Στο άκουσμα της διάγνωσης για λευχαιμία χάνεις τη γη κάτω από τα πόδια σου και βλέπεις τη ζωή σου με εντελώς διαφορετικό μάτι. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν τολμούν να αναφέρουν τη νόσο με το όνομά της, αποτυπώνοντας τον τρόμο αλλά και τα ταμπού που προκαλεί. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και με όλες τις μορφές της κακοήθειας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κάθε άνθρωπο.
Στη διάρκεια της εκπομπής “Ώρα Αιχμής” της “ΚΡΗΤΗ TV” άνοιξε ο φάκελος για ένα πολύ ευαίσθητο θέμα που έχει να κάνει με τις ασθένειες στο φάσμα της αιματολογίας, τους δότες μυελού των οστών, αλλά και τις μεταμοσχεύσεις. Σε επίπεδο χώρας υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 130 χιλιάδες δότες μυελού των οστών, με τα βήματα της ενημέρωσης να είναι πιο ουσιαστικά μετά το 2014, οπότε προστέθηκαν ακόμα 70 χιλιάδες νέοι δότες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της “Ηλιαχτίδας” Φάνη Κανάκη, η εκτίμηση είναι ότι οι δότες πλέον σε όλη την Ελλάδα αγγίζουν τις 200 χιλιάδες. Θεαματικό το δεδομένο της Κύπρου, που είναι στη Νο1 θέση παγκοσμίως όσον αφορά στους δότες μυελού των οστών.
Τι είναι ο δότης μυελού των οστών
Ο εθελοντής δότης μυελού των οστών χαρίζει ζωή στους συνανθρώπους του που πάσχουν από λευχαιμία και άλλες αιματολογικές παθήσεις. Εάν είσαι μεταξύ 18 και 50 χρονών και σε καλή κατάσταση υγείας, μπορείς να γίνεις κι εσύ εθελοντής δότης μυελού των οστών. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι η ένταξή σου στη “δεξαμενή” εθελοντών δοτών μυελού των οστών δε σημαίνει και δωρεά μοσχεύματος.
Η διαδικασία είναι κάτι παραπάνω από σημαντική, όπως τόνισαν οι δύο άνθρωποι που μοιράστηκαν την εμπειρία τους στη διάρκεια της εκπομπής “Ώρα Αιχμής”. Μάλιστα, τόσο για τον Βαγγέλη όσο και για την Ελένη η ανακοίνωση ότι βρέθηκε συμβατός δότης τούς χάρισε ξανά την ελπίδα, γνωρίζοντας όμως ότι ο αγώνας έπρεπε να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση.
Είναι λοιπόν ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι η εγγραφή Ελλήνων στο αρχείο εθελοντών δοτών είναι σημαντική, γιατί λόγω ομοιοτήτων μεταξύ ομοεθνών είναι πολύ πιθανότερο να βρεθεί συμβατός δότης για έναν ελληνικής καταγωγής ασθενή στην ελληνική δεξαμενή δοτών.
Έχει υπολογιστεί με στατιστικά μοντέλα ότι μια χώρα με περίπου 10.000.000 ομοεθνών, όπως η Ελλάδα, θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια πιθανότητα εύρεσης συμβατού δότη για έναν ασθενή της τάξεως του 60-80% στη δικιά της δεξαμενή, αν διέθετε περίπου 200.000 εγγεγραμμένους εθελοντές δότες. Η εργαστηριακή ανάλυση (HLA τυποποίηση) του δείγματος αίματος κάθε δότη είναι απαραίτητη, γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να προσδιορίσουμε την ιστική ομοιότητα μεταξύ δύο ατόμων (δότη/ασθενούς) και απαιτεί σημαντική χρηματική δαπάνη. Οι εθελοντές δότες δε συμμετέχουν στα έξοδα αυτά.
Τι γίνεται όταν βρεθεί συμβατός δότης;
Πώς γίνεται η λήψη του μοσχεύματος;
Εάν ένας εθελοντής δότης βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, αρχικά θα ερωτηθεί για να επιβεβαιώσει την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει τη δωρεά. Σε καταφατική απάντηση, θα κληθεί για ενημέρωση και ευρύτερο εργαστηριακό έλεγχο με συμπληρωματικές εξετάσεις διασφάλισης της συμβατότητας. Στη συνέχεια υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από τη συλλογή μοσχεύματος για την επιβεβαίωση της καλής κατάστασης της υγείας του. Ο δότης δεν έχει απολύτως καμία οικονομική επιβάρυνση για τους εργαστηριακούς και άλλους ιατρικούς ελέγχους.
Ύστερα από αυτή τη διαδικασία, ο δότης θα κληθεί εκ νέου να επιβεβαιώσει ότι θέλει να προχωρήσει με τη διαδικασία της συλλογής μοσχεύματος. Εντούτοις, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του. Πρέπει να τονιστεί ότι όλη η διαδικασία δωρεάς μοσχεύματος δεν επιφέρει καμία απολύτως επιβάρυνση στην υγεία του δότη.
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος λήψης μοσχεύματος σήμερα πραγματοποιείται με τη συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κύτταρων από το αίμα του δότη. Το αίμα του δότη περνάει από ένα μηχάνημα, το οποίο διαχωρίζει και συγκρατεί μόνο τα αρχέγονα κύτταρα και επιστρέφει το αίμα στον δότη με τα υπόλοιπα στοιχεία (λευκά-ερυθρά αιμοπετάλια). Παλαιότερα, γινόταν στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού των οστών.
Μέχρι σήμερα, για το 95% των ασθενών που έχουν μεταμοσχευθεί στην Ελλάδα, οι δότες προέρχονται από “δεξαμενές” του εξωτερικού. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι η αναζήτηση δοτών ανάμεσα σε άτομα με κοινή καταγωγή είναι αποτελεσματικότερη, λόγω γενετικών ομοιοτήτων. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη αύξησης των Ελλήνων δοτών προς όφελος των Ελλήνων ασθενών, αλλά και για την ουσιαστικότερη συμμετοχή της χώρας μας στη διεθνή προσπάθεια.
Πολλές φορές, ο φόβος για τη συμβατότητα αποτρέπει πολλούς Έλληνες να μπουν στη διαδικασία, κάτι όμως που, όπως τόνισαν τόσο η καθηγήτρια Αιματολογίας Ελένη Παπαδάκη όσο και ο αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας Χάρης Ποντίκογλου, είναι κάτι παραπάνω από απλή αλλά και εντελώς ακίνδυνη για την υγεία του δότη.
Οι δότες μυελού των οστών στην Ελλάδα (στοιχεία από το “Όραμα Ελπίδας”):
- 130.000 δότες (εκτίμηση για 200 χιλιάδες μέχρι σήμερα)
- Μετά το 2014, 70.000 νέοι δότες μυελού των οστών
- 30% βρίσκει συμβατό δότη από το οικογενειακό περιβάλλον
- 70% αναζητά εθελοντή από την παγκόσμια τράπεζα εθελοντών δοτών
Οι δότες μυελού των οστών στα Χανιά (στοιχεία από τον Σύλλογο “Ορίζοντας”)
- 8.500 έφτασαν οι καταγεγραμμένοι εθελοντές δότες μυελού των οστών στα Χανιά
- 30 από αυτούς έχουν βρεθεί συμβατοί
