Εμπρησμοί και νέα κανονικότητα: Δεν υπάρχει τελικά καμία «παιδαγωγική» μνήμη της πανδημίας ως γεγονότος;

ΓΡΑΦΕΙ Η Εύη Μποτσαροπούλου

18 Μαΐου, η πολυαναμενόμενη πρώτη μέρα της τρίτης φάσης της άρσης του lockdown… Και κει που ξυπνάς το πρωί και σκέφτεσαι ότι μπορείς να πας επιτέλους στον Πλαταμώνα,  — ας το παραδεχτούμε… ο Πλαταμώνας, για μας τους Λαρισαίους, έφτασε να μοιάζει σύμβολο της ελευθερίας και της επιστροφής στην «κανονικότητα» μετά την καραντίνα -… διαβάζεις πρωτοσέλιδο  «Νύχτα με μπαράζ εμπρησμών στην Αττική – Πυρπόλησαν αυτοκίνητα και ΑΤΜ. Εμπρηστικές επιθέσεις σημειώθηκαν το βράδυ της Κυριακής σε Νέο Κόσμο, Παγκράτι, Νέα Σμύρνη και άλλες περιοχές της Αττικής»…

Κάτι δεν πάει καλά λες… αποκλείεται να είναι σωστή η είδηση… είναι 18 Μαΐου του 2020, με κορωναϊό και αμέσως μετά την καραντίνα… για ποιους εμπρησμούς μου λένε;; Και όμως… σε αντίθεση με το μελάνι που χύθηκε τους τελευταίους δύο μήνες σχετικά με το new normal, το ότι τίποτα δεν πρόκειται να είναι ίδιο ξανά και ότι θα βγούμε αλλαγμένοι και σε κοινωνικό επίπεδο μετά από αυτή την περιπέτεια… χρειάστηκαν μόλις δύο εβδομάδες επανεκκίνησης της κοινωνίας και της οικονομίας για να επιστρέψουμε στη «φυσιολογική» παραβατικότητα!

Δεν χρειάζεται να σχολιάσουμε το παρασκήνιο και προσκήνιο της κεντρικής πολιτικής σκηνής με την αντιπολίτευση να ξαναπαίρνει το «φυσιολογικό» της ρόλο… τους εκπαιδευτικούς να διαδηλώνουν για τις κάμερες στις τάξεις και πάει λέγοντας…

Δεν υπάρχει τελικά καμία «παιδαγωγική» μνήμη της πανδημίας ως γεγονός; 

Από ότι φαίνεται όχι.

Και σε αντίδραση αυτής της κανονικότητας που δεν βλέπω να έχει τίποτα «νέο» επιμένω να παίζω λούπα στο μυαλό μου εικόνες και σκέψεις του lockdown που δεν θέλω και δεν πρέπει να ξεχάσω…

Την πόλη. Σάββατο, 14 Μαρτίου, είναι η πρώτη μέρα μετά το κλείσιμο των καταστημάτων εστίασης. Περπατάω στο κέντρο και προσπαθώ να αφομοιώσω την εικόνα της πόλης… δεν είναι μόνο άδεια από ανθρώπους… έχει αλλάξει δομικά η εικόνα του τοπίου· άδειοι χώροι, άδειος χώρος γενικά με κάποια γυάλινα διαχωριστικά που και που να διακόπτουν τη συνέχεια του άδειου.  Και ξαφνικά συνειδητοποιώ τι θυμίζει αυτό το σουρεάλ αστικό τοπίο… η πόλη μοιάζει με το Dogville του Λαρς φον Τρίεν με τα σπίτια – σκίτσα στο δάπεδο σαν τοπογραφικό σχέδιο σε δυσδιάστατη απεικόνιση. Μια πόλη χωρίς ζωή που νιώθεις ότι περπατάς πάνω σε ταμπλό επιτραπέζιου παιχνιδιού!

Το σπίτι. Ακολούθησε το «μένουμε σπίτι» και ο εγκλεισμός. Και εκεί συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά πόσο αφύσικο μας φαίνεται να μένουμε συνέχεια μέσα σε ένα χώρο και ότι τα σπίτια μας δεν έχουν σχεδιαστεί σαν καταφύγια κοινωνικού αποκλεισμού. Και καταλάβαμε ότι με τις νέες συνθήκες καλούμαστε να ταυτίσουμε την κατοικία μας με τον χώρο εργασίας, κοινωνικοποίησης, άσκησης, αποφόρτισης κοκ. Να συγκεντρώσουμε δηλαδή τόσες διαφορετικές δραστηριότητες και εμπειρίες σε ένα και μοναδικό χώρο που ταυτόχρονα θα πρέπει να εξυπηρετεί τη συμβίωση με τα άλλα μέλη της οικογένειας.

Τη σιωπή. Τις επόμενες μέρες, όταν επιβλήθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας, ήρθε η ησυχία. Μια απόλυτη αφύσικη ησυχία που τη συναντάς μόνο όταν χιονίζει… το χιόνι πέφτει και καλύπτει όλους τους ήχους της πόλης. Μόνο που στο lockdown την ησυχία διέκοπτε αραιά και που ο αντίλαλος μιας ανθρώπινης φωνής που μπορεί να ερχόταν από άλλο οικοδομικό τετράγωνο…

Την Ιταλία. Τον έλληνα γιατρό από το Μπέργκαμο να δίνει συνέντευξη στο ΣΚΑΙ και να μιλά με απελπισία, τρόμο και αγωνία ενώ παράλληλα έπαιζαν οι εικόνες από τα νοσοκομεία και τα φέρετρα, εικόνες που εν συνεχεία ακολούθησαν σε Ισπανία, Γαλλία, Αμερική, Αγγλία…

Το ρολόι. Την εικαστική παρέμβαση του Γιουτζίν Τζαρέκι με «Το ρολόι των θανάτων εξαιτίας του Τραμπ» που τοποθετήθηκε σε κτίριο στην Times Square, εγκαταλειμμένο λόγω κορωναϊού. Ο φωτεινός πίνακας αναγράφει σε real time τον αριθμό των θυμάτων της πανδημίας που συνεχώς αυξάνει· θυμάτων που, κατά τον καλλιτέχνη, θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν ο Τραμπ είχε αναλάβει δράση πιο γρήγορα. Στις 12 Μαΐου κατέγραφε τον αριθμό 48.590 νεκρών που έκτοτε εκτοξεύτηκε.

Την τέχνη. Την υπερπροσφορά παραστάσεων, συναυλιών και λοιπών καλλιτεχνικών γεγονότων που διατέθηκαν στο διαδίκτυο ή υλοποιήθηκαν για πρώτη φορά live streaming, την αγωνία για το μέλλον των ανθρώπων του πολιτισμού και της τέχνης γενικότερα… και την άποψη του Τομ Ρόμπινς ότι «το πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό της τέχνης είναι το γεγονός ότι είναι άχρηστη. (…) μέσα στον τόσο πρακτικό κόσμο μας η τέχνη καταλαμβάνει, με κύρος και δονκιχωτικά αποτελέσματα, τη θέση για το μη πρακτικό και το μη ουσιώδες που μας αναγκάζει να βρίσκουμε τον εαυτό μας στην αντιφατική θέση να είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι το μη ουσιώδες είναι απόλυτα ουσιώδες, επειδή ένα περιβάλλον που συρρικνώνεται μόνο στα ουσιώδη είναι ένα απάνθρωπο περιβάλλον που μόνο παράσιτα μπορούν να ευδοκιμήσουν»….