Κατά της κατάργησης του εποπτικού χαρακτήρα της Σύρου

Στην υποβάθμιση της Σύρου ως έδρας των ΓΑΚ – Αρχείων Νομού Κυκλάδων οδηγεί το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας αναφορικά με όσα προβλέπει στο περιεχόμενό του για τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, αφού περιορίζεται ο εποπτικός χαρακτήρας της πρωτεύουσας του νησιωτικού νομού σε έξι νησιά, ενώ παράλληλα ενισχύεται και αναβαθμίζεται ο ρόλος της Νάξου.

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση ως τις 8 Μαρτίου με τίτλο “Νόμος περί Γενικών Αρχείων του Κράτους” και αφορά στην επικαιροποίηση του γενικού νομικού πλαισίου των ΓΑΚ πανελλαδικά, φέρνει αλλαγές για την πρωτεύουσα των Κυκλάδων, όπως και για την πρωτεύουσα των Δωδεκανήσων, αφού προβλέπει την αποδυνάμωση του εποπτικού ρόλου τους, χωρίς τεκμηρίωση.

Αυτή η εξέλιξη παρατηρείται μόνον στους δύο νησιωτικούς νομούς που προαναφέρθηκαν, με τις δύο πλευρές των προϊσταμένων και των υπαλλήλων των ΓΑΚ σε Σύρο (Κυκλάδες) και Ρόδο (Δωδεκάνησα) να έχουν ήδη προβεί σε παρέμβαση εντός του χρόνου της διαβούλευσης.

Το θέμα έγινε γνωστό μέσω ενημέρωσης στην πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου και κατ΄ επέκταση κλήθηκε να μιλήσει στην “Κοινή Γνώμη” η προϊσταμένη των ΓΑΚ – Αρχείων Νομού Κυκλάδων, Αγγελική Ψιλοπούλου.

Η ίδια αφού ξεκαθάρισε πως σε καμία περίπτωση δεν τίθεται θέμα αντιπαλότητας με άλλο νησί, επεσήμανε ξεκάθαρα πως η συνολική εποπτεία για τις Κυκλάδες, πρέπει να παραμείνει στη Σύρο, αφού η υπηρεσία στο νησί έχει το ανθρώπινο δυναμικό και την τεχνογνωσία για τον έλεγχο όσον αφορά στο έργο και την πορεία των Αρχείων.

Σε παρόμοιο τόνο μίλησε και η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Θωμαή Μενδρινού, η οποία σε συνέχεια των όσων ανέφερε στο δημοτικό συμβούλιο, κλήθηκε να προβεί σε λιτές δηλώσεις για τις κινήσεις από πλευράς Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.

Οι αλλαγές στο νομοσχέδιο: Από ΓΑΚ – Αρχεία Νομού Κυκλάδων σε Τμήμα ΓΑΚ Σύρου

Σύμφωνα με την αιτιολόγηση του Υπουργείου Παιδείας για την αναγκαιότητα προώθησης νέου νομοσχεδίου όσον αφορά στα ΓΑΚ, τονίζονται τα ακόλουθα, “Με το νομοσχέδιο επικαιροποιείται το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Η επικαιροποίηση κρίνεται αναγκαία λόγω του μακρού χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει από την ψήφιση του ν. 1946/1991 (Α΄ 69) που διέπει τη λειτουργία των Γενικών Αρχείων του Κράτους”.

Όσον αφορά στις αλλαγές που αυτό φέρνει μόνον στους δύο νησιωτικούς νομούς των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου πανελλαδικά, αυτές αναφέρονται στο Άρθρο 15 με τίτλο “Διεύθυνση Συντονισμού Περιφερειακών Υπηρεσιών (Π.Υ.) Γ.Α.Κ”.

Ειδικότερα, για την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου στο νομοσχέδιο προβλέπονται τα παρακάτω.

Α. Τμήμα Γ.Α.Κ. ΛΕΡΟΥ, όπως μετονομάζονται εφεξής τα «Γ.Α.Κ. – Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Λέρου» με έδρα την Λέρο και αρμοδιότητα επί των αρχείων των δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Καλύμνου.

Β. Τμήμα Γ.Α.Κ. ΣΥΡΟΥ, όπως μετονομάζονται εφεξής τα «Γ.Α.Κ. - Αρχεία Νομού Κυκλάδων» με έδρα τη Σύρο και αρμοδιότητα επί των αρχείων των δήμων των Περιφερειακών Ενοτήτων Μυκόνου, Σύρου–Ερμούπολης, Άνδρου, Κέας, Κύθνου και Τήνου.

Γ. Τμήμα Γ.Α.Κ. ΝΑΞΟΥ, όπως μετονομάζονται εφεξής τα «Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Νάξου» με έδρα την Νάξο και αρμοδιότητα επί των αρχείων των δήμων των Περιφερειακών Ενοτήτων Νάξου, Πάρου, Θήρας και Μήλου.

Δ. Τμήμα Γ.Α.Κ. ΡΟΔΟΥ, όπως μετονομάζονται εφεξής τα «Γ.Α.Κ. - Αρχεία Νομού Δωδεκανήσου» με έδρα τη Ρόδο και αρμοδιότητα επί των αρχείων των δήμων των Περιφερειακών Ενοτήτων Ρόδου, Κω και Καρπάθου.”.

Από τα παραπάνω, καθίσταται ξεκάθαρο πως στην εποπτεία της Σύρου παραμένουν τα νησιά της Άνδρου, της Κέας, της Μυκόνου, της Κύθνου και της Τήνου, ενώ τα υπόλοιπα μεταφέρονται στην αρμοδιότητα της Νάξου, αφού αναβαθμίζεται ο ρόλος του Τοπικού Αρχείου σε Τμήμα.

Χάνεται η έννοια του νομού

Αναφορικά με τις προαναφερθείσες αλλαγές, μίλησε η κα Ψιλοπούλου στην εφημερίδα, απαντώντας αρχικά σχετικά με τον χρόνο που πληροφορήθηκε τις εξελίξεις που φέρνει το εν λόγω νομοσχέδιο.

“Ήταν από καιρό στη δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο και το είχα δει αρχικά κάπως “ελαφρά” ότι “σπάει” ο νομός στα δύο και θα πάρουν αρμοδιότητες και στη Νάξο. Όσο περνούσε ο καιρός και πλησίαζε η λήξη για τη διαβούλευση - έως τις 8 του μήνα είχαν πει – το συζητήσαμε εδώ και με τους συναδέλφους και διαπιστώσαμε ότι δεν είναι τόσο απλό, γιατί μόνο εμείς και τα Δωδεκάνησα χωριζόμαστε στα δύο” σχολίασε πρωτίστως, σημειώνοντας παράλληλα πως, με τις αλλαγές “Ο νομός χάνεται από τον τίτλο, δηλαδή η λέξη “Κυκλάδες”, όπως αντίστοιχα και τα “Δωδεκάνησα””.

Δεδομένης της ατεκμηρίωτης αλλαγής, η ίδια υπογράμμισε πως, “Επειδή σε κανέναν άλλον νομό δεν έχει γίνει, θέλαμε να μάθουμε ποιο ήταν το σκεπτικό που ακολουθήθηκε πριν γίνει αυτή η μοιρασιά αρμοδιοτήτων”. Ως εκ τούτου, γνωστοποίησε πως, “Μπήκαμε στη διαβούλευση και το γράψαμε αυτό”.

“Γιατί περιοριζόμαστε σε τόσο λίγα νησιά;”

Μιλώντας αναλυτικότερα για το τι σημαίνουν οι προβλεπόμενες αλλαγές αν έρθει και ψηφιστεί το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, η ίδια πρόσθεσε, “Καταρχήν ο τίτλος “Γενικά Αρχεία Κράτους Σύρου” δεν ανταποκρίνεται, γιατί ως έδρα του νομού εδώ ήταν οι διευθύνσεις όλων των δημόσιων υπηρεσιών και αρκετά από τα αρχεία αυτά είναι ήδη στην Υπηρεσία ταξινομημένα και μπορεί ο ερευνητής να εξυπηρετηθεί. Θα μας έδινε βέβαια το δικαίωμα να έχουμε εποπτεία στα πέντε μεγαλύτερα νησιά του συμπλέγματος των Κυκλάδων, δηλαδή σε Κέα, Κύθνο, Σύρο, Τήνο, Μύκονο και Άνδρο, ωστόσο, τα υπόλοιπα νησιά περνούσαν στη Νάξο, που ακόμη δεν είναι στελεχωμένο το Αρχείο”. Η κα Ψιλοπούλου μάλιστα εξήγησε πως, στο Αρχείο της Σύρου που φέρει ακόμη την ευθύνη των Κυκλάδων, “υπάρχει περισσότερη πείρα και σε εμάς και υποδομή και τεχνογνωσία πάνω σε τέτοια θέματα”.

“Αυτό αναφέραμε” επανέλαβε για τη γραπτή τοποθέτηση στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το νομοσχέδιο, επαναλαμβάνοντας το αναπάντητο ερώτημα, “Χάνεται το όνομα του νομού μόνο σε εμάς και στα Δωδεκάνησα. Γιατί περιοριζόμαστε σε τόσο λίγα νησιά ενώ μέχρι τώρα ελέγχαμε όλα τα νησιά με τον τρόπο που μπορούσαμε;”.

Η προϊσταμένη δε, θέλησε να υπενθυμίσει μεταξύ άλλων για το έργο των ΓΑΚ – Αρχείων Νομού Κυκλάδων σε όλα τα νησιά, πως, “Εντοπίζαμε τα αρχεία και οργανώναμε ομάδες ταξινόμησης που κάνουν το καλοκαίρι φοιτητές που είναι προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί στο πλαίσιο προγραμμάτων εκπαίδευσης ή και εκτός. Και αμισθί βοηθούν κάποιοι γιατί έχουν την αγάπη για τα αρχεία και τους εμπνέει και ο καθηγητής ο κ. Λούκος. Οπότε γίνονται έτσι με εθελοντική προσφορά. Καταγράφουμε όλη τη γραπτή μαρτυρία, τα κατάστιχα και τα έγγραφα που δείχνουν την ιστορία κάθε τόπου. Μέσα από αυτήν την έρευνα που μπορεί να κάνει κανείς σε αυτά, μπορεί να βγάλει συμπεράσματα για την ιστορία κάθε τόπου βασισμένα σε πραγματικά τεκμήρια και όχι σε υποθέσεις κλπ.”.

Με φόντο τα ανωτέρω, διευκρίνισε – προς αποφυγή παρερμηνείας – πως στην πράξη δεν μεταφέρεται αρχειακό υλικό, όμως, χάνεται ο ουσιαστικός κι εποπτικός ρόλος της έδρας, δηλαδή της Σύρου.

“Όχι φυσικά δεν μεταφέρονται αρχεία. Και είναι σαφές αυτό. Δεν γίνεται κάτι τέτοιο αν και διαδόθηκε. Ακούστηκε αλλά είναι παρερμηνεία. Όχι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο” δήλωσε κατηγορηματικά.

Παρέμβαση στη διαβούλευση κι επαφές για διατήρηση του σημερινού ρόλου

Με δεδομένο το μεγάλο ερωτηματικό που φέρνουν στο προσκήνιο οι αλλαγές, η κα Ψιλοπούλου ρωτήθηκε για την παρέμβαση εκ μέρους της υπηρεσίας στη Σύρο στη διαβούλευση του Υπουργείου Παιδείας επί των άρθρων του νομοσχεδίου.

“Μπήκαμε στη δημόσια διαβούλευση και γράψαμε σχόλιο. Κάναμε ένα λιγόλογο σχόλιο, γιατί αυτό θέλαμε να μας απαντηθεί στη διαβούλευση. Γιατί χάνεται η έννοια του νομού. Και γιατί μας αφαιρείται ο εποπτικός ρόλος ενώ μέχρι τώρα δεν υπήρχε πρόβλημα; Αυτό σε κανέναν άλλον νομό της Ελλάδας δεν γίνεται μόνο σε εμάς και στα Δωδεκάνησα” επανέλαβε η ίδια, δίνοντας παρακάτω και απαντήσεις για τις ενέργειες και τις επαφές που πραγματοποιεί η πλευρά του Αρχείου στη Σύρο στην κατεύθυνση της διατήρησης του εποπτικού ρόλου στη σημερινή έδρα τους για τις Κυκλάδες.

“Με τον κ. Συρίγο μίλησα και νομίζω θα γίνει και από τον τοπικό ΣΥΡΙΖΑ ενημέρωση των υπολοίπων βουλευτών. Μίλησα με τον κ. Σπόντη γιατί ενδιαφέρθηκε να μάθει” ανέφερε η ίδια, γνωστοποιώντας ακόμη πως είχε επαφή και με την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού αλλά και με υποψήφιο Δήμαρχο.

“Και με τον κ. Λειβαδάρα που είναι υποψήφιος Δήμαρχος που είναι λάτρης του Αρχείου κι έρχεται συχνά εδώ κι εργάζεται και μελετά και ξέρει το θέμα μίλησα και με την κα Μενδρινού Θωμαή και με κάποιους ερευνητές που έρχονται εδώ και εξεπλάγησαν” σχολίασε παρακάτω, ενώ εξήγησε πως αν προωθηθεί το νομοσχέδιο στη Βουλή και υπάρξει συζήτηση κατά άρθρο, τότε οι πλέον αρμόδιοι να μιλήσουν είναι ο πρόεδρος και το μέλος (κ. Λούκος) της Εφορείας των Αρχείων.

“Μιλήσαμε με τον πρόεδρο της Εφορείας των Αρχείων που είναι και ο καθ΄ ύλην αρμόδιος σε περίπτωση που έρθει το νομοσχέδιο για ψήφιση και ανάλυση κατά άρθρο. Είναι ο καταλληλότερος να πάει, όπως και ο κ. Λούκος που είναι μέλος της Εφορείας των Αρχείων” σημείωσε χαρακτηριστικά.

Καμία αντιπαλότητα

Προτού ολοκληρώσει την ενημέρωσή της προς την εφημερίδα, η Αγγελική Ψιλοπούλου θέλησε να επαναλάβει ότι η διατήρηση του εποπτικού ρόλου των Αρχείων στις Κυκλάδες για όλο τον νομό είναι θέμα ουσιαστικό και όχι θέμα έριδας με κάποιο άλλο νησί. “Δεν είναι θέμα αντιπαλότητας. Δεν είναι προσωπικό το θέμα” ανέφερε η ίδια με φόντο τις αλλαγές και την ενίσχυση του ρόλου των Αρχείων στη Νάξο, επαναλαμβάνοντας πως, αυτό που μένει χωρίς απάντηση είναι ένα και μοναδικό ερώτημα. “Μία ερώτηση σχετικά με το ποια λογική υπαγόρευσε αυτή την αφαίρεση του ονόματος και γιατί δίνονται έτσι αρμοδιότητες;” ανέφερε σχετικά, συμπληρώνοντας μάλιστα πως, “Θα μπορούσαμε να έχουμε μία πολύ καλή συνεργασία με τη Νάξο, αλλά να μην χάνεται ο εποπτικός χαρακτήρας του Αρχείου του εδώ στη Σύρο, που δίνεται στις έδρες νομών. Είμαστε ανοικτοί σε συνεργασίες και δεν είναι ότι δεν θέλουμε” σημείωσε η κα Ψιλοπούλου.

Προώθηση ψηφίσματος στο Δημοτικό Συμβούλιο

Από την πλευρά της, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού με αφορμή την ενημέρωση που έκανε στο δημοτικό συμβούλιο τέλος της περασμένης εβδομάδας, κλήθηκε να μιλήσει σχετικά με τις κινήσεις από πλευράς Δήμου, οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά προς την πρόθεση των ΓΑΚ – Αρχείων Νομού Κυκλάδων με έδρα τη Σύρο.

“Εγώ ενημερώθηκα μία μέρα πριν το αναφέρω στο συμβούλιο, αμέσως επικοινώνησα με την κα Ψιλοπούλου που με ενημέρωσε” δήλωσε η κα Μενδρινού, εξηγώντας σε παρόμοιο τόνο πως, “Ουσιαστικά χάνεται η έννοια του νομού. Αυτό στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε είναι να μη χαθεί ο επιτελικός ρόλος των ΓΑΚ της Σύρου. Αυτό που εμείς πρέπει να διαφυλάξουμε είναι ο επιτελικός ρόλος λόγω της μεγάλης ιστορικής, πολιτιστικής αλλά και ερευνητικής αξίας που έχει για το νησί μας”.

Σχετικά με τις κινήσεις από πλευράς Δήμου, η ίδια γνωστοποίησε πως, “Κάνουμε και κάποιες επαφές με το Υπουργείο Παιδείας, ώστε να το παρακολουθούμε το θέμα στενά. Έχω μιλήσει και με τον σύμβουλο του Υπουργού Παιδείας τον κ. Κουλούρα” αφού όπως σημείωσε “Με το Υπουργείο Παιδείας έχουμε μία άψογη συνεργασία αλλά αυτό το θέμα μας απασχολεί και δεν μπορούμε να μείνουμε αμέτοχοι”.

Η κα Μενδρινού θέλησε να γνωστοποιήσει επίσης πως, “Μέσα στην εβδομάδα έχω σκοπό να κάνουμε κι ένα ραντεβού με τους υπαλλήλους του ΓΑΚ εδώ”, λέγοντας κατηγορηματικά πως, “Πρέπει να είναι από κοινού μία προσπάθεια”.

Σχετικά με την πρόταση να φέρει ένα ψήφισμα στο σώμα σε προσεχή συνεδρίαση, η ίδια δήλωσε πως, “Ένα ψήφισμα ανέφερα, αλλά πάντα σε συνεργασία με τα ΓΑΚ εδώ. Δηλαδή δεν μπορούμε από μόνοι μας να κάνουμε αυθαίρετες κινήσεις. Πρέπει να εξασφαλιστεί πάση θυσία ο επιτελικός ρόλος. Δεν πρέπει να μείνουμε αμέτοχοι, αλλά πρέπει να το διεκδικήσουμε”.

Αναφορικά με τη χρησιμότητα ενός τέτοιου υποστηρικτικού ψηφίσματος, η Αγγελική Ψιλοπούλου πρόσθεσε πως θα είναι σίγουρα σε θετική κατεύθυνση. “Μακάρι. Νομίζω ότι θα ενισχύσει τη δική μας θέση” δήλωσε χαρακτηριστικά η προϊσταμένη.