Μια ημερίδα αφιερωμένη στον πρόσφατα θανόντα κορυφαίο Έλληνα γλύπτη Takis πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών. Η ημερίδα με θέμα «Η γλυπτική του Takis στον 21ο αιώνα. Θέσεις και ανατροπές» προετοιμαζόταν τον τελευταίο χρόνο με την ενεργή συμμετοχή του γλύπτη, ο οποίος επρόκειτο να πάρει μέρος σε αυτήν μέσω Skype.
Η σχέση του Takis με τους Δελφούς ξεκινά το 1953, όταν καλεσμένος της Κάρες Κρόσμπυ, σε ηλικία 28 ετών, συμμετείχε στην πολυσυζητημένη, τότε, έκθεση των Πολιτών του Κόσμου. Η διορατική Κρόσμπυ πίστεψε στις δυνατότητές του και τον ενθάρρυνε να αφοσιωθεί αποκλειστικά με όλες του τις δυνάμεις στην τέχνη. Η συνάντησή τους στάθηκε καθοριστική για τα επόμενα βήματά του και την απόφασή του να εγκατασταθεί στο Παρίσι.
Ο Takis θα επιστρέψει το 2000 στους Δελφούς, καλεσμένος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, για την έκθεση «Κορυφαίοι δημιουργοί του 20ού αιώνα. Chryssa-Takis». Λίγους μήνες πριν από τα εγκαίνια, στους κήπους του ΕΠΚεΔ, θα επιλέξει τη θέση για την τοποθέτηση του μεγαλύτερου αιολικού γλυπτού του, σε δημόσιο χώρο, στην Ελλάδα.
Ο δρόμος, εξάλλου, που ακολούθησε, από τις αρχές της δεκαετίας του '50 έως και σήμερα, ήταν προσωπικός και επίπονος, αδιαφορώντας για την τέχνη της περιγραφής, εμμένοντας στην τέχνη της αίσθησης του πραγματικού.
Δημιουργεί το Hommage à Apollon (Αφιέρωμα στον Απόλλωνα), ένα επιβλητικό τεράστιο κινητικό γλυπτό που αντικατοπτρίζει δυναμικά τη λάμψη του ήλιου εκπέμποντας σε όλον τον περιβάλλοντα χώρο την ποιητική του ενέργεια. Η ηλιακή ενέργεια παράγει έναν έντονο ρυθμό στην κίνησή του και επεμβαίνει στον χώρο επιβάλλοντας την ιδεώδη μορφή του. Η μεταλλική στήλη των 8,5 μέτρων ορθώνεται στην καθετότητά της, σαν ένα νήμα που μας ενώνει με τη γη, ενώ η κίνηση του έλικα εντείνει τη φυγή μέσω της αντανάκλασης του φωτός στο σύμπαν. Ο γλύπτης αφιερώνει το Hommage à Apollon στις αξίες, χωρίς τις οποίες ο άνθρωπος αισθάνεται άδειος.
Ο γλύπτης θα πάρει μέρος το 2003 και στη θεματική έκθεση «Η Κληρονομιά του Απόλλωνα», μαζί με 16 κορυφαίους καλλιτέχνες, παρουσιάζοντας την επιβλητική ηχητική του εγκατάσταση «Αφιέρωμα στον Απόλλωνα». Το έργο αυτό, που στη συνέχεια θα δωρίσει μαζί με ένα ακόμα στο ΕΠΚεΔ, φιλοξενείται μεταξύ άλλων στο εικαστικό αφιέρωμα στον Takis, το οποίο εγκαινιάστηκε στην αίθουσα εκθέσεων του Συνεδριακού Κέντρου και θα διαρκέσει μέχρι τις 8 Οκτωβρίου.
Στην ημερίδα, διακεκριμένοι ιστορικοί και κριτικοί τέχνης, γλύπτες, αλλά και η Ελένη Αρβελέρ, Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΠΚεΔ, μοιράστηκαν με το κοινό, που ταξίδεψε μέχρι τους Δελφούς γεμίζοντας την αίθουσα, προσωπικές αναμνήσεις και σκέψεις για το έργο του μεγάλου καλλιτέχνη.
«Πηγαίνοντας στην Ευρώπη, συνειδητοποιεί τον ετεροχρονισμό με τον οποίο οι εικαστικές αντιλήψεις και τα σύγχρονα ρεύματα έρχονται στην Ελλάδα. Αντιμετωπίζει έναν μεγάλο ανταγωνισμό που τον κάνει να βάλει υψηλούς στόχους, αν θέλει να υπάρξει ως καλλιτέχνης. Μεταλλάσσεται, μεταμορφώνεται και αναζητά τη νέα του εικαστική γλώσσα μέσα από τον μαγνητισμό, τη βαρύτητα, το φως, τον ήχο, δυνάμεις που δαμάζοντάς τες, τις χρησιμοποιεί σαν κύρια εργαλεία στη δημιουργία των μοναδικών του έργων.
Μια ποίηση αναδύεται μέσα από τα πρωτόγνωρα για την τέχνη υλικά που χρησιμοποιεί. Μια νέα διάσταση δημιουργείται στον χώρο της τέχνης», σημείωσε ο γλύπτης και Διευθυντής Εικαστικού Τομέα Μεγάρου Χορού Καλαμάτας, Παναγιώτης Λαμπρινίδης.
«Ο Takis είναι ο γλύπτης των μαγνητικών πεδίων, ο δημιουργός μιας νέας αισθητικής. Η τέχνη, για τον ίδιο, δεν είναι ουτοπία, αλλά έκφραση του πραγματικού. Τα γλυπτά του, σε αρκετές περιπτώσεις, δημιουργούν ή ορίζουν στο χώρο ένα αινιγματικό βάθος, προτρέποντας τον θεατή να αισθανθεί την παραγόμενη ενέργεια σε σχέση με το πνεύμα, που εκείνη τη στιγμή συναντά τη συγκίνηση.
Επίμονα επεδίωξε την άμεση συνεργασία της τέχνης με την επιστήμη, του αισθήματος με τη φαντασία, της διαίσθησης με τη θέληση, έτσι ώστε η κάθε του δράση, είτε αφορά τις αυτόνομες γλυπτικές του οντότητες είτε τις εντυπωσιακές του performances ή installations, να απευθύνεται στο πνεύμα και την ψυχή του θεατή.
Ο δρόμος, εξάλλου, που ακολούθησε, από τις αρχές της δεκαετίας του '50 έως και σήμερα, ήταν προσωπικός και επίπονος, αδιαφορώντας για την τέχνη της περιγραφής, εμμένοντας στην τέχνη της αίσθησης του πραγματικού», τόνισε ο Θεωρητικός και Κριτικός Τέχνης και συντονιστής της εκδήλωσης, Τάκης Μαυρωτάς.
Για έναν «αυτοδίδακτο από επιλογή» καλλιτέχνη μίλησε ο ιστορικός τέχνης, Χάρης Καμπουρίδης, ο οποίος υποστήριξε ότι ο Takis ήταν το αντίθετο του καλλιγράφου. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο γλύπτης και Πρύτανης της ΑΣΚΤ, Νίκος Τρανός, αναφέρθηκε στον καλλιτέχνη που «αντιστέκεται στις σχολές και καταρρίπτει τις συμβάσεις».
Ο γλύπτης Κώστας Βαρώτσος τον χαρακτήρισε «τσαντισμένο παιδί» που κατήγγειλε ιδρύματα, συστήματα και εξουσία, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα σε ένα ζήτημα το οποίο κυριάρχησε κατά τη διάρκεια της ημερίδας: την απουσία γλυπτών του Takis από τον δημόσιο χώρο, καθώς τα μόνα έργα του που μπορεί κανείς σήμερα να δει στην Αθήνα είναι τα Αιολικά Σινιάλα, στην είσοδο του Μουσείου Μπενάκη, στην Πειραιώς.
Η παρουσία στην εκδήλωση της νέας Προέδρου του ΕΟΤ, Άντζελας Γκερέκου, έδωσε την ευκαιρία στην Ελένη Αρβελέρ να μιλήσει ιδιαίτερα καυστικά για τη συμπεριφορά του ελληνικού κράτους απέναντι στον γλύπτη, αντιπαραθέτοντας την αναγνώριση και τη λατρεία που εκείνος εισέπραξε στη Γαλλία. Η κ. Γκερέκου δεσμεύτηκε ότι «θα μεταφέρει την έμπνευση» και «θα εκπέμψει σήμα S.O.S» στα υπουργεία Πολιτισμού και Τουρισμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο ίδιος ο γλύπτης είχε επανειλημμένως εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για την αντιμετώπιση που του επιφύλαξε η ιδιαίτερή του πατρίδα. Μιλώντας το 2010 στον M. Hulot και τη LiFO, είχε πει χαρακτηριστικά: «Ποια καταξίωση; Μόνο περιφρόνηση έχω λάβει. Το ότι με ξέρει ο κόσμος δεν είναι καταξίωση. Καταξίωση είναι να υπάρχει σεβασμός. Καταξίωση βρήκα στην Ευρώπη. Κι εδώ πέρα μου έχει δώσει παράσημο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά δεν τα έχω κρεμάσει ούτε τα ελληνικά ούτε τα γαλλικά παράσημα στον τοίχο, τι να τα κάνω τα παράσημα; Στη Γαλλία έχουν σταθμό "Takis". Μου αγόρασαν 78 έργα. Ποια καταξίωση ελληνική; Το μόνο που μου μένει είναι που με ξέρει ο λαός και με εκτιμάει.»
