδιαστή εσωτερικών χώρων Σταύρο Παπαγιάννη και τον Δημήτρη Αλεξόπουλο της Yard ανέλαβε να αποκαταστήσει τμήμα του παλιού εργοστασίου για την εταιρεία «Παπαστράτος». Η μικρή μεταλλική εξωτερική πόρτα δεν προϊδεάζει για την είσοδο στη μεγάλη εσωτερική αυλή που κάποτε λειτουργούσε ως χώρος φορτοεκφόρτωσης, ενώ τώρα μπορεί να γίνει μια μεγάλη υπαίθρια σκηνή ή να εξυπηρετήσει ως καφέ μπαρ πάνω σε καθίσματα φτιαγμένα από βιομηχανικό ξύλο OSB. Ενα διαχωριστικό «οδηγός», σε κόκκινο χρώμα, οδηγεί στο μουσείο της εταιρείας που καταλαμβάνει το ισόγειο του λιθογραφείου. Με κεντρικό άξονα μια μικρή εγκατάσταση από παλιά ξύλινα κιβώτια μεταφοράς των πακέτων καπνού και μια έκθεση με ιστορικά πακέτα σιγαρέτων και αποκόμματα εφημερίδων, αναπτύσσεται το χρονολόγιο της εταιρείας. «Το βράδυ το κυρίως κτίριο φωτίζεται, και με το μπλε φίλτρο που βάλαμε στα παράθυρα γίνεται κάτι σαν τοπόσημο της περιοχής», σημειώνει ο κ. Παπαγιάννης.
Το δεύτερο, μεταγενέστερο, κτίριο του συγκροτήματος, που σχεδιάστηκε ως χώρος αποθήκευσης με ενιαίους εσωτερικούς χώρους, άλλαξε χρήση και έγινε ένας αυτόνομος κλειστός χώρος εκδηλώσεων διατηρώντας το βιομηχανικό προφίλ του και τον αρχικό σκοπό της όλης παρέμβασης, την επικοινωνία της εταιρείας και των αξιών της. Σε αυτή τη λογική ο επισκέπτης εισέρχεται στο lounge, τελικό προορισμό της επίσκεψής του, όπου η εταιρεία παρουσιάζει τα νέα προϊόντα της σε ένα πιο φιλικό περιβάλλον, με έπιπλα και στοιχεία σχεδιασμένα στο πρότυπο του ιστορικού «Ασσου». «Η απόφαση της “Παπαστράτος” σε συνεργασία με τη μητρική εταιρεία Philip Morris να επιστρέψει στο παλιό της σπίτι έβαλε την εταιρεία σε μια πιο εξωστρεφή τροχιά», τόνισε ο κ. Αλεξόπουλος.
Αφορμή για την αποκατάσταση των χώρων ήταν ο εορτασμός των 85 χρόνων της εταιρείας και ο «Προορισμός: Παπαστράτος» θα μείνει εκεί μέχρι τον ερχόμενο Ιούνιο, οπότε και θα επιστρέψει στους νέους ιδιοκτήτες του. Μέχρι τότε, μπορεί να παραχωρηθεί χωρίς αμοιβή σε φορείς και οργανισμούς, ενώ θα ανοίξει για το ευρύ κοινό στο πλαίσιο του Open House Αthens το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Απριλίου.
Γραβιάς 25, 1 & 2 Απριλίου, ώρες 12 μ. – 6 μ.μ.