Ασθένειες που μεταδίδονται μέσω των κουνουπιών γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια σημαντική αύξηση σε ολόκληρο τον κόσμο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, ενισχυόμενες από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή, όπως προειδοποιούν επιστήμονες.
Τα παρασιτικά έντομα ευθύνονται για διασπορά ασθενειών όπως η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός, τα κρούσματα των οποίων έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 80 χρόνια. Η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας έχει δημιουργήσει περισσότερα φιλόξενα περιβάλλοντα για τα κουνούπια, που προτιμούν θερμά κλίματα με υγρασία και στάσιμα νερά για να ζήσουν.
Οι βαριές ασθένειες που μεταφέρονται με τα τσιμπήματα των κουνουπιών προβλέπεται να γνωρίσουν έξαρση σε περιοχές που μέχρι στιγμής δεν έχουν σοβαρό πρόβλημα, όπως είναι μέρη της βόρειας Ευρώπης, περιοχές της Ασίας, αλλά και η Βόρεια Αμερική και η Αυστραλία, μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
«Η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής κρίσης σημαίνει ότι οι φορείς που κουβαλούν μολυσματικές ασθένειες όπως είναι η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός μπορούν να βρουν φιλικά οικοσυστήματα σε περισσότερες περιοχές, πράγμα που αναπόφευκτα σημαίνει και αύξηση στα αντίστοιχα κρούσματα ειδικά σε πληθυσμούς με χαμηλότερο ανοσοποιητικό και σε πιο αδύναμα υγειονομικά συστήματα», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα Guardian η δρ Ρέιτσελ Λόου, επικεφαλής υγειονομικών ερευνών στο Barcelona Supercomputing Center της Ισπανίας. «Οι μεγαλύτερης διάρκειας ζεστές περίοδοι θα αυξήσουν κατά πολύ το χρονικό διάστημα διάδοσης των ασθενειών που μεταφέρονται από κουνούπια και θα οδηγήσουν σε όλο και πιο συχνά ξεσπάσματα. Αυτή είναι η δύσκολη πραγματικότητα που καλούμαστε να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε».
Ο δάγκειος πυρετός εντοπιζόταν στο παρελθόν κυρίως στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες κατά τις νυχτερινές ώρες καταστρέφουν τις προνύμφες και τα αυγά των εντόμων. Οι μεγαλύτερης διάρκειας θερμές περίοδοι και οι σπανιότερες συνθήκες υψηλού κρύου την έχουν καταστήσει την πιο ραγδαία αναπτυσσόμενη ασθένεια που μεταφέρεται από κουνούπια παγκοσμίως.
Το ασιατικό κουνούπι τίγρης (Aedes Albopictus) μεταφέρει εν δυνάμει την ασθένεια και το 2013 εθεωρείτο ήδη ενδημικό είδος σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες: Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Μάλτα, Μονακό, Λιχτενστάιν, Ελβετία, Γερμανία, Αυστρία, Ελλάδα και Πορτογαλία.
Οι επιπτώσεις τις διάδοσης αυτής αποτυπώνεται σε εντυπωσιακούς αριθμούς. Οι 9 από τις 10 χρονιές με τις περισσότερες νοσηλείες δάγκειου πυρετού στην Ιστορία ήταν μετά το έτος 2000. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, τα κρούσματα που καταγράφει ο ΠΟΥ έχουν δεκαπλασιαστεί από 500.000 το 2000 σε 5 εκατ. το 2019.
«Ανάγκη για μέτρα»
Η δρ Λόου επισήμανε πως η κλιματική κατάρρευση θα «εκτοξεύσει» αυτή τη διασπορά, καθώς οι άνευ προηγουμένου ξηρασίες και πλημμύρες σαρώνουν τον κόσμο. «Τα μαθήματα από τις προηγούμενες εξάρσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη για τη λήψη σοβαρών μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης των εν δυνάμει θανατηφόρων ασθενειών που μεταφέρουν τα κουνούπια, ώστε να προλάβουμε την πιθανότητα πανδημίας».
Οπως εξηγεί, εάν η τρέχουσα πορεία εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα διατηρηθεί και η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού συνεχίσει με τους τρέχοντες ρυθμούς, τότε ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε περιοχές διασποράς των ασθενειών που μεταφέρονται από τα κουνούπια θα διπλασιαστεί αγγίζοντας τα 4,7 δισ. στο τέλος του αιώνα. «Με την κλιματική αλλαγή να δείχνει σχεδόν αδύνατο να χαλιναγωγηθεί, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι θα δούμε και άλλα κρούσματα ελονοσίας και δάγκειου πυρετού στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα. Αυτός σημαίνει, δυστυχώς, και περισσότερους θανάτους από τις ασθένειες αυτές».