Θα συνεχιστούν οι δύο διεθνείς διαγωνισμοί για τον νέο ΒΟΑΚ ως έχουν ή θα πάμε σε ακύρωσή τους και επαναδημοπράτηση του μεγάλου έργου;
Το δίλημμα αυτό υπάρχει, είναι η αλήθεια, στο μυαλό πολλών μετά την αλλαγή κυβερνητικής “σκυτάλης”, και είναι ένα δίλημμα το οποίο επεξεργάζονται ακόμα τη στιγμή αυτή ο νέος υπουργός Υποδομών, Κώστας Καραμανλής, και το επιτελείο του... Όχι μόνο για τον νέο ΒΟΑΚ, αλλά και για άλλες δημοπρατήσεις και διαγωνισμούς σε εξέλιξη που παρέλαβε ως “κληρονομιά” από τους προηγούμενους η νέα κυβέρνηση, και φαίνεται ότι εξετάζει σοβαρά το σενάριο της ανατροπής του όλου σχεδιασμού!
Στο μέτωπο του ΒΟΑΚ, ως γνωστόν, αυτή τη στιγμή έχουμε σε εξέλιξη δύο παράλληλους διαγωνισμούς (διαγωνισμό παραχώρησης 1,2 δισ. ευρώ για το τμήμα Χανίων-Χερσονήσου και διαγωνισμό ΣΔΙΤ ύψους 250 εκατ. ευρώ για το τμήμα Χερσονήσου-Νεάπολης Λασιθίου), ενώ ετοιμαζόταν και ένας τρίτος διαγωνισμός (με απλή ωστόσο δημοπράτηση αμιγώς δημόσιου έργου) για το κομμάτι Νεάπολης-Αγίου Νικολάου.
Από πλευράς νέας κυβέρνησης, αν πάρουμε ως βάση το επίσημο πρόγραμμα για τα έργα υποδομών της Ν.Δ. αλλά και τις δηλώσεις των στελεχών της, έχει εκφραστεί πλήρης διαφωνία με το πλάνο που ακολούθησε η προηγούμενη κυβέρνηση.
Θέλουν ενιαίο ΒΟΑΚ
Στη Ν.Δ. είναι αντίθετοι με το “σπάσιμο” του έργου σε τρία διαφορετικά κομμάτια και τρεις διαφορετικούς διαγωνισμούς. Το “γαλάζιο” πρόγραμμα υποδομών οριοθετεί ως πλάνο για τον νέο ΒΟΑΚ ένα ενιαίο έργο (από το δυτικό άκρο των Χανίων μέχρι τον Άγιο Νικόλαο), με νέα, ενιαία δημοπράτηση στη βάση διαγωνισμού παραχώρησης για όλο το μήκος του δρόμου.
Το έχει οριοθετήσει με σαφήνεια και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το έχει ξεκαθαρίσει ουκ ολίγες φορές με δηλώσεις του και ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος μάλιστα έχει εκφράσει δημοσίως την άποψη ότι ο σχεδιασμός που ακολουθήθηκε για το έργο από τον προκάτοχό του Χρήστο Σπίρτζη ήταν του ποδαριού και πως το έργο όπως έχει δρομολογηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση είναι στον... “αέρα” και δεν μπορεί να “περπατήσει”.
Ασφαλώς, είναι ακόμα νωρίς και θα πρέπει να περιμένει κανείς να ενημερωθεί αναλυτικά και να έχουν πλήρη εικόνα ο νέος υπουργός και οι συνεργάτες του, πριν αποφασίσουν τι θα πράξουν στην περίπτωση του ΒΟΑΚ ή άλλων μεγάλων έργων ανά τη χώρα. Όμως το όλο κλίμα αφήνει ορθάνοιχτο το σενάριο πλήρους ανατροπής των σημερινών δεδομένων, με ακύρωση των υφιστάμενων διαγωνιστικών διαδικασιών και την προκήρυξη ξανά του έργου από την αρχή!
Το σενάριο αυτό εκτιμάται ως πολύ πιθανό και σε κεντρικά δημοσιεύματα. Χαρακτηριστικό το δημοσίευμα της “Καθημερινής”, που αναφέρει σχετικά: «Την ακύρωση των 8 διαγωνισμών για τον οδικό άξονα Πάτρας-Πύργου και των δύο διαγωνισμών για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) εξετάζει σοβαρά το υπουργείο Υποδομών. Το επιτελείο του νέου υπουργού Κώστα Καραμανλή “περνάει από κόσκινο” τις συμβάσεις, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η εκτίμηση ότι τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν στα δύο έργα, λόγω του τρόπου που έχουν σχεδιαστεί, θα είναι ανυπέρβλητα και θα προκαλέσουν πολύ περισσότερα προβλήματα από τη νέα καθυστέρηση για την επαναδημοπράτησή τους.
Σύμφωνα με πηγές του περιβάλλοντος του νέου υπουργού, η ακύρωση μιας σειράς από διαγωνισμούς που έχουν τα τελευταία χρόνια προκηρυχθεί είναι προτιμότερη από τη συνέχισή τους.
Τα ζητήματα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι δύο: πρώτον, τι αποζημιώσεις θα δικαιούνται να διεκδικήσουν οι ανάδοχοι που έχουν ήδη υπογράψει τις πέντε από τις οκτώ συμβάσεις (σύμβουλοι του υπουργού εκτιμούν ότι είναι λιγότερο από 10 εκατ. ευρώ συνολικά). Και βέβαια με ποιον τρόπο θα κατασκευαστεί το έργο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ακύρωση του διαγωνισμού θα προκαλέσει σημαντική καθυστέρηση.
Ο ίδιος προβληματισμός υπάρχει και για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης. Το υπουργείο Υποδομών είχε προωθήσει την κατασκευή του με τρεις τρόπους: το τμήμα Χανίων-Χερσονήσου με σύμβαση παραχώρησης, το τμήμα Χερσονήσου-Νεάπολης με ΣΔΙΤ και το υπόλοιπο ως δημόσιο έργο. Μάλιστα, στη σπουδή του να εμφανίσει πρόοδο στο έργο, το υπουργείο άλλαξε το τεχνικό αντικείμενο του έργου ενώ ο διαγωνισμός βρισκόταν σε εξέλιξη (πέρασε στη β’ φάση τον Μάρτιο), προσθέτοντας στο προς παραχώρηση τμήμα Χανίων-Χερσονήσου και το τμήμα Κισσάμου-Χανίων, μήκους 32 χλμ. Σύμφωνα με πηγές του περιβάλλοντος του κ. Κώστα Καραμανλή, το έργο βρίσκεται εντελώς στον “αέρα”. Δεν είναι επαρκώς μελετημένο, δεν έχει καν οριστική χάραξη, ούτε βέβαια απαλλοτριώσεις. Όπως εκτιμάται, η συνέχιση του διαγωνισμού θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια το Δημόσιο στη θέση του απολογουμένου και στην καταβολή αποζημιώσεων για τις καθυστερήσεις. Προεκλογικά ο κ. Καραμανλής είχε δηλώσει ότι το έργο πρέπει να δημοπρατηθεί ενιαίο».
Τα αναφερόμενα με επίκληση σε πηγές πέριξ του νέου υπουργού είναι προφανές ότι “φωτογραφίζουν” ως πολύ πιθανό το “πάγωμα” ή και την οριστική ακύρωση των διαγωνισμών που “τρέχουν” για το έργο ανακατασκευής του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης.
Προφανώς αν η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών καταλήξει σε μια τέτοια απόφαση, δε θα την πάρει ελαφρά τη καρδία, αλλά με συγκεκριμένα δεδομένα. Θα είναι όμως ένα αρκετά μεγάλο “ταρακούνημα” από πολλές πλευρές.
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη β’ φάση των διαγωνιστικών διαδικασιών, στην οποία πέρασαν και συνεχίζουν από τις αρχές της άνοιξης όλα τα σχήματα τα οποία κατά την α’ διαγωνιστική φάση είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Σχήματα στα οποία, πέρα από εγχώριες μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, συμμετέχουν και ισχυροί ξένοι όμιλοι. Θυμίζουμε ότι τα κοινοπρακτικά σχήματα που πέρασαν στη β’ φάση είναι για το τμήμα (Κισσάμου)- Χανίων- Ηρακλείου- Χερσονήσου: 1. “ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις”, 2.ΤΕΡΝΑ, 3. J&P ΑΒΑΞ, 4.Vinci και 5. Κ/Ξ “Μυτιληναίος” -Acciona.
Αντίστοιχα τα σχήματα για τον διαγωνισμό ΣΔΙΤ για το τμήμα Χερσονήσου-Νεάπολης είναι τα: 1. “ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις”, 2.ΤΕΡΝΑ, 3. J&P ΑΒΑΞ (με το fund Marguerite), 4. Κ/Ξ “Μυτιληναίος” -Acciona- Intertoll και 5. Shikun & Binui.
Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, έχει επίσης οριστικοποιηθεί η τελική χάραξη του νέου αυτοκινητοδρόμου και “τρέχουν” οι διαδικασίες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, ώστε να πάμε στην επόμενη φάση της υποβολής πια δεσμευτικών προσφορών και στην ανάδειξη των αναδόχων των δύο διαγωνισμών.
Παράλληλα το υπουργείο Υποδομών, επί προηγούμενης κυβέρνησης, προκήρυξε διαγωνισμούς και έχει συνάψει συμβάσεις με μια σειρά γραφείων που θα συνδράμουν συμβουλευτικά στις υπηρεσίες για τις ανάγκες των διαγωνιστικών διαδικασιών.
Θα χαθεί χρόνος και χρήμα
Αν πάμε λοιπόν στο “ακραίο” αλλά πιθανό σενάριο της αλλαγής πλάνου για τον ΒΟΑΚ, τότε ναι μεν δε θα επιβαρυνθεί η χώρα με δαπανηρές αποζημιώσεις αφού δεν έχουμε πάει ακόμα στο στάδιο των προσφορών, όμως θα πάνε στράφι ένα σωρό κινήσεις και χρήματα που έχουν ήδη δαπανηθεί. Χώρια βεβαίως το ότι σε ένα βαθμό θα υπάρχει και θέμα αξιοπιστίας, πλέον, του ελληνικού κράτους, διότι δεν είναι και ακριβώς σύνηθες ή φυσιολογικό να ακυρώνονται διεθνείς διαγωνισμοί, στους οποίους συμμετέχουν μεγάλοι όμιλοι από το εξωτερικό! Και το κυριότερο: Θα χαθεί χρόνος. Θα χαθούν χρόνια, αφού για να ετοιμαστεί ένας νέος διαγωνισμός και να πάμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα θα απαιτηθεί το λιγότερο μια διετία!
