Ιερώνυμος Λαρίσης: Ακατάλληλη η προεκλογική περίοδος για να συζητηθούν οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας

Από τις πρώτες κιόλας στιγμές της κουβέντας με το νέο Μητροπολίτη Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμο, κατανοεί κανείς πως πρόκειται για μία προσωπικότητα που αντιπροσωπεύει τη νέα γενιά των κληρικών, που με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, αλλά και ιδιοσυγκρασία προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της εποχής, επαναπροσδιορίζουν τον όρο “Εκκλησία” και την προσέγγιση με ένα ποίμνιο με σαφώς διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν.

Το ραντεβού ορίστηκε περίπου μία εβδομάδα μετά τη πρώτη επικοινωνία με τη Μητρόπολη, καθώς ο νέος ιεράρχης από την πρώτη στιγμή της ενθρόνισής του, εκμεταλλεύεται και την τελευταία στιγμή της ημέρας για να αποκτήσει το συντομότερο δυνατό μία σαφή και πλήρη εικόνα για την περιοχή, στην οποία – πρώτα ο Θεός – θα περάσει το υπόλοιπο της ζωής του, διακονώντας το Ευαγγέλιο.

Με λόγο ξεκάθαρο και ενίοτε ουδόλως “στρογγυλεμένο” ο κ. Ιερώνυμος, μιλά για την πρώτη του περίοδο στη Λάρισα, τα συναισθήματά του και τους Λαρισαίους.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η τοποθέτησή του για το επίκαιρο ζήτημα της ενδεχόμενης αναθεώρησης των σχέσεων κράτους – εκκλησίας, για το οποίο αφήνει αιχμές τόσο κατά ιερωμένων λέγοντας πως “κάποιοι ενδεχομένως γκρινιάζουν και φωνάζουν με όρους κομματικούς και όχι πολιτικούς”, αλλά και κατά χειρισμών από το πολιτικό προσωπικό της χώρας, καταλογίζοντας σε κάποιους “προεκλογική εκμετάλλευση”.

Σε κάθε περίπτωση, υπεραμύνεται της στάσης του αρχιεπισκόπου κι εκτιμά πως ο παρών προεκλογικός χρόνος, δεν είναι κατάλληλος για να συζητηθεί ένα τόσο σημαντικό θέμα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ Απόστολο Ράιδο / ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ onlarissa.gr

Πώς αισθανθήκατε όταν ενημερωθήκατε ότι ήσασταν ο επικρατέστερος για τη Μητρόπολη Λάρισας αλλά και για το ότι στη συνέχεια εκλεχθήκατε με μεγάλη πλειοψηφία;

Η κάθε εκλογή στην εκκλησία είναι σημαντική, γιατί το κάθε κομμάτι της Ελληνικής επικράτειας όταν στερείται ποιμενάρχη και πρέπει η Σύνοδος να αποστείλει εκεί τον κατάλληλο άνθρωπο, η όλη διαδικασία απαιτεί το μέγιστο ενδιαφέρον των ανθρώπων της Εκκλησίας. Η δική μου εκλογή ήταν η 300η εκλογή επισκόπου που έκανα, που ήμουν πάνω από την κάλπη και φρόντιζα τα διαδικαστικά. Οπότε λίγο – πολύ είχα την εμπειρία, έβλεπα το κλίμα και ήξερα το τι ακριβώς συμβαίνει και πώς οι ιεράρχες συνεννοούνται. Υπάρχει ένας σχεδιασμός, πολλές φορές η ιεραρχία αποζητά ποιο είναι το καταλληλότερο για μια μητρόπολη, βλέπει λίγο τα στοιχεία, την ψυχοσύνθεση του κόσμου, τις τάσεις της τοπικής κοινωνίας κι όλα αυτά τα προσμετρά ώστε να δει από τον κατάλογο των εκλόγιμων, ποιος απ’ όλους θα μπορούσε να είναι καταλληλότερος, που θα μπορούσε να ταιριάξει στη μητρόπολη.

Στη περίπτωσή μου όμως, επειδή κατείχα μία θεσμική θέση κι στη συνείδηση των ιεραρχών οι κληρικοί που κατέχουν μία θεσμική θέση μέσα στη σύνοδο, σα να προηγούνται σε περιπτώσεις εκλογών ακριβώς διότι έχουν την εμπειρία του συνοδικού συστήματος, τη γνώση των θεμάτων, μία άλλου τύπου επιμόρφωση για τρέχοντα θέματα της εκκλησιαστικής επικαιρότητας. Όταν η ιεραρχία επιλέγει ένα νέο επίσκοπο, δεν κοιτάζει μόνον τα της περιοχής αλλά και το τι μπορεί να προσφέρει στη σύνοδο. Όλα αυτά συνεκτιμήθηκαν και προέκυψε το αποτέλεσμα.

Τα πρώτα πράγματα που ζητήσατε να μάθετε για τη Λάρισα ή τα πρώτα που ακούσατε, ποια ήταν;

Εκ της θέσεώς μου κι επειδή είχα το αρχείο της συνόδου υπό την εποπτεία μου, τα της Λαρίσης λίγο – πολύ τα ήξερα. Δεν χρειάστηκε να μάθω κάτι παραπάνω. Απλά, μπορεί να χρειάστηκε να μάθω κάτι περί του χαρακτήρος κάποιων προσώπων με τα οποία συνεργάζομαι άμεσα. Δεν είχα στο παρελθόν επαφή με πρόσωπα της Μητρόπολης Λαρίσης, ούτε επιδίωκα να έχω παραπάνω σχέσεις, ακριβώς επειδή σεβόμουν και το γεγονός της ασθένειας του Μακαριστού Ιγνατίου, αλλά και λόγω μίας ιδιαιτερότητας που είχε, να μη θέλει πολλά – πολλά πράγματα σε σχέση με τη Σύνοδο, στη Μητρόπολη.

Την 10η Νοεμβρίου εδώ στη Λάρισα είχα μεγάλη χαρά γιατί έβλεπα επιτέλους ότι μπόρεσε η Λάρισα να ενθρονίσει Μητροπολίτη μετά το 1956 για πρώτη φορά.

Τι κρατάτε από το Μακαριστό Ιγνάτιο;

Ο Μακαριστός ήταν ένας άνθρωπος της σιωπής, ακόμη κι όταν υπέφερε, δεν το εκδήλωνε. Κατέβαινε πολλές φορές στη Σύνοδο, εκεί τον έβλεπα, κάθονταν πάντα στο γραφείο μου.

Πολλές φορές το βλέμμα του έλεγε πολύ περισσότερα από τα λόγια του. Πολλές φορές ο Ιγνάτιος μιλούσε με τα μάτια, αν ήξερες να τον διαβάσεις…

Με την ψυχική ηρεμία και την ησυχία που τον χαρακτήριζε ως άνθρωπο, μπόρεσε και έφερε πολλά πράγματα σε ισορροπία. Εμείς μπαίνουμε στο έργο του τώρα. Στην Εκκλησία υπάρχει η διαδοχή, ο καθένας μπαίνει στο έργο του προκατόχου του. Το τί έχει δημιουργήσει συνήθως το αποτιμά ο επόμενος. Άλλος σπέρνει, άλλος θερίζει, αυτό είναι ευαγγελική ρήση.

Θεωρείτε ότι οι δύσκολες εποχές που βίωσε ο Μακαριστός από την ενθρόνισή του στη Λάρισα, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί για τη Μητρόπολη;

Τα αρχεία παρήλθε.

Ποια ήταν τα συναισθήματα και οι σκέψεις σας εισερχόμενος στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό καθώς το πλήθος των πιστών αναφωνούσε “άξιος – άξιος”;

Υπήρχε πρώτα απ’ όλα η είσοδος το πρωί της Κυριακής στη χειροτονία στο Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών, εκεί όπου επειδή ήταν πρωί, υπήρχαν ελάχιστοι. Ήταν σχεδόν, έξι – έξι και μισή το πρωί. Εκεί πραγματικά μπαίνοντας, ένιωσα τη συντροφιά των δύο αγίων που πάντα υπάρχουν στο ναό αυτό, του Αγίου Γρηγορίου του Ε’ του οικουμενικού πατριάρχη που υπάρχει το σκήνωμά του δεξιά και της Οσίας Φιλοθέης της Αθηναίας που μαρτύρησε πάλι επίσης στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Δύο κομβικές προσωπικότητες που δείχνουν αν θέλετε και το μέτρο που ασκείται η ιεροσύνη ακόμη και στις ημέρες μας: Έως θανάτου. Προσκύνησα τα λείψανα και προχώρησα στην αγία τράπεζα μπροστά στην οποία μετά από λίγες στιγμές χειροτονήθηκα και πραγματικά ένιωσα το δέος του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού των Αθηνών, στην αγία τράπεζα του οποίου, φοβερές προσωπικότητες είχαν χειροτονηθεί. Άνθρωποι κομβικοί, οι οποίοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο και πρωταγωνίστησαν όχι μόνο στα εκκλησιαστικά, αλλά και στα γενικότερα πράγματα στην πορεία του τόπου, άλλες φορές θετικά, άλλες αρνητικά… δε φοβάμαι να το πω κι αυτό. Είχαμε και προσωπικότητες που η δράση τους αποτιμάται αρνητικά. Όμως σε κάθε περίπτωση το όφελος ήταν πάντα μεγαλύτερο από την Εκκλησία γι’ αυτό τον τόπο, παρά η ζημία η οποία είναι ελάχιστη, συγκριτικά με άλλους χώρους.

Τα πρώτα μου λοιπόν συναισθήματα κατάνυξης φόβου, όχι αγωνίας – υπήρχε ηρεμία, αλλά συνοχής καρδίας για το τι αναλαμβάνω, το που πορεύομαι, ποιοί είχαν προηγηθεί εμού σ’ αυτή την πορεία και τι προοπτική είχε αυτή η πορεία στο μέλλον, ήταν καταλυτικά το πρωί εκείνης της Κυριακής.

Την 10η Νοεμβρίου εδώ στη Λάρισα είχα μεγάλη χαρά γιατί έβλεπα επιτέλους ότι μπόρεσε η Λάρισα να ενθρονίσει Μητροπολίτη μετά το 1956 για πρώτη φορά.

Οι Λαρισαίοι είναι θερμοί άνθρωποι, φιλόξενοι, καταδεκτικοί. Είμαι ενθουσιασμένος κι από αυτό που βλέπω στους ναούς κι από αυτό που βλέπω στους δρόμους

Ποιές είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις από τους Λαρισαίους; Είναι βαθιά θρησκευόμενοι; Υπάρχει διαφορά του ποιμνίου στην επαρχία με την πρωτεύουσα;

Οι Λαρισαίοι είναι θερμοί άνθρωποι, φιλόξενοι, καταδεκτικοί. Είμαι ενθουσιασμένος κι από αυτό που βλέπω στους ναούς κι από αυτό που βλέπω στους δρόμους, γιατί μου αρέσει να βρίσκομαι έξω. Πιστεύω πως δουλειά του Επισκόπου δεν είναι να μένει κλεισμένος σε ένα γραφείο ή να περιορίζεται στα τέσσερα τείχη ενός ναού, αλλά θα πρέπει λίγο να περπατάει και στην πόλη, να αφουγκράζεται αυτό που λέμε “τους ρυθμούς, τις απαιτήσεις, τη ζωή της πόλης”. Αυτό θα πρέπει να το κάνω για να έχω επίγνωση των δεδομένων και να σχεδιάσω από εκεί και μετά τη στρατηγική της ποιμαντικής. Γιατί άλλες οι ανάγκες της Λάρισας κι άλλες της Αθήνας.

Πώς σχολιάζετε τα φαινόμενα Μητροπολιτών που και πολύ μιλάνε και αυτά που λένε δεν προσεγγίζουν τόσο τα περί “αγάπης” του Ευαγγελίου;

Η εύκολη απάντηση για να ξεφύγω από την ερώτησή σας, θα ήταν “δε σχολιάζω τις απόψεις των αγίων αδελφών”. Η δύσκολη απάντηση στην ερώτησή σας θα ήταν να πω πως υπάρχει λόγος ενδεχομένως που γίνεται αυτό. Γιατί όταν μιλάει ένας Μητροπολίτης, δεν τρελαίνεται ξαφνικά και λέει κάτι επειδή έτσι του ήρθε. Πολλές φορές υπάρχει και η ειδικότερη πίεση του πληρώματος. Κι εμένα πολλές φορές εδώ στη Λάρισα που είπαν “α! Δε μιλάς γι’ αυτό, δε μιλάς για εκείνο… για να δούμε, θα μιλήσεις για το τρίτο;” Υπάρχει αν θέλετε το στοιχείο της προκλήσεως. Και πολλές φορές ένας Μητροπολίτης μπορεί από αυτό να παρασυρθεί…

Ένα κύμα δυσαρέσκειας πολλές φορές προέρχεται εναντίον κάποιων Μητροπολιτών που μιλούν πολύ ακριβώς διότι οι δηλώσεις είναι εκτός πλαισίου, με την έννοια και του ότι αυτοί που ακούν πολλές φορές δεν έχουν την υποδομή να κατανοήσουν τι θέλει να πει ένας άνθρωπος. Για παράδειγμα, προσφάτως κορόιδευαν κάποιοι τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης γι’ αυτό που είπε περί πλανητών. Ο άνθρωπος εννοούσε ότι κάποιος επιστήμονας τον διαβεβαίωσε πως ενδεχομένως δεν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες. Επειδή λόγω ηλικίας, δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει την πρόταση κι έμεινε μισή, είπε ότι δεν υπάρχουν άλλοι πλανήτες. Όλοι καταλάβαμε τι ήθελε να πει ο Μητροπολίτης Άνθιμος. Κάποιους όμως βόλεψε το να το πάρουν αυτό όπως το είπε και να κοροϊδέψουν. Μία τέτοια πρακτική δε συνιστά σεβασμό.

Η Εκκλησία δεν επιτρέπεται να εντάσσεται σε προεκλογικούς σχεδιασμούς κανενός κόμματος….

Πώς βλέπετε τις τελευταίες εξελίξεις μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον αρχιεπίσκοπο και την περιβόητη “κατ’ αρχήν συμφωνία” που ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων τόσο στο εσωτερικό της Εκκλησίας, όσο και στην πολιτική σκηνή της χώρας;

Εκείνο το οποίο ενόχλησε τους κληρικούς και στο οποίο έχουν δίκιο, είναι το γεγονός ότι πήγε να περάσει η ιδέα πως θα φύγουν 10.000 παπάδες απ’ το δημόσιο και θα προσληφθούν 10.000. Δηλαδή οι 10.000 δεν προσλαμβάνονται, γιατί τους εμποδίζουν οι 10.000 ιερείς. Αυτό είναι κάτι το ανυπόστατο. Πριν μπούμε στην ενιαία αρχή πληρωμών, δηλαδή πριν πέντε- έξι χρόνια, εμείς υπήρχαμε ως ξεχωριστό κεφάλαιο μισθοδοσίας εφημεριακού κλήρου. Μισθοδοτούμασταν μεν από το δημόσιο, αλλά είμαστε κάτι άλλο, ένα ξεχωριστό κομμάτι. Αυτό οι κληρικοί μας δεν πρέπει να το ξεχνάνε. Πέντε – έξι χρόνια είμαστε στην ενιαία αρχή πληρωμών και τότε που μπήκαμε κάποιοι γκρίνιαζαν και φώναζαν. Οι ίδιοι που και σήμερα γκρινιάζουν και φωνάζουν, ακριβώς γιατί δεν κατανοούν και δεν έχουν πλήρη επίγνωση του τι πάει να γίνει. Ή’ – κι αυτό είναι το χειρότερο – κάποιοι ενδεχομένως γκρινιάζουν και φωνάζουν με όρους κομματικούς και όχι πολιτικούς. Η Εκκλησία δεν επιτρέπεται να έχει κομματικό χρωματισμό, πρέπει όμως να έχει την πολιτική της για να προχωράει… Δεν πήραμε κανενός τη θέση όταν μπήκαμε στην ενιαία αρχή πληρωμών, ούτε τώρα φεύγοντας κενώνονται κάποιες θέσεις για να τις πάρει κάποιος άλλος. Εκεί ήταν το σημείο στο οποίο δυστυχώς πήγε να υπάρξει μία προεκλογική εκμετάλλευση. Η Εκκλησία δεν επιτρέπεται να εντάσσεται σε προεκλογικούς σχεδιασμούς κανενός κόμματος….

Η συμφωνία δεν είναι γνωστή στην ολότητα, στην ευρύτητά της. Αυτό που εμείς ως ιεραρχία αποφασίσαμε να κάνουμε, είναι πρώτα απ’ όλα να μη συζητήσουμε για αλλαγή του υφισταμένου μισθοδοτικού καθεστώτος ακριβώς γιατί υπάρχει τώρα αυτή η ένταση. Μπορούμε να συζητήσουμε αργότερα, σε άλλο διάστημα. Στην παρούσα φάση όμως, μπορούμε να συζητήσουμε για τη σχέση με το κράτος, είτε για τις προοπτικές που έχει το κράτος, έναντι της Εκκλησίας….

Έχω κι εγώ απορίες για το που πάμε και το πώς θα λειτουργήσει το νέο σύστημα. Είναι πράγματα τα οποία θα συζητήσουμε αν θέλετε περισσότερο διεξοδικά στο δικό μας χώρο και θα δοθούν απαντήσεις. Όμως, δεν δέχομαι  την άδικη κριτική ότι ο αρχιεπίσκοπος δε σκέφτηκε τους ιερείς. Και ο ίδιος ιερεύς ήταν χρόνια. Μην κοιτάμε το γεγονός ότι τώρα είναι αρχιεπίσκοπος, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ήταν ένας από εμάς και ξέρει τι σημαίνει και η οικονομική ανάγκη… κανείς δεν μπορεί να καταλογίσει στον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο έλλειψη ευαισθησίας ή αγάπης ή ενδιαφέροντος για τον πλησίον.

Άρα πρέπει λίγο να δούμε κατά πόσο η πολεμική ή η αντίδραση έχει να κάνει και με το στοιχείο μίας πρώτης αντίδρασης που δεν έχει σταθμίσει καλά τα πράγματα. Δεν αποκλείω το γεγονός ότι κάποιες αντιδράσεις μπορεί να είναι υποβολιμαίες ή και κατευθυνόμενες. Σε κάθε περίπτωση όμως κι εγώ έχω να πω ότι ίσως κι αυτή η δεδομένη στιγμή, παραμονές εκλογών, να μην είναι και η καταλληλότερη για να ξεκινήσει μία τέτοια συζήτηση.