«Τσακώθηκε με μαθητή και του έσπασε τη γνάθο»... «Έβαλαν μαθήτρια να γλείψει τουαλέτα»... «Ανάγκασαν μαθητή να αλλάξει σχολείο λόγω βίας»... Το ένα κρούσμα συναγωνίζεται το άλλο σε βιαιότητα και ωμότητα. Είναι σαν τα παιδιά να θέλουν να κάνουν τον κόσμο τους πιο σκληρό από τον κόσμο των “μεγάλων”. Σαν να μυήθηκαν νωρίς στον παραλογισμό των ενηλίκων και να θέλουν να γίνουν ακόμα πιο... κυνικοί από τους μπαμπάδες και τις μαμάδες τους.
Γιατί άλλωστε αυτό είναι το σχολείο: Μια μικρογραφία της κοινωνίας που ζούμε, ένας μικρόκοσμος όπου τα παιδιά έρχονται συχνά με σκληρό τρόπο αντιμέτωπα με την αλήθεια της εποχής μας και το δίκιο του ισχυρού.
Δεν έχω σκοπό να μας μελαγχολήσω, αλλά συχνά όταν ακούω για περιστατικά bullying το πρώτο που σκέφτομαι είναι πώς να μοιάζουν οι γονείς του ανήλικου “θύτη” αλλά και του “θύματος”. Πώς μεγάλωσαν, πόσο επώδυνη ήταν η παιδική τους ηλικία, πώς αντιμετώπισαν τα προβλήματά τους και ποιος ήταν εκεί να τους ακούσει... αν υπήρξε ποτέ κάποιος.
Όχι, δεν προσπαθώ να τους δώσω άφεση αμαρτιών. Ωστόσο, αφού όλα ξεκινούν από τον χώρο της οικογένειας, προσπαθώ να καταλάβω τον ορισμό του σωστού γονιού. Γιατί μητέρα είμαι και άπειρες φορές έχω αναρωτηθεί «άραγε κάνω το σωστό;» ή «υπάρχει σωστό και λάθος;». Και απάντηση δύσκολα θα πάρω, αφού δε μας δίδαξαν πώς να είμαστε γονείς.
Ακόμα και για να οδηγήσεις αυτοκίνητο κάθεσαι στο θρανίο, διαβάζεις μανιωδώς, σε καθοδηγούν, σου διδάσκουν... Άσε δε την αγωνία μέχρι να πάρεις το δίπλωμα, να κάνεις τις πρώτες διαδρομές μόνος στο τιμόνι και φυσικά υπάρχει το στάδιο του “νέου οδηγού”, όπου προσαρμόζεσαι στις νέες συνθήκες.
Για να μεγαλώσεις ένα παιδί, όμως, δοκιμαστική περίοδος δεν υπάρχει. Ενημερώνεσαι, διαβάζεις, ακούς το ένστικτό σου, ρωτάς πιο έμπειρους, δέχεσαι συμβουλές και προσαρμόζεσαι στις συνθήκες... Και όλα αυτά μπορεί να αποδίδουν όταν όλα στη ζωή σου είναι “ρόδινα”, δε βιώνεις ακραίες καταστάσεις ή δεν έχεις να κάνεις με παιδί που έχει προβληματική συμπεριφορά. Όταν όμως η ζωή σου είναι πιο σκληρή, όταν “έρχονται” οι πρώτες “φουρτούνες” ή απρόοπτα που ήταν αδύνατο να προβλέψεις, τότε χρειάζεται τεράστια αυτοσυγκράτηση, ψυχραιμία και δύναμη για να αντιμετωπίσεις και τους “κραδασμούς” στην οικογένειά σου.
Τα “φορτώσαμε” με προβλήματα από κούνια
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι ψυχολόγοι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με περιστατικά bullying, βίαια παιδιά ή εφήβους, επιθετική ή ανεξήγητη συμπεριφορά, πρώτα διερευνούν το οικογενειακό περιβάλλον. Κοινώς τα προβλήματα που εκδηλώνει το παιδί μας - πλην ελαχίστων περιπτώσεων - συνήθως ξεκινούν από το σπίτι. Πρώτα εμείς πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε δύσκολες καταστάσεις και να ισορροπούμε σε τεντωμένο σχοινί και έπειτα να μάθουμε και τα παιδιά μας να αντιμετωπίζουν τη ζωή στα εύκολα και τα δύσκολα. Τώρα αυτό είναι μια κουβέντα... γιατί “σχολή γονέων” πριν γεννηθεί ένα παιδί κανείς δεν “έβγαλε”. Μόνο από φορείς ή συλλόγους γίνονται φιλότιμες προσπάθειες για μαθήματα προς... ναυτιλλομένους, στην προκειμένη για γονείς που θέλουν να μάθουν όσο περισσότερα γίνεται για τον άγνωστο κόσμο των παιδιών τους.
Είναι οι ίδιοι γονείς που συνειδητά ή ασυνείδητα μετέφεραν στα παιδιά τους τις δικές τους ανησυχίες, τα δικά τους άγχη και τα “φόρτωσαν” με προβλήματα από κούνια. Όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε, τόσο περισσότερο θα κατανοήσουμε ότι - για μένα τουλάχιστον - δεν υπάρχουν “κακά παιδιά” αλλά κακοί γονείς. Το παιδί μπορεί να γεννιέται με χαρακτηριστικά, αδυναμίες και ταλέντα με τα οποία το “προίκισε” η φύση, αλλά τελικά η κοσμοθεωρία του διαμορφώνεται από τα βιώματα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που του μεταφέρουν οι γονείς τους.
Κι αφού κανείς δε μας έμαθε πώς να είμαστε γονείς, το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να είμαστε κοντά στα παιδιά, να τα ακούμε και πολύ δε περισσότερο να ζητάμε βοήθεια όταν αισθανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά. Άλλωστε, υπήρξαν “λαμπροί” γονείς χωρίς περγαμηνές και πολλές γνώσεις, που μεγάλωσαν άψογα τα παιδιά τους με γνώμονα την αγάπη και την κατανόηση...
