Δίκτυο παρακολούθησης επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής σε ιστορικά κτίρια της Ερμούπολης

Η Ερμούπολη είναι ένα μοναδικό νεοκλασικό σύνολο σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η έρευνα του ΕΜΠ καταγράφει περισσότερα από 1.200 κτήρια να διασώζονται μέχρι σήμερα. Παράλληλα, από το 2013 το Ινστιτούτο Σύρου σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης παρακολουθεί ψηφιακά το σύνολο των κτηρίων μέσω της ψηφιακής βάσης δεδομένων «HERitage Management e-System (HERMES)» η οποία έχει διακριθεί για την καινοτομία της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το HERMΕS απέδειξε ότι ένας μεγάλος αριθμός κτηρίων (περισσότερα από 137) έχουν σήμερα σοβαρά προβλήματα παθολογίας και ορισμένα από αυτά μπορεί να καταρρεύσουν. Τον τελευταίο χρόνο οι καταρρεύσεις ιστορικών κτηρίων και μνημείων στην Ερμούπολη έχουν πυκνώσει, προσελκύοντας το ενδιαφέρον των ΜΜΕ για τον κίνδυνο της απώλειας της Εθνικής πολιτιστική μας κληρονομιάς.

Το Ινστιτούτο Σύρου με την υποστήριξη του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και του Πανεπιστημίου Αιγαίου κατάφερε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο μέσω του μέτρου «Καινοτόμες δράσεις με του πολίτες» στη Θεματική Ενότητα «Ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών ή δράσεων για την προστασία και αναβάθμιση του πολιτιστικού περιβάλλοντος» για το έργο με τίτλο «Δίκτυο Παρακολούθησης Ιστορικών Κτηρίων και Μνημείων Ερμούπολης – «HERitage MONitor (HERMON)». Σκοπός του έργου είναι η εγκατάσταση ενός δικτύου συλλογής δεδομένων παθολογίας των ιστορικών και διατηρητέων κτηρίων της Ερμούπολης, σε πραγματικό χρόνο, με στόχο την άμεση αξιοποίηση των δεδομένων αυτών για την έγκαιρη διάγνωση προβλημάτων και τον σχεδιασμό των απαραίτητων δράσεων επέμβασης κατά προτεραιότητα. Τα ψηφιακά δεδομένα θα συλλέγονται από αυτόνομες συσκευές μέτρησης που θα εγκατασταθούν σε επιλεγμένα κτίρια, θα μεταδίδουν σε τακτά χρονικά διαστήματα και θα αποθηκεύονται σε βάση δεδομένων με σκοπό την περαιτέρω μελέτη και την οπτικοποίηση τους.  Για τις ανάγκες του έργου θα χρησιμοποιήσουμε καινοτόμο τεχνολογία που επιτρέπει τη μετάδοση δεδομένων σε μεγάλες αποστάσεις με εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και χωρίς την υποχρέωση για άδειες χρήσης. Έτσι μειώνεται το κόστος συντήρησης του εξοπλισμού, αυξάνεται η βιωσιμότητά του, η δυνατότητα επέκτασής του αλλά και η επαναληψιμότητα του σε άλλες πόλεις και περιοχές.

Το Ινστιτούτο Σύρου συνεχίζει να ερευνά την κατάσταση του κτηριακού πολιτιστικού αποθέματος της Ερμούπολης καθώς είναι μέρος και των καταστατικών του στόχων. Η ανάπτυξη του HERMON έρχεται σε συνέχεια μιας σειράς δράσεων του Ινστιτούτου Σύρου για τη διάσωση του πολιτιστικού περιβάλλοντος, ξεκινώντας από την καταγραφή των Ιστορικών Κτηρίων (HERMΕS), τη δημιουργία ψηφιακών ιστοριών και mobile εφαρμογής για την περιήγηση στα κτήρια με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας (Heritage Stories – 100 Κτήρια/100 Ιστορίες), τα διαπανεπιστημιακά σεμινάρια εκπαίδευσης στην πολιτιστική κληρονομιά της Σύρου, κ.α. Συνεπώς, εμπίπτει στο άμεσο ενδιαφέρον του Ινστιτούτου Σύρου η έρευνα καινοτόμων τρόπων προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και διάσωσής της, για αυτό και επεκτείνει τη δράση HERMON στο πλαίσιο των δράσεων του για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως ακριβώς πράττει εδώ και μία δεκαετία.

Στο HERMON το Ινστιτούτο Σύρου, ένας Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός, συνδέεται και συνεργάζεται στενά με έναν Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμος Σύρου-Ερμούπολης), ένα ερευνητικό εκπαιδευτικό ίδρυμα (Πανεπιστήμιο Αιγαίου - Εργαστήριο Σχεδίασης Διαδραστικών Συστημάτων ISD-LAB) , δύο Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις (ΔΑΦΝΗ & HERMeS) και έναν -τουλάχιστον- ιδιώτη με ειδίκευση στην καινοτόμα τεχνολογία δικτύων και αισθητήρων. Δημιουργείται δηλαδή μέσα από το HERMON ένας δυνατός συνεργατικός επιχειρηματικός σχηματισμός καινοτομίας (innovation cluster) απόλυτα συνδεδεμένος με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, καθώς έρχεται να προστατεύσει το τοπικό πολιτιστικό περιβάλλον.