«Παλιότερα πηγαίναμε με την εμπειρία των μεγαλύτερων. Τώρα μάθαμε να δίνουμε στο χωράφι αυτό που του λείπει, την ώρα που του λείπει», είναι τα χαρακτηριστικά λόγια του Φώτη Γαβριλόπουλο, ενός από τους παραγωγούς τομάτας με τους οποίους συνεργάζεται το Pummaro στη Γαστούνη Ηλείας. Δηλώσεις ενδεικτικές του τρόπου με τον οποίον εργάζονται πλέον πάνω στην παραγωγή τομάτας στην περιοχή, η οποία έχει μετατραπεί σε επιστημονική διαδικασία. Ουσιαστικά, πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός πρότυπου προγράμματος συμβολαιακής αειφόρου καλλιέργειας τομάτας, με στόχο να ενισχύσει τη βιωσιμότητα της τοπικής παραγωγής και -κατ’ επέκταση- να τονώσει την τοπική κοινωνία και οικονομία. Εγκαινιάστηκε το 2011 από τη ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS και επτά χρόνια αργότερα, το πρωτοποριακό αυτό έργο όχι μόνο αποδίδει καρπούς (κυριολεκτικώς και μεταφορικώς), αλλά ανανεώνεται και εξελίσσεται συνεχώς, για να αποτελέσει καθημερινή πρακτική και τρόπο ζωής, τόσο για τους εργαζομένους στο εργοστάσιο του Pummaro όσο και για τους συνεργάτες γεωργούς/παραγωγούς. Κάτι που είδαμε με τα ίδια μας τα μάτια, κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικού ταξιδιού στην περιοχή, που οργάνωσε η εταιρεία. Σύμφωνα με τους ανθρώπους της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS, σταθεροί στόχοι είναι η βελτίωση της ποιότητας και η παραγωγή άριστων προϊόντων για την Ελλάδα (Pummaro) και την Ευρώπη (για τα κατά τόπους εργοστάσια της Knorr), σε συνδυασμό με την ορθολογική διαχείριση των καλλιεργειών και την προστασία του περιβάλλοντος. Το τριπλό «σύνθημα» της Γαστούνης είναι: Καλύτερη Ζωή για τους γεωργούς και τις οικογένειές τους, Καλύτερο Περιβάλλον, Καλύτερη Ποιότητα τομάτας. 
- 25% αύξηση στα καλλιεργούμενα στρέμματα: 5.600 το 2018 vs 4500 το 2011
- 33% αύξηση στη συνολική παραγωγή τομάτας: 45.000 τόνοι το 2018 vs 34.000 το 2011
- 158% αύξηση στις εξαγωγές: 25.000 τόνοι το 2018 vs 9700 το 2011
Περιβαλλοντικοί δείκτες
- 70% μείωση απορριμμάτων
- 30% μείωση κατανάλωσης νερού άρδευσης
- 22% μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα
- 30% μείωση αζωτούχων λιπασμάτων
- 30% μείωση της περιβαλλοντικής επίπτωσης στους ζώντες πληθυσμούς (πτηνά, μέλισσες, κ.λπ.) από τη χρήση φυτοφαρμάκων και προστασία της βιοποικιλότητας της περιοχής
Σύγχρονοι τρόποι παραγωγής και επιστημονικός έλεγχος
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο εργοστάσιο του Pummaro, ενημερωθήκαμε από τη διευθύντριά του, Στέλλα Γεωργανά, ότι κατά την 6ετία 2011-2017 εφαρμόστηκαν αλλεπάλληλες νέες πρακτικές και εργαλεία νέας τεχνολογίας, με σταθερούς στόχους τη διαρκή βελτίωση της ποιότητας της τομάτας, τη μείωση του κόστους παραγωγής και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Για παράδειγμα, τοποθετήθηκαν υγρασιόμετρα και μετεωρολογικοί σταθμοί έτσι, ώστε οι καλλιέργειες να ποτίζονται μόνο όταν και ακριβώς όσο χρειάζεται. Μάλιστα, είδαμε αυτά τα εργαλεία δουλειάς για τους παραγωγούς και από κοντά, στην ενδελεχή παρουσίαση από τον γεωπόνο της ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS στη Γαστούνη, Δημήτρη Ευθυμιόπουλο. Έναν ακόμη άνθρωπο από την περιοχή, που επέστρεψε εκεί για να δημιουργήσει, μετά τις σπουδές του στην Αθήνα. Η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS ενθάρρυνε την ορθολογική χρήση λιπασμάτων, η οποία ρυθμίζεται με ειδικά εργαλεία, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χωραφιού, κάτι που σημαίνει ότι η παραγωγή είναι αρκετά πιο φιλική για το περιβάλλον. Τέλος, θεσπίστηκε η κεντρική παρακολούθηση των καλλιεργειών από υπεύθυνους αγρονόμους, καθώς και η εβδομαδιαία ενημέρωση των παραγωγών με μηνύματα sms. Οι βελτιώσεις αυτές έχουν συμβάλει -μεταξύ άλλων- στη μείωση του κόστους καλλιέργειας, δίνοντας ένα ισχυρό πλεονέκτημα στους αγρότες και καθιστώντας την παραγωγή τους βιώσιμη. Παράλληλα, αποτυπώνεται σαφής βελτίωση και στους περιβαλλοντικούς δείκτες που αφορούν στη λειτουργία του εργοστασίου Pummaro στη Γαστούνη. Αυτό γίνεται δυνατό λόγω του ότι η τομάτα παράγεται χάρη στην αειφόρο καλλιέργεια. Έτσι, είναι καλύτερης ποιότητας, πιο συμπυκνωμένη, οπότε και έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νερό. Έχει περισσότερα BRIX, σύμφωνα με την ορολογία της τομάτας και κατά συνέπεια απαιτείται λιγότερη ενέργεια για τη συμπύκνωσή της στο εργοστάσιο, που σημαίνει ότι μειώνονται οι εκπομπές CO2. 
Η ανάπτυξη του 2017 και οι στόχοι για το 2018
Ενδεικτικό της σημασίας που δίνει η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS στην ανάπτυξη του εργοστασίου του Pummaro που διαθέτει στη Γαστούνη Ηλείας, είναι ότι το «παρών» έδωσε ο Jean Francois Etienne, Γενικός Διευθυντής Unilever Ελλάδος, Κύπρου και Νοτιανατολικής Ευρώπης, αλλά και ο αντιπρόεδρος και σύμβουλος επικοινωνίας της εταιρείας, Γρηγόρης Αντωνιάδης. Σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση, οι πωλήσεις του εργοστασίου το 2017 ανήλθαν στα 24 εκατ. ευρώ και απασχολεί 150 εργαζομένους, κυρίως εποχικό προσωπικό, το οποίο λειτουργεί με τη μέθοδο των γεωργικών συμβολαίων. Από την τρέχουσα χρονιά έχει ξεκινήσει ένα τριετές φιλόδοξο πρόγραμμα για την προστασία της υγείας του εδάφους και της ποιότητας των υπόγειων υδάτων, με στόχους την αξιολόγηση και βελτιστοποίηση των παραμέτρων που επηρεάζουν τη σωστή θρέψη της τομάτας. Βασικό εργαλείο θα είναι μια βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά και θα εξετάζει την ποιότητα και την επάρκειά τους. Επίσης, θα εφαρμοστεί και ένα πρόγραμμα δράσεων προστασίας της βιοποικιλότητας της περιοχής, με ενίσχυση και διατήρηση τοπικών πληθυσμών, όπως τα πουλιά. Τέλος, θα δημιουργηθεί μια διαδικτυακή εκπαιδευτική πλατφόρμα για τους καλλιεργητές.
«Πρόσθετο κίνητρο για να προσπαθήσουμε ακόμη πιο εντατικά»
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μας στη Γαστούνη, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε και με τους παραγωγούς. Αυτό που μας μετέφεραν ως γενική εικόνα από τη συνεργασία τους με την ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS είναι το πόσο ικανοποιημένοι είναι με αυτήν. Παράλληλα, εξέφρασαν και τον βασικό προβληματισμό τους, ο οποίος αφορά την οικονομική πολιτική που ακολουθείται στη χώρα, ιδίως στους ελεύθερους επαγγελματίες (όπως είναι και εκείνοι), που σε έναν βαθμό… τους κόβει τα φτερά. Ο Νίκος Δουλαβέρης ήταν ο πρώτο παραγωγός τομάτας που μπήκε στο πρόγραμμα αειφορίας, μαζί με τα αδέλφια του. «Όπως ήταν φυσικό, στην αρχή είχαμε κάποιες αμφιβολίες. Ήταν μια αλλαγή στις συνήθειές μας και σε όσα γνωρίζαμε. Οι άνθρωποι της Unilever μάς βοήθησαν να εκσυγχρονιστούμε και έτσι να κάνουμε καλό στο περιβάλλον, αλλά και να μειώσουμε τα κόστη μας, όπως π.χ. στο νερό. Χάρη στο πρόγραμμα καταφέραμε και να βελτιώσουμε την ποιότητα της τομάτας που παράγουμε». Η παραγωγή που είδαμε από κοντά, ήταν του Χρήστου Λυμπερόπουλου, ενός ανθρώπου χαρούμενου για τη δουλειά του. «Παλιά πότιζα εμπειρικά, όπως ήξερα από τον πατέρα μου. Τώρα αποφασίζω είτε από τα στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού, είτε από το υγρασιόμετρο και έτσι δεν σπαταλάω νερό. Λιγότερο νερό σημαίνει πιο πυκνή, πιο “γλυκιά” τομάτα, πιο καλή ποιότητα στη σοδειά μου», ανέφερε εκείνος. 
