Ποιες είναι οι πηγές της δυστυχίας κατά τον Πυθαγόρα και ποιος ο τρόπος να τις αποφύγουμε.
Ένας σπουδαίος φιλόσοφος, μαθηματικός, θρησκευτικός και πολιτικός Δάσκαλος μας κληροδότησε λόγια από χρυσάφι. Τα «Χρυσά Έπη».
Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο το 580 π.κ.χ και από την παιδική του ηλικία εκδήλωσε μία ιδιαίτερη αγάπη για τη μάθηση. Για καλή του – και καλή μας – τύχη, ο πατέρας του, Μνήσαρχος, τον έπαιρνε μαζί του στα ταξίδια σε Ανατολή και Δύση, με αποτέλεσμα ο νεαρός Πυθαγόρας να αναπτύξει από νωρίς διευρυμένη αντίληψη για τον κόσμο. Ο πατέρας του φρόντισε ακόμα να λάβει ο γιος του την καλύτερη μόρφωση κοντά στους μύστες της Ανατολής και στον διάσημο τότε φιλόσοφο από τη Σύρο, Φερεκύδη.
Ακόμα και αν δεν γνωρίζετε τίποτα για τον Πυθαγόρα, οπωσδήποτε κάτι θα έχετε ακούσει για το πυθαγόρειο θεώρημα. Ο Πυθαγόρας ήταν πρωτοπόρος στα μαθηματικά και στη γεωμετρία, ήταν εξαιρετικός θεωρητικός της μουσικής, φιλόσοφος με πολύ ιδιαίτερη κοσμοθεωρία θρησκευτικού τύπου και όταν εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Ιταλίας, φανέρωσε και το πολιτικό του ταλέντο επίσης.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από τα «Χρυσά Έπη», ένα κείμενο με τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Πυθαγόρα, που γράφτηκε από πυθαγόρειους του 5ου αι. π.κ.χ, πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατο του δασκάλου.
Για να διευκολύνουμε την ανάγνωση, δώσαμε στο απόσπασμα τη μορφή δεκαλόγου.
- Κάνε συνήθεια να κυριαρχείς στον ύπνο, στο στομάχι, στη λαγνεία και στον θυμό.
- Μην πράξεις κάτι επαίσχυντο, ούτε μόνος σου ούτε μαζί με άλλους και από όλους πιο πολύ τον εαυτό σου να ντρέπεσαι.
- Να ασκείς τη δικαιοσύνη με έργα και με λόγια.
- Να μην εθίζεσαι σε τίποτα ασυλλόγιστα, αλλά να γνωρίζεις πως ο θάνατος για όλους είναι αναπόφευκτος και τα χρήματα, άλλοτε είναι καλό να τ’ αποκτάς και άλλοτε να τα χάνεις.
- Ό, τι σου αναλογεί από τις δυστυχίες που συμβαίνουν τυχαία στους θνητούς, να το υποφέρεις χωρίς αγανάκτηση. Και όσα από αυτά μπορείς να τα θεραπεύεις. Σκέψου πως οι θεοί δεν δίνουν μεγάλο μερίδιο από αυτά στους αγαθούς ανθρώπους.
- Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκπλήσσεται και να απορεί ούτε από τα άθλια ούτε από τα καλά λόγια των ανθρώπων που άφθονα ακούς. Κι αν ακούσεις ψέμα για κάτι, να είσαι πράος. Να μην σε παραπλανήσει κανείς ούτε με λόγια ούτε με έργα να κάνεις ή να πεις οτιδήποτε δεν είναι καλό.
- Πριν πράξεις οτιδήποτε να σκέπτεσαι προσεκτικά, ώστε να μην κάνεις κάτι ανόητο. Ο ανόητος ( εκείνος που δεν σκέπτεται) λέει και πράττει ανόητα πράγματα.
- Να πράττεις εκείνα που δεν θα σου προκαλέσουν στεναχώρια αργότερα. Μην πράττεις εκείνα που δεν γνωρίζεις, αλλά να φροντίσεις να μάθεις για όσα έχεις άγνοια κι έτσι η ζωή σου θα είναι ευχάριστη.
- Δεν πρέπει να παραμελείς την υγεία του σώματός σου, αλλά, με μέτρο να πίνεις, να τρως και να γυμνάζεσαι, και μέτρο εννοώ εκείνο που δεν θα σε στεναχωρήσει. Συνήθισε σε διατροφή καθαρή και λιτή και ζώντας έτσι, φυλάξου από όσα επισύρουν φθόνο. Μην δαπανάς άκαιρα τα καλά, όπως κάνουν οι αδαείς, ούτε να στερείσαι σε σημείο που να γίνεις ανελεύθερος, διότι το μέτρο είναι η άριστη κατάσταση σε όλα.
- Μην επιτρέψεις στα μάτια σου ύπνο απαλό πριν εξετάσεις τρεις φορές τις πράξεις της ημέρας: «Σε τι αστόχησα; Τι έπραξα; Τι δεν έπραξα από εκείνα που έπρεπε να πράξω;» Ξεκινώντας από το πρώτο να επεκτείνεσαι στα επόμενα, για τα άσχημα που έκανες να επιπλήττεις τον εαυτό σου, για τα καλά να ευχαριστιέσαι.
Για τούτα να κοπιάζεις, αυτά να μελετάς, αυτά πρέπει να επιθυμείς.
Ας δούμε στη συνέχεια μεταφρασμένα από τα Αρχαία Ελληνικά τα 15 πιο σοφά αποφθέγματα του Πυθαγόρα που αξίζει να διαβάσετε έστω για μια φορά στη ζωή σας.
1. Σοφέ! Αναγκασμένος να ζεις μες στον απλό κόσμο, πρέπει να είσαι μια σταγόνα λάδι που επιπλέει στο νερό, αλλά δεν αναμειγνύεται μαζί του.
2. Άσε τους μεγάλους δρόμους και πάρε τα στενά.
3. Πριν από κάθε ωραίο απόκτημα προηγείται κοπιαστική άσκηση που την συνοδεύει η εγκράτεια.
4. Ο βίος ορίζεται από το νόμο της Δύναμης και το νόμο της Ανάγκης (όσο νικάς την ανάγκη σου άλλο τόσο δυναμώνεις).
5. Η μεγάλη επιστήμη να ζεις ευτυχισμένα, είναι να ζεις στο παρόν.
6. Είναι αδύνατο να θεωρείται ελεύθερος αυτός που είναι δούλος στα πάθη του και κυριαρχείται από αυτά.
7. Η Αρχή είναι το ήμισυ του παντός.
8. Ή πρέπει να σιωπήσεις, ή να πεις κάτι καλύτερο από τη σιωπή.
9. Να κάνεις αυτά που νομίζεις πως είναι σωστά, έστω κι αν κάνοντας αυτά πρόκειται να σε κακολογήσουν. Γιατί ο όχλος είναι κακός κριτής κάθε καλού πράγματος
10. Μη γίνεις μέλος του επιστημονικού συλλόγου: οι πιο σοφοί όταν μαζεύονται σε συλλόγους γίνονται χυδαίοι μικροαστοί.
11. Το κύπελλο της ζωής θα ήταν πολύ γλυκανάλατο, αν δεν έπεφταν μέσα μερικά πικρά δάκρυα.
12. Όσο ο Άνθρωπος συνεχίζει να είναι ο άσπλαχνος καταστροφέας των κατώτερων ζώντων όντων δεν θα γνωρίσει ποτέ υγεία και ειρήνη. Γιατί όσο οι άνθρωποι κατασφάζουν τα ζώα, θα σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Πράγματι, αυτός που σπείρει τον καρπό του φόνου και του πόνου δεν μπορεί να δρέψει χαρά και αγάπη.
13. Ποτέ να μην κάνεις τίποτα αισχρό, ούτε μαζί με άλλον, ούτε μόνος σου. Περισσότερο απ’ όλους να ντρέπεσαι τον εαυτό σου.
14. Όταν είσαι οργισμένος ούτε να λες, ούτε να ενεργείς.
15. Ο άνθρωπος είναι θνητός με τους φόβους του, και αθάνατος με τις επιθυμίες του.