8 ταινίες με βαρύ… ιικό φορτίο!

Επιλέγω δίχως χρονολογική σειρά, συνειρμικά σχεδόν, 8 ταινίες από την κατηγορία του «φανταστικού κινηματογράφου» που, βάσει αυτού που ζούμε σήμερα, δεν είναι τελικά και τόσο «φανταστικός»! Άλλωστε, πολλοί είναι αυτοί που νομίζουν πως παίζουν σε ταινία τρόμου και επιστημονικής φαντασίας, ταυτόχρονα με εσχατολογικά σενάρια που δίνουν και παίρνουν στα διάφορα αμφιβόλου ποιότητας sites, εξάπτοντας κι άλλο τη φαντασία και ταράζοντας ήδη ευαίσθητους ψυχισμούς. Στην Αργεντινή είδαμε σεκιουριτά να τρώει μπουνιές από φρικαρισμένο άνθρωπο, που δεν άντεξε άλλο τον εγκλεισμό και στη Νέα Υόρκη ουρές σχηματίστηκαν στα καταστήματα που πουλάνε όπλα. Αυτές επί της παρούσης είναι οι πιο εφιαλτικές εικόνες που ξεπερνούν σε αγριότητα ακόμη και τα πιο νοσηρά αποκυήματα φαντασίας του εκάστοτε σεναριογράφου.

Σαν αυτό του συγγραφέα Richard Matheson, όταν έγραφε το βιβλίο «I am a legend» το 1954, οδηγώντας στην πρώτη cult κινηματογραφική μεταφορά του: Την ταινία «The Last Man on Earth», που γυρίστηκε το 1964, δέκα χρόνια μετά την έκδοση της νουβέλας, με πρωταγωνιστή τον Vincent Price, καθιερωμένο ήδη σταρ των ταινιών τρόμου. Επρόκειτο για μία ταινία ασπρόμαυρη που λόγω χαμηλού μπάτζετ γυρίστηκε στην Ιταλία με Ιταλούς συντελεστές σε συνσκηνοθεσία του Ιταλού Ubaldo Ragona και του Αμερικανού Sidney Salkow. Ο ίδιος ο Matheson αποκήρυξε την ταινία, ίσως λόγω της ένδειας παραγωγής που βγήκε στο αποτέλεσμα, γι’ αυτό και υπόγραψε το αρχικό σενάριο με ψευδώνυμο. Ο Vincent Price υποδύεται τον τελευταίο επιζώντα σε έναν πλανήτη που μία άγνωστη πανώλη μετέτρεψε τους κατοίκους του σε ασθενικούς αργοκίνητους βρυκόλακες, οι οποίοι κυκλοφορούν μόνο τη νύχτα, απωθούνται με το σκόρδο και φοβούνται τους καθρέφτες. Έτσι, τη νύχτα ο «τελευταίος άνθρωπος στη Γη» ταμπουρώνεται στο σπίτι του που απ’ έξω θυμίζει μικρομάγαζο με αρμαθιές σκόρδα στην οδό Αθηνάς και τη μέρα βγαίνει παγανιά για να κάψει όσους περισσότερους βρυκόλακες ανακαλύψει στις κρυψώνες τους. Δύσκολες καταστάσεις…Κι επειδή θα ήταν πολύ βαρετή μία ταινία με έναν μόνο πρωταγωνιστή και δεκάδες άλλους κομπάρσους, έχουμε και κάποια flash backs του απ’ το ευτυχισμένο παρελθόν του. Στο μεταξύ, υποτίθεται πως ο ήρωας έχει αποκτήσει ανοσία στο βρυκολάκιασμα από το δάγκωμα μιας νυχτερίδας στον Παναμά, που του έβαλε τον ιό στο αίμα του, τόσο – όσο…Που να φανταζόταν ο Richard Matheson πως 65 χρόνια μετά οι κυβερνήσεις παγκοσμίως θα έτρεχαν και δεν θά’φταναν από έναν ιό, ο οποίος- σύμφωνα με τους ειδικούς- προήλθε από νυχτερίδα στην Κίνα!   

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο μεγάλος David Cronenberg γυρίζει στον Καναδά μια σειρά ταινιών επιστημονικής φαντασίας και τρόμου που μέχρι σήμερα θεωρούνται κλασικές και που έμελλε να αναγορεύσουν τον ίδιο σε έναν αυθεντικό auteur του συγκεκριμένου είδους. Μένουμε σε μία απ’ αυτές, την πρώτη που έφτιαξε το 1975, και που στην Ελλάδα έφερε τον τίτλο «Ανατριχίλες» («Shivers» ο πρωτότυπος). Η σκέψη του Cronenberg ήταν να φτιάξει σαφώς μία πολιτική αλληγορία, εφόσον όλο το Κακό ξεκινάει από ένα γιάπικο συγκρότημα διαμερισμάτων για να διαχυθεί στο Μόντρεαλ κι από κει σ’ ολόκληρο τον πλανήτη στην, φαινομενικά cool, μα και τόσο τρομακτική, εσχατολογική σχεδόν, τελική σεκάνς! Τα παράσιτα που μοιάζουν με βδέλες και που εισβάλλουν στον ανθρώπινο οργανισμό από τη μύτη, το στόμα και τα αυτιά είναι προϊόντα ενός εργαστηριακού πειράματος που ξέφυγε από τον έλεγχο ενός μάλλον υπερφιλόδοξου επιστήμονα. Σύμφωνα με τη θεωρία του επιστήμονα, ο άνθρωπος είχε παραγίνει «intellectuel», χάνοντας τα αρχέγονα σεξουαλικά ένστικτα του (σαν να λέμε «δεν γαμάς που δεν γαμάς, άνοιξε τουλάχιστον κάνα βιβλίο»), οπότε τα παράσιτα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα παγκόσμιο ξέφρενο όργιο! Αναρχική σκέψη τουλάχιστον, αν υπολογίσουμε πως τα μηνύματα της σεξουαλικής επανάστασης των sixties ήταν ακόμη νωπά, ενώ έτσι η εν λόγω ταινία θεωρήθηκε προδρομική της ρεαλιστικής πανδημίας του AIDS που αποδεκάτισε κόσμο και κοσμάκη την επόμενη δεκαετία. Τέλος πάντων, μιλάμε όμως για μια ταινία ομαδικού τρόμου, κατά τη διάρκεια της οποίας, από’να σημείο και μετά, κυριολεκτικά χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα: Οι άνθρωποι μετατρέπονται σε κανιβαλικά υπερσεξουαλικά ζόμπι χωρίς καμία συνείδηση και το έργο διανθίζεται από soft σκηνές λεσβιακού, ομαδικού, μέχρι και αιμομικτικού σεξ. Καμία σωτηρία δεν υπάρχει στο τέλος και ο πλανήτης, κατά τον Cronenberg, θα μετατραπεί σε μία τεράστια παρτούζα! 

Προϊόν εργαστηριακών πειραμάτων και, μάλιστα, κυβερνητικών είναι ο ιός που σπέρνει τον τρόμο και σε μία άλλη ταινία ακριβώς της ίδιας περιόδου: Το «The Crazies», που γύρισε το 1973 ο άλλος περίφημος auteur του φανταστικού, George A. Romero (1940 – 2017). Η ταινία στη χώρα μας έφερε δύο εναλλακτικούς τίτλους, «Κωδικός Trixie» και «Καραντίνα – Ο ουρανός έβρεξε θάνατο», ενώ κατά τη γνώμη μου είναι ίδιας ακριβώς κινηματογραφικής αισθητικής με τα λίγο μεταγενέστερα «Shivers» (1975) και «Rabid» (1977) του David Cronenberg.  Εδώ έχουμε έναν εξαιρετικά μεταδοτικό ιό με την κωδική ονομασία «Trixie», που φτιάχτηκε στα στρατιωτικά εργαστήρια των ΗΠΑ με σκοπό να χρησιμοποιηθεί σε ενδεχόμενο βιολογικό πόλεμο. Ο ιός ξέφυγε, μόλυνε το νερό μιας πόλης της Pennsylvania με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να χάσουν τα λογικά τους και να μετατραπούν σε παρανοϊκά δολοφονικά ζόμπι που σκοτώνουν αδιακρίτως – κάπως σαν τον Jack Nicholson στη «Λάμψη» του Kubrick. Μάλιστα, ο Romero, που πάντα ασκούσε πολιτική κριτική, όσο κι αν δεν το παραδεχόταν, παρουσιάζει την κρατική καταστολή, δηλαδή τους στρατιώτες με τις λευκές προστατευτικές στολές, το ίδιο στυγνούς και απάνθρωπους με τους μολυσμένους από τον ιό, που έχουν εντολή να εξολοθρεύσουν μαζικά. Μία πολύ ιδιαίτερη ταινία μέσα στη φιλμογραφία του Romero, που πριν μία πενταετία είχε αλλάξει τον ρουν των ταινιών τρόμου και φρίκης με το αριστουργηματικό «Night of the Living Dead».

Το 1966 ο αναμορφωτής του βρετανικού φανταστικού κινηματογράφου, Terence Fisher, διακόπτει για λίγο τη συνεργασία του με τη Hammer Film και γυρίζει για λογαριασμό μιας άλλης μικρότερης εταιρείας, της Planet Film, δύο ταινίες επιστημονικής φαντασίας και τρόμου: Το «The Island of Terror» (1966) και το «The night of the big heat» (1967) με πρωταγωνιστή και στις δύο τον μέγιστο Peter Cushing (το όνομα προφέρεται «Κούσινγκ» και όχι «Κάσινγκ» παρεμπιπτόντως). Κοινό στοιχείο και των δύο ταινιών, το πεδίο δράσης τους που είναι ένα μικρό βρετανικό νησί, ώστε όλο το Κακό να περιοριστεί εκεί – όχι τίποτα άλλο, αποφεύγονται έτσι και τα υψηλά μπάτζετ στην παραγωγή…Στο «Νησί του τρόμου» τον τρόμο προξενούν τα σιλικόνια, κάτι μάλλον αστεία- ως κατασκευές- χελωνοειδή τέρατα που δημιουργήθηκαν από πειράματα κατά του καρκίνου. Τα σιλικόνια καταβροχθίζουν τα κόκαλα ζώων και ανθρώπων, αφού χρειάζονται ένα ειδικό ένζυμο για την επιβίωση τους, ενώ κάθε εμφάνιση τους συνοδεύεται από έναν «διαστημικό» απόκοσμο ήχο, ίσως το πιο τρομώδες στοιχείο μεσ’ στην ταινία. Την εξόντωση τους αναλαμβάνει ο επιστήμονας Brian Stanley, δηλαδή ο Peter Cushing, ο πλέον αρμόδιος για να εξολοθρεύει μια ζωή βρυκόλακες, λυκανθρώπους, μούμιες και εξωγήινα πλάσματα! Συμπαθητική ταινία, απολαυστική, αν και ολότελα ξεπερασμένη σήμερα, που κουβαλάει όμως όλη την ηδύτητα του αγγλικού φανταστικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’60! 

Το «The Andromeda Strain» είναι ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας; που αυτές τις μέρες συζητιέται έντονα στα εγχώρια social media, κυρίως λόγω του θέματος του: Έναν αόρατο εχθρό, ένα μικρόβιο, που ναι μεν ήρθε από το διάστημα, αλλά εξ αιτίας του κινδυνεύει με πανδημία ολόκληρος ο πλανήτης. Βασισμένη στο βιβλίο του Michael Crichton, η ταινία γυρίστηκε το 1971 από τον σημαντικό Αμερικανό σκηνοθέτη Robert Wise και ξεχώρισε για τη χρήση split screen σκηνών, δηλαδή αρκετές σκηνές με την οθόνη μοιρασμένη στα δύο ή και σε περισσότερα μέρη – μία τεχνική που είχε χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και στο τρίωρο ντοκιμαντέρ του Michael Wadleigh από το φεστιβάλ του Woodstock. Ο ιός με την κωδική ονομασία «Andromeda» κρυσταλλοποιεί το αίμα των ανθρώπων, προξενώντας το θάνατο τους, και η αγωνία των επιστημόνων είναι να μην επέλθει η επί γης Αποκάλυψη. Μέσα σ’ όλα αυτά και με τον πόλεμο του Βιετνάμ να μαίνεται στον πραγματικό ιστορικό χρόνο, στο σενάριο μπαίνουν προβληματισμοί και ηθικά διλήμματα για τη χρήση της ατομικής βόμβας, καθώς και για τη μετατροπή των επιζώντων σε πολεμικές μηχανές. 

Μία από τις πρώτες ταινίες που ασχολήθηκαν με τον ιό Έμπολα, πριν το πρόσφατο ξέσπασμα του ιού που τον έκανε παγκοσμίως «διάσημο», ήταν το «Ebola Syndrome» (1996) του Herman Yau. Χωρίς καμία ντοκιμαντερίστικη διάθεση και εκμεταλλευόμενοι τις απεχθείς συνέπειες του αιμορραγικού πυρετού στον ανθρώπινο οργανισμό, οι δημιουργοί του νοσηρού αυτού φιλμ από το Χονγκ Κονγκ αφηγούνται την ιστορία ενός βίαιου ανερμάτιστου ανθρώπου, ο οποίος μολύνει τόσο τη Νότιο Αφρική, όσο και το Χονγκ Κονγκ. Συγκεκριμένα, του Ah Kai που διαπράττει δύο φόνους και δραπετεύει στην Αφρική. Εκεί βιάζει μία ετοιμοθάνατη ασθενή του Έμπολα, αποκτά ανοσία στον ιό, αλλά γίνεται και ο μεγαλύτερος ξενιστής του. Στο τέλος, αφού πρώτα μεταδίδει την αρρώστια στο ζεύγος των νέων ιδιοκτητών του κινέζικου εστιατορίου, όπου εργάζεται, τεμαχίζει τα σώματα τους και τους σερβίρει ως χάμπουργκερ στους Αφρικανούς. Να πως μολύνεται μαζικά η Νότια Αφρική και η πόλη του, το Χονγκ Κονγκ, όταν ο Ah Kai επιστρέφει με άγριες διαθέσεις. Αμοραλισμός, μαύρο χιούμορ, splatter σκηνές, γρήγορο μοντάζ, κανένα έλεος και καμία θεϊκή ευσπλαχνία σε ένα φιλμ που χαρακτηρίστηκε «κινηματογραφικό σοκ». Τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατούσε ο καλός ηθοποιός από το Χονγκ Κονγκ Anthony Wong, ο οποίος το 2008 έπαιξε σε μία ταινία της χολιγουντιανής σειράς «The Mummy» και όταν ρωτήθηκε για τις δουλειές του στο παρελθόν με εξέχουσα το «Ebola Syndrome», απάντησε πως είχε ανάγκη τα χρήματα για να ζήσει την οικογένεια του! Είναι αυτό που λένε «Κοίτα τι έκανε ο άνθρωπος για να βγάλει το ψωμί του»…

Το 2003 που γράφτηκε η νουβέλα «Have Mercy on Us All» από τη Γαλλίδα συγγραφέα Fred Vargas και το 2007 που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Regis Wargnier, είναι αλήθεια πως το Παρίσι ολόκληρο είχε σοβαρό θέμα με τους αρουραίους. Έτσι, περισσότερο μία ταινία εσωτερικής γαλλικής κατανάλωσης και λιγότερο διεθνών αξιώσεων, το «Have Mercy on Us All» καταπιανόταν με την επιστροφή του «Μαύρου Θανάτου», της πανούκλας που έπληξε την Ευρώπη τον 15ο αι., στο σύγχρονο Παρίσι. Η ευμάρεια παραμερίζεται και η γαλλική πρωτεύουσα βυθίζεται στο χάος, καθώς άνθρωποι αρχίζουν να βρίσκονται νεκροί με μαρκαρισμένες τις εξώπορτες των σπιτιών τους. Τη λύση θα αναλάβει να δώσει ο αρχιεπιθεωρητής Jean – Babtiste (στο ρόλο ο Jose Garcia) λες και μία πανδημία είναι αστυνομικό αίνιγμα, αν και τα καθήκοντα του περιορίζονται στα αίτια επανεμφάνισης της πανούκλας.  

Το «Contagion» που γύρισε το 2011 ο Steven Soderbergh, το τρομερό παιδί του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, είναι ίσως ότι πιο τρομακτικό και πεσιμιστικό θα μπορούσε να δει κανείς τη σήμερον ημέρα! Όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί πρόκειται για μία άκρως προφητική ταινία, στην οποία περιγράφεται – σαφώς πιο καταστροφολογικά – ακριβώς η κατάσταση που βιώνουμε σήμερα! Η πηγή του Κακού ξεκινά από μία νυχτερίδα στο Χονγκ Κονγκ που μέσω της τροφικής αλυσίδας μολύνει μία Αμερικανίδα και την οικογένεια της. Από κει και πέρα, ένας ταχύτατα μεταδιδόμενος ιός που έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον κορονοϊό, αρχίζει να σκοτώνει αδιακρίτως τους ανθρώπους και οι επιστήμονες δίνουν μάχη μέρα με τη μέρα για την παρασκευή εμβολίου. Δεν χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο γι’ αυτή την ταινία με το υπέρλαμπρο cast (Marion Cotillard, Matt Damon, Judd Law, Gwyneth Paltrow), αφού τον τελευταίο καιρό προβάλλεται συχνά από τα κανάλια ενώ θραύση κάνει και η αναζήτηση της στα διάφορα κινηματογραφικά sites. Αναμφισβήτητα πρόκειται για μία εξαιρετική ταινία στο είδος της, που επαινέθηκε από την ιατρική κοινότητα και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.