Κατανυκτική η ατμόσφαιρα στο αμφιθέατρο Ρισελιέ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης το βράδυ της Πέμπτης 18 Απριλίου, στην εκδήλωση για τη ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη, που διοργάνωσε το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού στο Παρίσι, σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του ιστορικού γαλλικού πανεπιστημίου και τον πολιτιστικό οργανισμό Delphys.
Στη βραδιά συμμετείχαν ο διάσημος σκηνοθέτης Αμος Γκιτάι, η μουσικός Κατερίνα Φωτεινάκη και ο εκπρόσωπος του ΕΙΠ στο Παρίσι, συγγραφέας και δημιουργός ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών τέχνης και πολιτισμού Γιώργος Αρχιμανδρίτης, ο οποίος ήταν και ο ιθύνων νους της εκδήλωσης. Ο Γκιτάι είναι ένας φωτισμένος δημιουργός, που συμμετείχε ως νέος στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Ηταν μια καθοριστική εμπειρία που τον έκανε να αφιερώσει την κινηματογραφική καριέρα του και τις δημόσιες τοποθετήσεις του στην ειρηνική συνύπαρξη Ισραηλινών και Αράβων.
Οικουμενικός ποιητής
Η βραδιά άρχισε με εικοσάλεπτη διάλεξη του Γιώργου Αρχιμανδρίτη πάνω στη ζωή και στο έργο του –ιδιαίτερα αγαπητού στη Γαλλία– Αλεξανδρινού ποιητή. Να θυμίσουμε εδώ πως, στη Γαλλία, η πρώτη που θα μεταφράσει, σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Δημαρά, τα ποιήματα του Καβάφη και θα τα συνοδεύσει από εκτενή κριτική παρουσίαση είναι η μεγάλη συγγραφέας Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, ενώ αργότερα θα εκδοθούν πολλές άλλες μεταφράσεις του έργου του. Ακολούθησε συζήτηση με τον Γκιτάι, κατά την οποία υπογραμμίστηκε, μεταξύ άλλων, ο διαχρονικός και οικουμενικός χαρακτήρας της ποίησης του Καβάφη, ενώ, στη συνέχεια, ο μεγάλος Ισραηλινός σκηνοθέτης απήγγειλε στα εβραϊκά τα ποιήματα «Ιθάκη» και «Περιμένοντας τους βαρβάρους». Βιωματικά, ο Γκιτάι μπορεί να συναισθανθεί ακριβώς τα λόγια του Αλεξανδρινού ο οποίος έζησε –όπως έλεγε και ο Ντάρελ στο «Κουαρτέτο» του– σε μια πόλη με μια ντουζίνα θρησκείες και φυλές.
Οι απαγγελίες
Εκπληξη της βραδιάς αποτέλεσε η εμφάνιση της αξέχαστης πρωταγωνίστριας των ταινιών του Κισλόφσκι «Η διπλή ζωή της Βερόνικα» και «Τρία χρώματα: η κόκκινη ταινία», Ιρέν Ζακόμπ, η οποία διάβασε τα δύο αυτά ποιήματα στα γαλλικά. Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς, ο Γιώργος Αρχιμανδρίτης απήγγειλε ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη στα ελληνικά και στα γαλλικά (σε μετάφραση Ντομινίκ Γκραμόν και Πιερ Μπερινζέ), συνοδευόμενος μουσικά από την Κατερίνα Φωτεινάκη, η οποία ερμήνευσε μελοποιημένα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή από τον Μίκη Θεοδωράκη («Η πόλις»), τον Μάνο Χατζιδάκι («Μέρες του 1903»), τον Θάνο Μικρούτσικο («Επιθυμίες») και την Καλλιόπη Τσουπάκη («Μακρυά»).
«Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναι για μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους…», «Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει…», «Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θα βρεις άλλες θάλασσες. Η πόλις θα σε ακολουθεί», «Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. Ετσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν»: οι στίχοι του Αλεξανδρινού ποιητή αντήχησαν μέσα στο ιστορικό πανεπιστημιακό αμφιθέατρο, προκαλώντας βαθιά συγκίνηση στο κοινό. Υπάρχει, άλλωστε, ιδιαίτερη σύνδεση ανάμεσα στον πνευματικό κόσμο της Γαλλίας και σε εκείνον της Ελλάδας.
Στην υψηλής αισθητικής αυτή βραδιά, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη του Ανδρέα και της Αλεξάνδρας Μαρτίνου, καθώς και των Ιδρυμάτων Jan Michalski και Arditi Genève, παρευρέθησαν πολλές προσωπικότητες του ακαδημαϊκού, καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου της γαλλικής πρωτεύουσας.