Την ώρα που μπαίνουμε στην τελική ευθεία για τις δημοτικές εκλογές στην Ελλάδα, πολλοί Έλληνες πανηγυρίζουν για τις δημοτικές εκλογές στην... Τουρκία! Αιτία η εκλογή του νέου δημάρχου Κωνσταντινούπολης...

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου είναι η πρώτη προσωπικότητα που εδώ και πολλά χρόνια επισκίασε τον τούρκο πρόεδρο, γοητεύοντας τους γείτονές μας. Τα διεθνή ΜΜΕ βλέπουν στο πρόσωπό του τον αναδυόμενο πολιτικό ηγέτη, ο οποίος μπορεί να αντιμετωπίσει τον Ταγίπ Ερντογάν.

Οι ομοιότητες μεταξύ των δύο ανδρών είναι εντυπωσιακές... Και οι δύο κατάγονται από τον Πόντο, προέρχονται από συντηρητικές οικογένειες, σπούδασαν διοίκηση επιχειρήσεων, έπαιζαν ποδόσφαιρο σε τοπικές ομάδες και έγιναν δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης...

Συγκεκριμένα, ο Ταγίπ Ερντογάν κατάγεται από τη Ριζούντα του Πόντου. Σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στη σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών του Ακσαράι και στα νιάτα του υπήρξε και ποδοσφαιριστής σε τοπική ομάδα της πόλης. Το 1994 εκλέχτηκε δήμαρχος Κωνσταντινούπολης.

Ο Ιμάμογλου γεννήθηκε το 1970 στο χωριό Σίδαξα, που βρίσκεται κοντά στα Πλάτανα, της Τραπεζούντας. Αποφοίτησε από το λύκειο της πόλης και από το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, από όπου πήρε πτυχίο στην διοίκηση επιχειρήσεων και έκανε μεταπτυχιακό στη διαχείριση ανθρώπινων πόρων. Μετά την αποφοίτησή του, εργάστηκε στην οικογενειακή κατασκευαστική εταιρεία ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου. Έπαιζε ποδόσφαιρο σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Εργάστηκε ως μάνατζερ στην ποδοσφαιρική ομάδα αλλά και στην ομάδα μπάσκετ της Τράμπζονσπορ.

Το 2008 έγινε μέλος στο ρεπουμπλικανικό κόμμα. Το 2014 εξελέγη δήμαρχος του Μπεϊλίκντουζου, ενός περιφερειακού δήμου στην ευρωπαϊκή πλευρά της Πόλης και πριν από λίγες ημέρες κατάφερε να εκλεγεί δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης.

Ο λαογράφος Απόστολος Ασλανίδης, από τα Γιαννιτσά που τον γνώρισε, μιλάει για ένα «καταπληκτικό παιδί» με πολύ φιλικά αισθήματα απέναντι στους Έλληνες...

Πώς γνωριστήκατε με το νέο δήμαρχο Κωνσταντινούπολης;

Τον Μάιο του 2016 είχαν έρθει στα Γιαννιτσά ο Εκρέμ Ιμάμογλου μαζί με άλλους 70 τούρκους τουρίστες. Κάνανε μία περιοδεία στα Σκόπια και στο Μοναστήρι, και σταματήσανε στα Γιαννιτσά, για να δουν τον μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός. Πριν από καιρό οι κάτοικοι των Γιαννιτσών, που κατάγονται από την Αρσό [Μπεϊλίκντουζου] της Κωνσταντινούπολης είχαν επισκεφθεί το δήμαρχο της πόλης, που ήταν ο Ιμάμογλου. Έτσι τον κάλεσαν να έρθει και αυτός στα Γιαννιτσά και συναντήθηκε και με τους Αρσιανούς. 

Τον υποδέχτηκαν με το δήμαρχο Γιαννιτσών και με κάλεσαν και μένα, γιατί έχω επισκεφθεί πολλές φορές τον Πόντο τα τελευταία 27 χρόνια. Μόλις τον είδα, του είπα: «εσύ αποκλείεται να είσαι από την Αρσό». Αυτός ξαφνιάστηκε και μου είπε: «ναι είμαι από τα Πλάτανα της Τραπεζούντας». 

Τότε του είπα: «ούτε από τα Πλάτανα της Τραπεζούντας είσαι...». Τότε μου είπε πως είναι από το χωριό Σίδαξα... Τον πήγα στο συνοικισμό Νέα Τραπεζούντα των Γιαννιτσών, που το σχέδιο το έκανε ο παππούς μου, που ήταν πολεοδόμος, όπως ακριβώς είναι το σχέδιο της κεντρικής πλατείας της Τραπεζούντας... Του έδειξα τους δρόμους που έχουν ονόματα πόλεων του Πόντου και διάβαζε συλλαβιστά οδός Αργυ-ρού-πο-λης, οδός Τρα-πε-ζού-ντας και τρελάθηκε...

Στη συνέχεια τον πήγα στο σπίτι μου όπου έχω ένα ιδιωτικό μουσείο με 20.000 φωτογραφίες από τον Πόντο και άλλα αντικείμενα από πρόσφυγες της πρώτης γενιάς. Μαζί ήρθαν και οι υπόλοιποι Τούρκοι και βγάζανε φωτογραφίες. O Ιμάμογλου στάθηκε μπροστά στη φωτογραφία του φροντιστηρίου της Τραπεζούντας και με παρακάλεσε να του τη στείλω με email. Εγώ του είπα χαριτολογώντας «με email θα καθυστερήσει να έρθει...», Ξεκρέμασα το κάδρο και του το έδωσα...

Πώς θα τον χαρακτηρίζατε ως άνθρωπο;

Είναι καταπληκτικό παιδί. Από αυτά που έλεγε, κατάλαβα ότι έχει μοντέρνες αντιλήψεις και είναι φιλοευρωπαϊστής. Και πάνω από όλα είναι άνθρωπος. Να σκεφτείτε ότι μόλις είδε τα παιδιά του ορφανοτροφείου της μητρόπολης Γιαννιτσών και έμαθε την ιστορία τους, έβγαλε από την τσέπη του όλα τα χρήματα που είχε -και ήταν αρκετά- και τα έδωσε στην πρεσβυτέρα για τα παιδιά. Εγώ για να τον ευχαριστήσω του έκανα μια έκπληξη. Πήρα τα παιδιά του ποντιακού χορευτικού συλλόγου και με τις παραδοσιακές τους στολές μπήκαμε χορεύοντας στο κέντρο όπου κάθονταν ο Ιμάμογου με τους υπόλοιπους Τούρκους... Ο Εκρέμ σηκώθηκε και άρχισε να χορεύει μαζί με τα παιδιά... Με κάλεσε και μένα να χορέψω, αλλά του είπα ότι είχα τη μάνα μου στο νοσοκομείο και όχι μόνο το σεβάστηκε, μου είπε να πάμε να την επισκεφτούμε στο νοσοκομείο όλοι μαζί...

Από τότε συναντηθήκατε άλλη φορά με τον Ιμάμογλου;

Όχι δεν βρεθήκαμε, αλλά κρατήσαμε επαφή μέσω F/B. Ειδικά αυτήν την περίοδο είναι πολύ δύσκολο να τον συναντήσεις, γιατί, όπως καταλαβαίνετε, έχει πολλές υποχρεώσεις. Μας κάλεσε πάντως να τον επισκεφτούμε όταν πάμε στην Τουρκία.

Εσύ πώς ξεκίνησες τα ταξίδια στον Πόντο;

Μεγάλωσα σε έναν προσφυγικό οικισμό των Γιαννιτσών, με έναν παππού που έλεγε συνέχεια: «Αχ, πατρίδα...» και τα μάτια του ήταν πάντα βουρκωμένα... Όταν πήγα στο σχολείο, μας μιλούσαν για την Ελλάδα, αλλά δεν μας έλεγαν τίποτα για τον Πόντο και ήμουν μπερδεμένος. Για ποια πατρίδα μιλούσε ο παππούς μου; Κάποια στιγμή βρήκα τα γράμματα του παππού μου που έστελνε τη δεκαετία του ’60 σε ένα γείτονά του στον Πόντο.

Το 1992 πήρα αυτά τα γράμματα και πήγα στον Πόντο για πρώτη φορά. Έκατσα 17 μέρες και από τότε το σώμα μου βρίσκεται στην Ελλάδα, αλλά η ψυχή μου έμεινε στον Πόντο... Πήγα στην Όλασα και ρώτησα τον κοινοτάρχη πώς θα πάω στο χωριό Φαντάκ, που ήταν το χωριό του παππού μου. Του έδειξα και τα γράμματα του Ουζούν, του φίλου γείτονα του παππού. Ο κοινοτάρχης μόλις διάβασε τα γράμματα, βούρκωσε και πλήρωσε το ταξί που μας πήγε στην Όλασα για να φύγει... 

Μας έδωσε δικό του αυτοκίνητο με δυο υπαλλήλους του και πήγαμε στο Φαντάκ. Όταν φτάσαμε στο χωριό, έμαθα ότι ο Ουζούν είχε πεθάνει, αλλά ζούσε ο γιος του. Πήγαμε σπίτι του και αυτός, μόλις είδε τα γράμματα, είπε το όνομα του παππού μου... Όπως μου εξήγησε αργότερα, αυτός ο ίδιος έγραφε τα γράμματα και γνώρισε το γραφικό του χαρακτήρα... 

Ο πατέρας του με τον παππού μου είχαν την ίδια ηλικία και ήταν καλοί φίλοι, αλλά ο παππούς μου αναγκάστηκε να φύγει από το χωριό όταν άρχισαν να σκοτώνουν τους χριστιανούς... Μου είπε πολλές ιστορίες και κλάψαμε μέχρι που στέρεψαν τα δάκρυά μας, ακούγοντας όλα αυτά τα γεγονότα από τα παλιά.

Σήμερα πώς σας αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι στον Πόντο;

Οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές. Είναι φιλόξενοι και χαίρονται που μας βλέπουν. Μαθαίνουν την ιστορία μας και λένε: Οι παππούδες μας ζούσαν καλά με τους παππούδες σας. Οι πολιτικοί φταίνε για ό,τι έγινε... Βλέπεις, τα χαρακτηριστικά τους είναι ίδια. Τα ήθη και έθιμά τους επίσης ίδια. Έχουμε ίδια φαγητά, ίδια τραγούδια και ίδιους χορούς. Όταν κυκλοφορείς στη Μαύρη θάλασσα, είναι σαν να κυκλοφορείς στη Μακεδονία τη δεκαετία του ’60...

Το μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός

Τα τελευταία χρόνια πολλοί Τούρκοι επισκέπτονται τα Γιαννιτσά για να προσκυνήσουν στο μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός.

«Εδώ και μια πενταετία βλέπουμε περισσότερους Τούρκους στα Γιαννιτσά που έρχονται για να επισκεφτούν το μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός» λέει ο Απόστολος Ασλανίδης και συνεχίζει: «Συνέχεια βλέπουμε τουρκικά λεωφορεία να έρχονται στην πόλη μας γιατί τη θεωρούν ιερή πόλη επειδή εδώ είναι θαμμένος ο Γαζή Εβρενός. Οι Τούρκοι που κατοικούσαν στα Γιαννιτσά πριν το 1922, εγκαταστάθηκαν στη Σμύρνη, στην Κιουτάχεια και στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα ο παλιός δήμαρχος της Σμύρνης, σε μια συνέντευξη του είπε ότι η οικογένεια του κατάγεται απο τα Γιαννιτσά»...

Ο Γαζή Εβρενός, ήταν ελληνικής καταγωγής, στρατηλάτης της οθωμανικής αυτοκρατορίας και πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1417. Τάφηκε στα Γιαννιτσά και το μαυσωλείο του έγινε από τότε τόπος προσκυνήματος για τους μουσουλμάνους. Παράλληλα, λειτούργησε και ως τόπος προσευχής, μία συνήθης ισλαμική πρακτική σε μαυσωλεία σημαντικών προσώπων στους οποίους αποδίδονταν ιδιότητες αγιοσύνης.

Το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός στα Γιαννιτσά μετά την αναπαλαίωση

Ο Γαζή Εβρένος μπέης υπήρξε ιδρυτής του οθωμανικού οίκου Εβρενόζογλου, τουρκικού κλάδου του βυζαντινού οίκου των Ουρανών. Ήταν ο κύριος κατακτητής των Βαλκανίων και λέγεται ότι πέθανε σε ηλικία 129 ετών...

Δεν είναι τυχαίο ότι το 1912, ο Χασάν Ταχσίν Πασάς, αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον ελληνικό στρατό στα Γιαννιτσά. Πίστευε ότι οι μουσουλμάνοι θα πολεμήσουν ηρωικά για να υπερασπιστούν την ιερή τους πόλη με το μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21 Απριλίου 2019