«…μια κοινωνιολογική-λαογραφική αποτύπωση μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί και αποτελούν ένα κοινωνικό και ιστορικό ντοκουμέντο. Επομένως δίνεται η δυνατότητα να μελετήσει κανείς τις αλλαγές που επήλθαν από τις αρχές του 20ου αιώνα έως το 1980 περίπου: αλλαγές στο ντύσιμο, στο χτένισμα, στα κοσμήματα, κυρίως όμως αλλαγές στη στάση του σώματος και στην έκφραση των προσώπων, γενικότερα σημάδια αλλαγής στην έκφραση αξιών ζωής»
Επιμέλεια: Αστέριος Νυχτερίδας
Ο Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ελάτειας προχώρησε στην έκδοση φωτογραφικού λευκώματος τον περασμένο Νοέμβριο με τίτλο «Σήμερα Γάμος Γίνεται…» υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Οργανισμού (ΔΟΠΑΠΕΠΤ) Δήμου Τεμπών. Το λεύκωμα, το οποίο επιμελήθηκε ο εκπαιδευτικός Γιάννης Μάγγος, συγκεντρώνει 236 φωτογραφίες οι οποίες αποτυπώνουν τον γάμο στο χωριό της Ελάτειας αλλά και των γύρω περιοχών, όπως επίσης ήθη και έθιμα που τον συνόδευαν, καλύπτοντας την περίοδο 1900 – 1980. Οι φωτογραφίες είχαν παρουσιαστεί και σε έκθεση του κ. Μάγγου τον Απρίλιο.
Στο εισαγωγικό του σημείωμα, ο πρόεδρος του Μ.Ε.Σ. Ελάτειας και αντιπρόεδρος του ΔΟΠΑΠΕΠ Τεμπών κ. Λάμπρος Ζάρρας αναφέρει: «H έκδοση του λευκώματος παρουσιάζει την ιστορία και τα έθιμα του γάμου στην περιοχή μας. Ο Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ελάτειας με την ευαισθησία που τον χαρακτηρίζει, αγκάλιασε την πρόταση του συγχωριανού μας, εκπαιδευτικού Γιάννη Μάγγου και βοήθησε στην υλοποίηση του πολύτιμου αυτού έργου.
Ο γάμος, ειδικά την παλιά εκείνη εποχή και κυρίως στο χωριό, ήταν ένα σημαντικό γεγονός, ένα ορόσημο στη ζωή δύο ανθρώπων, που ενδεχομένως ακόμη και να μην γνωρίζονταν μεταξύ τους. Αυτό οφείλονταν στο γεγονός, ότι οι περισσότεροι γάμοι γίνονταν από προξενιό και μερικές φορές οι μελλόνυμφοι κατάγονταν και από διαφορετικά χωριά.
Μετά το προξενιό ακολουθούσε ο αρραβώνας και στη συνέχεια ορίζονταν η μέρα του γάμου. Μπορεί φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή στο χωρίο να μην σώζονται πολλές, αλλά στους γάμους πάντα υπήρχε ένας φωτογράφος για να απαθανατίσει τις στιγμές του, από την μεταφορά της προίκας μέχρι τα στεφάνια και το γλέντι.
Ο Γιάννης Μάγγος, μετά την επιτυχημένη έκθεσή του και ύστερα από κοπιαστική και συστηματική συγκέντρωση και επεξεργασία φωτογραφιών, παρουσιάζει ένα φωτογραφικό ταξίδι με 236 φωτογραφίες γάμων που τελέστηκαν στην Ελάτεια και αποτυπώνουν πρόσωπα, γεγονότα, ήθη και έθιμα. Είναι ένα πέρασμα 80 χρόνων ( 1900-1980) και μία αφήγηση αναμνήσεων μιας εποχής που έχει περάσει και που αξίζει να αναδείξουμε και να θυμόμαστε».
Έξω από το σπίτι του γαμπρού, ξεκινώντας για την εκκλησία.
Οι γαμήλιες φωτογραφίες
Για την πολιτιστική και λαογραφική κληρονομιά που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες του λευκώματος κάνει λόγο στο προλογικό του σημείωμα ο κ. Μάγγος. «Μέσα στις γενικότερες αναζητήσεις μου, πάντα σκεφτόμουν να κάνω κάτι για το χωριό μου, την Ελάτεια Λάρισας. Τα Χριστούγεννα του 2017 πήρα την απόφαση να συγκεντρώσω φωτογραφίες από τη ζωή του χωριού. Διαπίστωσα πως κάθε οικογένεια διαθέτει ένα πλούτο από παλιές φωτογραφίες που ανασυνθέτουν την ιστορία του χωρίου πάνω από έναν αιώνα. Οι γαμήλιες φωτογραφίες μου προξένησαν ιδιαίτερη εντύπωση και έκανα τη σκέψη να γίνει και μία σχετική έκθεση με τίτλο «Σήμερα γάμος γίνεται», η οποία και πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ελάτειας. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στους συγχωριανούς μας που πρόωρα έφυγαν από κοντά μας, καθώς και στους ξενιτεμένους του χωριού μας.
Η αρχική διάρκειά της ήταν από 1 έως 15 Απριλίου 2018. Χάρη όμως της μεγάλης προσέλευσης των συγχωριανών μου, αλλά και των κατοίκων των γύρω περιοχών, η έκθεση είχε παρατεταμένη διάρκεια και «έκλεισε» στις 27 Απριλίου 2018, του Αγίου Φανούριου. Στην ουσία όμως με την απόφαση του ΜΕΣ Ελάτειας για την δημιουργία αυτού του λευκώματος, παραμένει εσαεί «ανοιχτή». Δίνεται έτσι η ευκαιρία στους νεότερους να μαθαίνουν και στους παλαιότερους να θυμούνται τις στιγμές του μοναδικού αυτού γεγονότος της ζωής των ανθρώπων, το γάμο…».
Με το κάρο κουβαλάνε την προίκα.
Παράδοση και κληρονομιά
«Οι φωτογραφίες απεικονίζουν σπουδαίες στιγμές των συγχωριανών μου, που στη ζωή τους είχαν ελάχιστες ευκαιρίες να αποτυπωθούν φωτογραφικά. Ο φωτογραφικός φακός συλλαμβάνει και ακινητοποιεί στο χρόνο πρόσωπα που μέσω των ατομικών τους ιστοριών, συμβάλλουν στην Ιστορία, συντελούν στη Λαογραφία. Στο πέρασμα των δεκαετιών από το 1900 έως το 1980 καταγράφονται άνθρωποι σε στυλιζαρισμένες πόζες που χάθηκαν πια, εξαιτίας της αναπόφευκτης αλλαγής της αισθητικής αντίληψης για την φωτογραφία.
Οι νεόνυμφοι, τελειώνοντας το μυστήριο του γάμου, χορεύουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας.
Είναι μια κοινωνιολογική-λαογραφική αποτύπωση μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί και αποτελούν ένα κοινωνικό και ιστορικό ντοκουμέντο. Επομένως δίνεται η δυνατότητα να μελετήσει κανείς τις αλλαγές που επήλθαν από τις αρχές του 20ου αιώνα έως το 1980 περίπου: αλλαγές στο ντύσιμο, στο χτένισμα, στα κοσμήματα, κυρίως όμως αλλαγές στη στάση του σώματος και στην έκφραση των προσώπων, γενικότερα σημάδια αλλαγής στην έκφραση αξιών ζωής» τονίζει ο . Μάγγος και συμπληρώνει:
«Όλες αυτές οι φωτογραφικές μνήμες, είναι η κληρονομιά μας και η κληρονομιά του παρελθόντος ενός λαού. Είναι η παράδοσή του. Υπ’ αυτήν την έννοια δεν βλέπω τις φωτογραφίες που παρόντος λευκώματος σαν μουσειακό έκθεμα. Βλέπω σε αυτό το υποβλητικό άσπρο-μαύρο των φωτογραφιών, συμπυκνωμένη την ψυχή του χωριού, την ψυχή της επαρχίας, την ψυχή του ελληνικού λαού.
Βλέπω την ψυχή του άντρα και της γυναίκας που ρίζωσαν εδώ στο μικρόκοσμο του ελληνικού χωριού και μαζί όρμησαν στη ζωή, αντέχοντας τις μπόρες και τις θύελλες, τους πολέμους και τους εμφυλίους, την πείνα και τις κακουχίες. Βλέπω την ψυχή της μάνας και του πατέρα που στερήθηκαν τα πάντα για ένα καλύτερο αύριο και παράλληλα εμφύσησαν στα παιδιά τους τις πρώτες και μεγάλες αξίες της ζωής.
Ως εκ τούτου, αποτελούν πολιτιστική και λαογραφική κληρονομιά, όχι μόνο του χωριού της Ελάτειας και της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Τεμπών, αλλά ένα αναπόσπαστο τμήμα της πλούσιας ελληνικής παράδοσης. Μια κληρονομιά, που με την έκδοση του λευκώματος σε συνεργασία με το ΜΕΣ Ελάτειας και τον ΔΟΠΑΠΕΠ Τεμπών, αποφασίσαμε να τη διαφυλάξουμε, ώστε να είναι στη διάθεση των φυσικών κατόχων της, αλλά και οποιουδήποτε που ασχολείται με τη Λαογραφία».
Ακολουθήστε το στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.