Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία. Ελαιογραφία σε μουσαμά. Ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος περ. 1818, μετά τις θριαμβευτικές σπουδές του. Ο πρώην προστατευόμενος των Γάλλων, έχει μόλις επιστρέψει στην Κέρκυρα, παρά τους φόβους για την υποδοχή που του επιφύλασσει το νέο Βρετανικό καθεστώς.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

1

Ένας σπουδαίος, όσο και άγνωστος, επτανήσιος αρχιτέκτονας και ζωγράφος των αρχών του 19ου αιώνα, ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στην έκθεση με τίτλο «Pizzamano fecit. Ένας επτανήσιος καλλιτέχνης στην αυγή μιας νέας εποχής», που θα διαρκέσει έως τις 31 Ιουλίου 2019.

Στην έκθεση, που έχει ήδη «ταξιδέψει» στη Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας, φιλοξενείται το σύνολο του γνωστού έργου του Πιτζαμάνου, μέσα από 100 και πλέον έργα από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Μαζί, εκτίθενται έργα από την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου και από ιδιωτικές συλλογές.


Ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος γεννήθηκε στο Αργοστόλι, στις 6 Μαρτίου 1787. Υπήρξε ένας καλλιτέχνης και διανοούμενος ισάξιος των κορυφαίων της ευρωπαϊκής σκηνής.

«Ζωγράφος κι Αρχιτέκτονας», υπέγραφε κάποτε κι ως «Μηχανικός κι Αρχαιολόγος». «Οι Επιστήμες και οι Τέχνες σχηματίζουν τους κρίκους μιας αλυσίδας χωρίς τέλος» έλεγε χαρακτηριστικά.

Με την έκθεση αυτή θέλουμε να ξανασυστήσουμε τον Πιτζαμάνο στο ευρύτερο κοινό. Έναν καλλιτέχνη που αποτελεί «φαινόμενο» καταρχάς για τις σπουδές του αλλά το πιο σημαντικό είναι η ειδική ποιότητα της καλλιτεχνικής του ταυτότητας που τον έθεσε στην πρωτοπορία.


Η μυθιστορηματική του ζωή διανύει την εκρηκτική για τους Έλληνες πρώτη εικοσιπενταετία του 19ου αιώνα. Ο ίδιος δεν αποτελεί πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για τον Αγώνα της Παλιγγενεσίας μόνο εξαιτίας των πληροφοριών και εικόνων που μας δίνει στα έργα και τα γραπτά του, αλλά και με την συνολική δράση του, καθώς δεν θα διστάσει να γίνει μέλος της Φιλικής Εταιρείας.


Ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος ήταν ο πρώτος καθηγητής αρχιτεκτονικής και εξέδωσε το πρώτο βιβλίο αρχιτεκτονικής στον ελληνικό χώρο, εισήγαγε την κοσμική χαρακτική στα Επτάνησα, δημιούργησε τα ιονικά σύμβολα και αγαπήθηκε ως προσωπογράφος που αναζήτησε να εκφράσει κάτι πέρα από τα αναμενόμενα – υπήρξε προάγγελος του ευρωπαϊκού ρομαντισμού.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία λίγο πριν τον θάνατo στην Κέρκυρα. Τέμπερα και λάδι σε χαρτόνι, 1825. Κατά τους πρώτους βιογράφους του, ο ζωγράφος ολοκλήρωσε το έργο «βασταζόμενος επί της κλίνης», λίγες μέρες πριν τον θάνατο του στην Κέρκυρα (5 Δεκ. 1825). Μας χαρίζει μία τελευταία ματιά, την τελευταία αποτύπωση του εαυτού του. Σήμερα θεωρείται πρωτοπόρο έργο, όχι μόνο για τον ίδιο και την τέχνη των Επτανήσων, αλλά γενικότερα για τη νεοελληνική τέχνη. Η ουσία του συγκεντρώνεται στο στραμμένο στο θεατή βλέμμα: ένα διαπεραστικό βλέμμα, που στα πλαίσια του ρομαντισμού έχει πολλαπλές αναγνώσεις.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Άγνωστη γυναίκα στην πίσω όψη της αυτοπροσωπογραφίας. Τέμπερα και λάδι σε χαρτί], π. 1821-1825. Να πρόκειται για ανάγκη εξοικονόμησης χαρτιού ή επιθυμία του Πιτζαμάνου να «παντρέψει» κατά έναν τρόπο τα δύο απεικονιζόμενα πρόσωπα; Οι πρώτοι βιογράφοι του, βασιζόμενοι σε πληροφορίες της οικογένειας, αναφέρουν την μυστηριώδη κοκκινομάλλα νεαρή γυναίκα ως την αγαπημένη του. Το έργο τοποθετείται στην περίοδο της Ρωσίας.


Αντάξιος σχεδιαστής των καλύτερων δυτικών περιηγητών και με μάτι σπάνιας ευαισθησίας, μας άφησε απεικονίσεις ανθρώπων, φορεσιών, τοπίων και μνημείων από τα Επτάνησα, την Οθωμανική Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη.

Είναι ο πρώτος αρχιτέκτονας που άρχισε να μελετά με ενδιαφέρον και αντικειμενικότητα την οθωμανική αρχιτεκτονική, που λίγο μετά θα αποτελέσει στυλιστική πρόταση για κάποιους πρωτοπόρους Ευρωπαίους αρχιτέκτονες.


Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που, με υποστήριξη του Ναπολέοντα, μελέτησε ζωγραφική και αρχιτεκτονική στις σπουδαιότερες σχολές της Ευρώπης.

Στην Κέρκυρα επί βρετανικής προστασίας, εργάστηκε για όλα τα μεγάλα ζητούμενα των φιλελευθέρων Επτανησίων. Μυημένος από το 1820 στη Φιλική Εταιρεία, έζησε από κοντά το ξέσπασμα της Επανάστασης στην Κωνσταντινούπολη.


Τον Μάρτιο του 1821, ανεβαίνει στο Πέρα θεατρική παράσταση με θέμα τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και ο Γεράσιμος Πιτζαμάνος αναλαμβάνει τα σκηνικά και τα κοστούμια. Οι Τούρκοι των καταδιώκουν ως «μεγάλο προπαγανδιστή επαναστατικών ιδεών» και καταφεύγει στη βρετανική πρεσβεία.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Ο Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831). Ελαιογραφία σε χαρτί, περί το 1819. Από τις πολλές προσωπογραφίες του μεγάλου πολιτικού, αυτή είναι ίσως η πιο προσωπική. Αποτυπώνει «την ανθρώπινη πνοή», τα συναισθήματα και το ήθος του ανθρώπου, όπως ο Πιτζαμάνος τα εισέπραττε. Το έργο χρονολογείται περί το 1819 όταν με αφορμή την επίσκεψη στους γονείς του, ο Καποδίστριας βρέθηκε για δύο μήνες στην Κέρκυρα. Προφανώς τότε συνάντησε και πάλι τον Πιτζαμάνο, ο οποίος σταδιακά έπεφτε στη δυσμένεια των κρατούντων, και του πρότεινε σχέδιο για πέρασμα στη Ρωσία. Ο Πιτζαμάνος φεύγει από την Κέρκυρα τον Μάρτιο του 1820.


Τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς, με τη βοήθεια Φιλικών, φυγαδεύεται στην Οδησσό με το πλοίο Κεφαλονίτη εμπόρου, που περισυλλέγει και το σκήνωμα του απαγχονισμένου Πατριάρχη Γρηγορίου Ε'. Μετά την επεισοδιακή διαφυγή του, τίθεται στην υπηρεσία του Τσάρου της Ρωσίας, συστημένος από τον Ιωάννη Καποδίστρια.


Πεθαίνει στην Κέρκυρα, πιθανόν από φυματίωση, στις 4/16 Δεκεμβρίου 1825. Ο πρόωρος θάνατός του σε ηλικία μόλις 38 ετών, το σκορπισμένο σε όλη την Ευρώπη έργο του, ακόμα και ο σεισμός του 1953 που ισοπέδωσε το Αργοστόλι, δεν επέτρεψαν να αναδειχθεί η μεγάλη σημασία της τέχνης και της ιστορικής μαρτυρίας του Πιτζαμάνου.

Η επιμελήτρια της έκθεσης Αναστασία Ρ. Κούλη σημειώνει: «Ο Πιτζαμάνος, εν πολλοίς άγνωστος σήμερα, αποτελεί μία πολύ σπουδαία μορφή για τα Επτάνησα και το σύνολο του ελληνισμού.

Ιδανικός εκπρόσωπος του νεοελληνικού διαφωτισμού, εργάστηκε για την πρόοδο και την ελευθερία, στην αυγή μιας νέας εποχής γεμάτης ελπίδες και κινδύνους, πάντα στο πλευρό του Ιωάννη Καποδίστρια και των φιλελευθέρων Επτανησίων.

Δίδαξε με την τέχνη του την ιδέα της πνευματικής ελευθερίας αλλά αγωνίστηκε κι έμπρακτα για την ελευθερία από τις επάλξεις της Φιλικής Εταιρείας.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Προτομή του Κόμη Ιωάννη Καποδίστρια (Ρώμη 1816). Χαλκογραφία, σχεδ. Γ. Πιτζαμάνος, χαρ. Pietro Ghigi. Το 1816 ο Πιτζαμάνος σχεδιάζει την χαρακτική απεικόνιση του Ι. Καποδίστρια ως γλυπτή προτομή, και του την αφιερώνει.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Ο ιατροφιλόσοφος Διον. Πύρρος ο Θετταλός. Χαλκογραφία, Σχεδ. Γ. Πιτζαμάνος, Χαρ. L. Poize, περί το 1818.


Με την έκθεση αυτή θέλουμε να ξανασυστήσουμε τον Πιτζαμάνο στο ευρύτερο κοινό. Έναν καλλιτέχνη που αποτελεί «φαινόμενο» καταρχάς για τις σπουδές του: τη στερεότητα, την ποιότητα και το εύρος των σπουδών στην πολιτική αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική και τη χαρακτική, στη Γαλλική Σχολή της Ρώμης για σχεδόν 7 χρόνια.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι η ειδική ποιότητα της καλλιτεχνικής του ταυτότητας που τον έθεσε στην πρωτοπορία».

Ο επισκέπτης της έκθεσης θα έχει τη δυνατότητα να δει τον μοναδικό σωζόμενο χάρτη του Πιτζαμάνο, προσωπογραφίες από το προσωπικό του αρχείο, να ακούσει αποσπάσματα από το περιηγητικό του κείμενο για την Κωνσταντινούπολη και τους ανθρώπους της το 1818, να δει τη περγαμηνή με την οποία γίνεται επίτιμο μέλος της Ακαδημίας του Αγίου Λουκά, καθώς και τα εμβληματικά επτανησιακά χαρακτικά του.


Θα μπορέσει, επίσης, να ξεφυλλίσει το τελευταίο και πιο πολύτιμο λεύκωμά του, όπως ο ίδιος το συνέταξε στο τέλος της ζωής του: Το μικρό πράσινο λεύκωμα με τα χαρακτικά και τις εικόνες του από τα Επτάνησα, την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη, σχολιασμένες με ύφος προσωπικού ημερολογίου.

Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Μελέτη για εκκλησία και στρατώνα αναπήρων πολέμου. Σειρά σχεδίων για μεγάλο συγκρότημα στρατιωτικού νοσοκομείου και οίκου φιλοξενίας αναπήρων πολέμου των ναπολεόντειων πολέμων. Το συγκρότημα θυμίζει έντονα το παρισινό μπαρόκ μεγαρο Hôtel des Invalides. Αποτελεί την μόνη σωζόμενη ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική μελέτη του Πιτζαμάνου, και προέρχεται από την τελευταία περίοδο των σπουδών του στη Ρώμη (1816-17).
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
«Η Πολιτεία των Επτανήσων και o Δαίμων της Ελλάδος». Χαλκογραφία, περί το 1817. Ίσως η πιο εμβληματική αλληγορική σύνθεση της επτανησιακής χαρακτικής. Αναφέρεται στο Σύνταγμα του 1817, στο οποίο οι φιλελεύθεροι Επτανήσιοι στήριξαν πολλές ελπίδες. Η Πολιτεία των Επτανήσων παρουσιάζεται ως θεά Αθηνά προσηλωμένη στη σύνταξη του νέου Συντάγματος. Δίπλα της συμπαραστέκεται ο φτερωτός Δαίμονας της Ελλάδος, η αγαθή θεϊκή δύναμη που κατά τους αρχαίους έλληνες συνδράμει σε κάθε θετική ανθρώπινη προσπάθεια.Η αλληγορία υμνεί την έννοια του Συντάγματος κρατώντας αποστάσεις από μία κραυγαλέα βρετανική προπαγάνδα.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Το Λεύκωμα αυτό είναι πολύτιμο, το πιο αποκαλυπτικό των αναζητήσεων του με σπουδή οργανωμένο από τον ίδιο στο τέλος της ζωής του. Περιέχει έργα-σταθμούς της καριέρας του, ανέκδοτα σύνολα και αρχιτεκτονικές μελέτες. Όλα αριθμημένα σε συγκεκριμένη σειρά.Το μεγαλύτερο μέρος του λευκώματος αποτελείται από υδατογραφίες με ενδυμασίες και τοπία από τα Επτάνησα, την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη. Ο Πιτζαμάνος τα ζωγράφισε και τα σχολίασε με μοναδικά ελεύθερο τρόπο, σαν σε προσωπικό ημερολόγιο. Τα έργα αυτά συνοδευόμενα από τα σχόλια του ίδιου του καλλιτέχνη, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Κεφαλονιά, σπηλιά σε παρόχθιο εξοχικό τοπίο. Μολύβι σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Πυροβολαρχία των Δαρδανελλίων. Υδατόχρωμα σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Πανοραμικές απόψεις ακτών της Αττικής. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Ι Αττική - Πόρτο Ράφτη - ΧαλκίδαΝήσος Μακρόνησος - Καβοκολώνες - Αττική ΙΙΝήσος Μακρόνησος - Αττική - Νήσος ΕύβοιαΌρος Υμηττός - Καβοκολώνες - Πεντελικόν όροςΝήσος Κύθηρα - [...] - Ακρωτήριο Αγ. ΑγγέλουΣειρά πέντε πανοραμάτων με εξαιρετικές μικρογραφικές απαιτήσεις. Τα πανοράματα, οι απόψεις αυτές των ακτογραμμών, αποτελούσαν χρήσιμους οδηγούς πλεύσης στα δύσκολα ελληνικά νερά για τους εμπειρικούς ναυτικούς που δεν διάβαζαν χάρτες.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Κάτοψη ναού Αγίας Σοφίας (Κων/πολη Δεκ. 1820) Τέμπερα και μελάνι σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Νοτιοδυτική γωνία του Παρθενώνα. Υδατογραφία και Μολύβι σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αλβανός φρουρός και Έλληνας από τη Μάνη. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Χάρη στον σχολιασμό του έργου, μαθαίνουμε για τον Μανιάτη που ζητά να φορέσει φράγκικα ρούχα, προκειμένου να ανέβει στην Ακρόπολη να δει τη δόξα των προγόνων του. Η στάση αυτή συγκινεί τον Πιτζαμάνο, ο οποίος φαίνεται κρυφά να αναζητεί τον παλμό της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, προπαραμονές της Επανάστασης.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αεροφωτογραφία του προσεισμικού Αργοστολίου. Διακρίνεται το αρχοντικό των Πιτζαμάνων. Οι Pizzamani (Pitzamani, Bizzamani, Vizzamani) ήταν βοημικής καταγωγής αριστοκρατική οικογένεια. Μέλη της μετοίκησαν στη Βενετία και κατόπιν στην Κρήτη, όπου ανέπτυξαν σημαντική δράση ως στρατιωτικοί και αγιογράφοι. Πιο γνωστός ο κρητικός ζωγράφος Άγγελος Πιτζαμάνος (1467-1535). Τέλη 16ου αι. εγκαθίστανται στη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά, στη Χρυσή Βίβλο της οποίας αναγράφονται από 1593 έως 1604. Ο Γεράσιμος γεννιέται στο αρχοντικό του Αργοστολίου από μία οικογένεια που έχει οικονομικά εκπέσει από την αριστοκρατική τάξη. Ο πατέρας του, ιερέας και απόστρατος του ρωσικού ναυτικού με δυναμική πολιτική άποψη, υπήρξε επιδραστική φυσιογνωμία.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Σκούνα του καπετάν Φισκαρδιώτη. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Με εμπορικά σκάφη όπως αυτό, υπό ρωσική συνήθως σημαία, πολλοί Έλληνες διέφυγαν από τις σφαγές στην Κωνσταντινούπολη με το ξέσπασμα της Επανάστασης. Ίσως μέσα στο αμπάρι ενός τέτοιου σκάφους να φυγαδεύτηκε κι ο ίδιος ο Πιτζαμάνος από Φιλικούς, όταν το 1821 βρέθηκε καταδιωκόμενος από τους Τούρκους ως «μέγας προπαγανδιστής επαναστατικών ιδεών».
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αθηναία αρχόντισσα με την κορούλα της. Υδατόχρωμα σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Μποσταντζήδες (ανακτορική φρουρά). Υδατόχρωμα σε χαρτί. Μποσταντζί (κηπουρός), ήταν σώμα που αρχικά ιδρύθηκε για να μετατρέψει τη χέρσα γη γύρω από το σουλτανικό ανάκτορο σε κήπους. Στη συνέχεια ανέλαβε τη φρούρηση των περιπτέρων του ανακτόρου, και πολλά μικρά λιμάνια γύρω από τον Κεράτιο, τον Βόσπορο και τμήμα της θάλασσας του Μαρμαρά.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Παπάς και παπαδιά από την Κεφαλονιά. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Ένα θέμα που ακουμπά ιδιαίτερα στη καρδιά του Πιτζαμάνου και αποκαλύπτει τη σπάνια ικανότητα του στην υδατογραφία. Με εξαιρετικές σε ακρίβεια κι ένταση πινελιές πλάθει ατμόσφαιρα και ρεαλιστικά πρόσωπα που πάλλονται από ζωή.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Αρχοντική ενδυμασία από τη Τζια. «Σοφία Παγκάλου και Βασίλης Προκοπίου». Υδατόχρωμα σε χαρτί. Η αποτύπωση του «λογοδοσμένου ζευγαριού» παραπέμπει στην πρώτη επίσημη φωτογραφία ενός ζευγαριού, στο γύρισμα του 20ου αιώνα. Η Σοφία Παγκάλου κλεισμένη στον εαυτό της, κρυμμένη μέσα στα ογκώδη και βαριά πλούσια ρούχα, δείχνει φοβισμένη. Ο Λογιότατος Βασίλης Προκοπίου χαμογελά ελπιδοφόρα, αφού «τώρα σπουδάζει ιατρική στη Πίζα».Οι Πάγκαλοι ήταν ισχυρή οικογένεια της Τζιας, «σεβαστή από όλα τα έθνη», με πολλά μέλη της, στα τέλη του 18ου αιώνα, να αντιπροσωπεύουν διάφορες ευρωπαϊκές δυνάμεις. O Νικόλαος Πάγκαλος το 1817 ήταν πρόξενος της Μ. Βρετανίας. Η Τζια ήταν συνήθης σταθμός στο δρόμο για την Κωνσταντινούπολη. Στην περίπτωση αυτή, η παρουσία της βρετανικής αποστολής μπορεί να κρύβει και πολιτικό αντικείμενο.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Φαναριώτης με αρμένικη ενδυμασία. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Το έργο ως εικόνα, είναι ένας ύμνος στο μεγαλείο του κοινωνικού status του Φαναριώτη. Τα σχόλια όμως είναι ένα δριμύ κατηγορώ στη διαφθορά. «Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης διατηρούν στη φαντασία τους την ισχύ του αυτοκρατορικού τους παρελθόντος. Δεν τους λείπουν το πνεύμα και η φυσική ευθικρισία. Αν διέθεταν παιδεία και ενότητα μεταξύ τους, θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερο αριθμό πλεονεκτημάτων σε σχέση με εκείνα που δεν διαθέτουν».
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
«Η Ευθυμία». Αρμένικη και τουρκική ενδυμασία. Τζαμί και τείχη της πόλης. Υδατόχρωμα και μολύβι σε χαρτί. Στην τρίτη σειρά ο Πιτζαμάνος σημειώνει με μικροσκοπικά γράμματα το όνομα της εικονιζόμενης. Η «Ευθυμία» εξάλλου ζητά την αναγνώριση, κοιτώντας μας κατάματα.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Πρώην Πριγκίπισσες της Βλαχίας: Δόμνα, Δομνίτσα. Υδατόχρωμα και μολύβι σε χαρτί. Δόμνες καλούνταν οι σύζυγοι των ηγεμόνων της Βλαχίας και Μολδαβίας, που μετά την απομάκρυνση τους υποχρεούνταν σε διακριτική απόσταση από τη Πόλη. Τα Θεραπειά αποτέλεσαν θέρετρο πλουσίων και έδρα πρεσβειών όπως η έπαυλη Μουρούζη που θα στεγάσει τη γαλλική πρεσβεία. Ποια η τύχη τους με το ξέσπασμα της Επανάστασης. Ο Walsh, που ο Πιτζαμάνος προσωπογράφησε (βλέπε δίπλα), διηγείται την τραγική ιστορία της δόμνας Σμαράγδας Αλεξ. Μαυροκορδάτου (το γένος Αλεξ. Μουρούζη) και της δεκαπεντάχρονης κόρης της Έλενας. Τις γνώρισε στα Θεραπειά όταν άκουσε από το δρόμο την Έλενα να παίζει πιάνο. Με την Επανάσταση ο Μαυροκορδάτος εκτελείται, η περιουσία τους δημεύεται και η Σμαράγδα με τις κόρες της αναγκάζονται να ζουν φρουρούμενες. Η όμορφη Έλενα μάλιστα, για να σωθεί από τον διοικητή της φρουράς, κρύφτηκε στην κινστέρνα της έπαυλης. Σύντομα αρρώστησε βαριά και πέθανε κρατώντας το βιβλίο που της είχε δωρίσει ο Walsh, μία μετάφραση των Λειτουργιών στα ελληνικά.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Έλληνας «κάλφας», ξυλουργός και χτίστης. Υδατόχρωμα και μολύβι σε χαρτί. Ένα έργο αφιερωμένο στην οθωμανική αρχιτεκτονική και τους ανθρώπους της. Τρεις Έλληνες που όπως δηλώνει είναι «εξαιρετικά επινοητικοί, κάνοντας πράγματα που δεν είχαμε δει ποτέ πριν. Κι αν και μακριά από τις δικές μας τέχνες, είναι ενδιαφέροντα πράγματα».
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Έλληνας Επίσκοπος και το τσιράκι του. Υδατόχρωμα σε χαρτί
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Τοπτσής (πυροβολητής) με ναργιλέ και Σακάς (νερουλάς). Υδατόχρωμα σε χαρτί.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Ενδυμασία από το Πέραν και το Σταυροδρόμι. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Μια ευρωπαϊκού τύπου λατίνα ξανθιά καλλονή που παραπέμπει στην «Άνοιξη» του Botticcelli.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Ο Αιδεσιμότατος R. Walsh , (Γ. Πιτζαμάνος, Κων/πολη 1821), λάδι σε ξύλο. Ιδιωτική Συλλογή, Λονδίνο. O Rev. R. Walsh (1722-1852) υπήρξε βρετανός διπλωματικός ακόλουθος στην Πόλη την πρώτη περίοδο της Επανάστασης. Γνώρισε τον Πιτζαμάνο στη Βρετανική Πρεσβεία όπου αυτός κατέφυγε.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Ο κολαούζος στη διαδρομή Πάτρα-Κόρινθος. Υδατόχρωμα σε χαρτί. Μια από τις εκφραστικότερες προσωπογραφίες του. Ένας «ψημένος» άνθρωπος, που έχει δει και σαρκάσει πολλά, ώστε να ψυχολογεί τους ανθρώπους εκφράζοντας τη δική του φιλοσοφική άποψη για τον κόσμο.
Γεράσιμος Πιτζαμάνος: ο άγνωστος ζωγράφος του 19ου αιώνα αποκαλύπτεται σε μία έκθεση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Facebook Twitter
Η κάρτα επισκεπτηρίου του.
 

To βίντεο της έκθεσης

Info

Pizzamano fecit. Ένας επτανήσιος καλλιτέχνης στην αυγή μιας νέας εποχής

Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, Σταδίου 13, Αθήνα

Διάρκεια έκθεσης: 8 Μαρτίου 2019 - 31 Ιουλίου 2019

Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 09:00 - 14:30 (εκτός Δευτέρας)

Εισιτήρια: 3 & 1,5 ευρώ

 

Εικαστικά
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Μαρία Λιναρδάκη πλάθει στον πηλό αναμνήσεις και φωτεινά όνειρα

Εικαστικά / Η Μαρία Λιναρδάκη πλάθει με πηλό αναμνήσεις και φωτεινά όνειρα

Η συμβολαιογράφος, η οποία πριν από δεκαπέντε χρόνια αποφάσισε να ακολουθήσει το δικό της δημιουργικό ταξίδι, αποκωδικοποιεί την αγάπη της για τη φύση ως έμπνευση για τη διακόσμηση των κεραμικών της και μας μεταφέρει σε έναν φανταστικό κήπο χρωμάτων και αναμνήσεων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η επανεκκίνηση του 3ου ορόφου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Εικαστικά / Η επανεκκίνηση του 3ου ορόφου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Οι χώροι όπου εκτίθενται οι συλλογές που αφορούν την Ελληνική επανάσταση αλλάζουν και εμπλουτίζονται. Ο επιστημονικός διευθυντής του μουσείου Γιώργης Μαγγίνης μάς ξεναγεί στη νέα μόνιμη έκθεση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για το έργο της Σαντάλ Άκερμαν

Εικαστικά / Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση για το έργο της Σαντάλ Άκερμαν

Οι Βρυξέλλες τιμούν μια ακούραστη δημιουργό που χάρη στη νεωτερικότητα, την οραματική αντιμετώπιση των εικόνων, του χρόνου και του χώρου και στους προβληματισμούς που διατρέχουν το έργο της εξακολουθεί να επηρεάζει γενιές καλλιτεχνών.
NEWSROOM
Τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας

Εικαστικά / Μέσα στο '24 θα τρέξουν όχι μία, όχι δύο, αλλά τρεις εκθέσεις για την Κέτε Κόλβιτς

Τρεις μεγάλες εκθέσεις αποκαλύπτουν τις πολλές μορφές του έργου μιας καλλιτέχνιδας που κατέγραψε τις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης εμπειρίας και αψήφησε την κατηγοριοποίηση.
NEWSROOM
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2024

Εικαστικά / 28 εκθέσεις για έναν Μάρτιο γεμάτο τέχνη

Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στο Μουσείο Μπενάκη, ακόμα περισσότερες γυναίκες καλλιτέχνιδες στο ΕΜΣΤ, Marcel Duchamp στην Eleftheria Tseliou Gallery, Martin Margiela στην Bernier/Eliades, τρεις νέες προτάσεις στην Breeder και πολλές ακόμα επιλογές στο κορύφωμα της φετινής εικαστικής σεζόν.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich

Εικαστικά / Οι πολύχρωμοι κήποι της Hadassah Emmerich ανθίζουν στο ΕΜΣΤ

Η διεθνής καλλιτέχνιδα και δημιουργός της πολύχρωμης τοιχογραφίας «Επικούρειος Εδέμ» περιγράφει όσα κρύβονται στην εξωτική βλάστηση και στα λαμπερά χρώματα των έργων της, μιλά για την ερωτική τους διάσταση και απαντά στο αν την ενοχλεί που κάποιοι χαρακτηρίζουν τη δουλειά της περισσότερο ως διακοσμητική.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Εικαστικά / Στην πρώτη έκθεση με έργα του Μarcel Duchamp στην Ελλάδα

Η έκθεση «Re(a)Duchamp» μας προσκαλεί σε μια διανοητική συζήτηση με τα έργα του Duchamp, που περισσότερο από κάθε άλλου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους δημιουργούς σε ένα ευρύ και σύνθετο πνευματικό πεδίο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Εικαστικά / O σουρεαλισμός κλείνει τα 100 και ο κόσμος μας μοιάζει πιο σουρεαλιστικός από ποτέ

Ένας αιώνας συμπληρώνεται φέτος από το «Σουρεαλιστικό Μανιφέστο» του Μπρετόν και μια σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις ανά την υδρόγειο γιορτάζουν την επέτειο αναζητώντας τα ίχνη του κινήματος στις παράξενες μέρες μας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Εικαστικά / Η συναρπαστική ζωή της Λίζα Πόντι και τα σχέδιά της που θα δούμε στην Αθήνα

Ακολουθώντας το μότο της ζωής της «δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά», η κόρη του διάσημου Ιταλού αρχιτέκτονα και εκδότη Τζίο Πόντι έκανε σχέδια που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην γκαλερί The Breeder.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
Θαυμάσια έκθεση με πολλές πληροφορίες στα ενδελεχή δίγλωσσα (Ελληνικά-Αγγλικά) κείμενα που συνοδεύουν τα έργα του ζωγράφου και τα άλλα εκθέματα. Περιγράφονται οι πολύπλευρες δραστηριότητες του κοσμοπολίτη Επτανήσιου καλλιτέχνη, οι επαφές του με διανοούμενους και αξιωματούχους πολλών κρατών με λεπτομερή, κάπου ποιητικό τρόπο. Ιδιαίτερης ευαισθησίας οι ενδυματολογικές και κοινωνιολογικές παρατηρήσεις με αφορμή τα έργα.Η έκθεση συνοδεύεται από δίτομη πολυτελή έκδοση και οικονομικότερα θεματικά φόλιο. Η σχέση ποιότητας( υψηλότατη) και τιμής άνιση...