Όταν μια κοινωνία, μικρή ή μεγάλη, είναι μονιασμένη κι αγαπημένη κάνει θαύματα. Το θαύμα είναι έκπληξη-κατάπληξη. Είναι απίστευτο, ανέλπιστο κι αναπάντεχο γεγονός. Αιφνιδιάζει κι υπερβαίνει τα όρια της λογικής. Ενα τέτοιο θαύμα ξεκίνησε στις διακοπές των Χριστουγέννων του 1975. Οι “ξενιτεμένοι” Βαγιονίτες είχαν έρθει στη γενέτειρά τους να γιορτάσουν με τους δικούς τους τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Υπηρετούσα στο Γυμνάσιο Ανωγείων Ρεθύμνης και βρέθηκαν κι εγώ στη Βαγιονιά.
Όνειρο των κατοίκων ήταν να γίνει γυμνάσιο στην κωμόπολή τους. Αυτό ήταν δίκαιο κι αναγκαίο για να εξυπηρετηθούν στις εκπαιδευτικές τους ανάγκες και τα γειτονικά χωριά: Στάβιες, Φουρνοφάραγγο, Λούκια, Καπετανιανά, Κουμάσα, Βασιλική, Κρότος, Μιαμού, Κανδήλα, Βασιλικά Ανώγεια, Φλαθιάκες, Απεσωκάρι, Άγιοι Δέκα, Γκαγκάλες, Στόλοι κ.ά. Η Βαγιονιά είναι το κέντρο της περιοχής. Ήταν έδρα της κοινότητας και του σταθμού Χωροφυλακής παλαιότερα. Πολλοί επιμένουν πως η έδρα του Δήμου Γόρτυνας έπρεπε να ‘ναι στη Βαγιονιά.
Σε μια Γενική Συνέλευση των κατοίκων τότε, στους χώρους του Δημοτικού Σχολείου τούς μίλησα για το μεγάλο τους όνειρο. Η Βαγιονιά, τους είπα, έφτιαξε μόνη της την Εκκλησία του χωριού. Μόνη της το σταθμό Χωροφυλακής και το Δημοτικό Σχολείο. Μόνη της θα φτιάξει και το Γυμνάσιο. Δεν θα περιμένει τις υποσχέσεις των πολιτικών. Σήμερα, τους είπα, θα προσφέρει ο καθένας μας προαιρετικά ό,τι μπορεί. Οι προσφορές θα καταβάλλονται όταν αρχίσουν οι εργασίες τους διδακτηρίου. Πρώτος ο υποφαινόμενος κατέβαλε τον οβολόν του.
Ακολούθησαν όλοι οι άλλοι. Ο ένας έβαζε ένα στρέμμα χωράφι. Ο άλλος δύο. Ο τρίτος ένα βόδι ή πέντε-δέκα πρόβατα. Οι άλλοι ένα μουλάρι ή λάδι ή χρήματα και προσωπική εργασία. Στο τέλος κάναμε ταμείο. Οι προσφορές δεν κάλυπταν τις δαπάνες ανέγερσης του διδακτηρίου.
Τις γνώριζα από πληροφορίες μηχανικών και εργολάβων οικοδομών. Αγαπητοί μου αδελφοί, είπα στη συνέλευση, οι προσφορές μας δεν καλύπτουν τις δαπάνες ανέγερσης του κτηρίου. Προσωπικά, διπλασιάζω την προσφορά μου. Συγκινημένοι οι κάτοικοι έκαναν το ίδιο.
Τώρα, τους είπα, θ’ αποφασίσομε πού θα γίνει το διδακτήριο. Αποφασίσαμε ομόφωνα να γίνει νοτιοδυτικά, έξω από το χωριό. Έτσι θα κάλυπτε ευκολότερα και τις ανάγκες των γειτονικών χωριών. Σ’ αυτό το μέρος είχαν κάνει προσφορές χωράφια οι αδελφοί Μακρυγιαννάκη κι έγιναν οικόπεδο.
Σ’ αυτή τη Γενική Συνέλευση ορίσα με πολλές επιτροπές: Επιτροπή συγκέντρωσης των χρημάτων. Παρακολούθησης ανέγερσης του διδακτηρίου. Διοικητικής μέριμνας (οι οικογένειες της Βαγιονιάς, εκ περιτροπής και καθημερινά, πρόσφεραν γεύ-μα στους εργαζομενους στο εργοτάξιο) και επιτροπή ελέγχου.
Όλοι οι κάτοικοι σε συναγερμό. Όλοι υπεύθυνοι. Όλοι στρατιώτες στη μεγάλη μάχη. Στρατιώτης κι ο εφημέριος του χωριού π. Νικόλαος Παπαδάκης, πάντα πρόθυμος σε κάθε αποστολή. Στρατιώτες κι οι Βαγιονίτες του Ηρακλείου, με πρωταγωνιστή τον αείμνηστο γιατρό Στρατή Παπαγεωργίου που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης ανέγερσης σε τσιμέντα. Τον υποφαινόμενο όρισε η Γενική Συνέλευση υπεύθυνο συντονιστή των επιτροπών της ανέγερσης και λειτουργίας του ιδιωτικού Γυμνασίου.
Ορίσαμε νέα Γενική Συνέλευση για πληρέστερη ενημέρωση. Ποιος μηχανικός και εργολάβος θ’ αναλάβει το έργο. Το κόστος της συμφωνίας. Τρόπους αποφυγής γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων. Στο χρόνο μέχρι τη δεύτερη Γεν. Συνέλευση, ήρθαμε σ’ επαφή με μηχανικό-εργολάβο που είχε στενή σχέση με τη Βαγιονιά και χαρούμενοι του ανακοινώσαμε τα συμβάντα. Τον παρακαλέσαμε ν’ αναλάβει το έργο. Τι είναι αυτά που μου λες φίλε, είπε, απευθυνόμενος σε μένα
. Πρώτα θα μαζέψετε τα λεφτά και μετά θ’ αρχίσομε. Αν υπογράφεις για δαπάνες χωρίς τα λεφτά στο χέρι θα το πληρώσεις πολύ ακριβά. Είσαι φίλος και σε προειδοποιώ. Φύγαμε πολύ πικραμένοι. Την ίδια μέρα, ηλικωμένος χωριανός μου με πλησίασε και μου είπε: Το έργο παιδί μου είναι πολύ δύσκολο. Μπορεί ν’ αρχίσομε και να τ’ αφήσομε στη μέση. Οι περαστικοί θα το βλέπουν και θα λένε: εδώ οι Βαγιονίτες θέλησαν να κάμουν Γυμνάσιο. Παράτησέ τα.
Απευθυνθήκαμε στον άξιο και φιλομαθή Νίκο Στεφανάκη από τα Βασιλικά Ανώγεια, προσωπικό μου φίλο με δύο πτυχία, του γεωπόνου και πολιτικού μηχανικού. Σήμερα έχει μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα στη Χερσόνησο, με πολλές θέσεις εργασίας. Δέχτηκε πρόθυμα την πρότασή μας, με συμβολική αμοιβή.
Θα εργαστούμε για τον τόπο μας, είπε. Στη δεύτεη Γεν. Συνέλευση είχε προσκληθεί ο συμβολαιογράφος του Πύργου αείμνηστος Εληώτης. Μετά την ενημέρωση έγινε συμβόλαιο του οικοπέδου του διδακτηρίου στον υποφαινόμενο για ν’ αποφευχθούν οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Όρος του συμβολαίου να παραχωρηθεί στο κράτος όταν λειτουργήσει το σχολείο.
Το οικόπεδο ήταν ελαιώνας. Αφού ξεριζώθηκαν τα δέντρα, άρχισαν οι εργασίες. Το έργο ολοκληρώθηκε σε έξι μήνες. Ήταν συγκινητική η προθυμία και προσφορά των κατοίκων. Συγκινητική και η καθημερινή παρουσία των γερόντων στο εργοτάξιο. Καμάρωναν με τη συμπεριφορά επιστατών. Ζωοαγορά ήταν κάθε Σάββατο το χωριό.
Τα ζώα των προσφορών στους δρόμους. Πολλοί έμποροι στις αγοραπωλησίες. Πολλές Κυριακές, σ’ έκτακτες ανάγκες, κάναμε έρανο. Το φορτηγό, τα βαρέλια, οι τενεκέδες και τα λάδια. Σ’ ένα έρανο ενθουσιώδης κάτοικος πρόσφερε ένα βαρέλι λάδι. Το έργο με τη βοήθεια του Θεού και τον ενθουσιασμό των κατοίκων ολοκληρώθηκε χωρίς προβλήματα σε έξι μήνες και λειτούργησε ως ιδιωτικό Γυμνάσιο με διευθυντή τον συνταξιούχο Γυμνασιάρχη αείμνηστο Χατζηζαχαράκη.
Λειτούργησε με την άδεια ιδιωτικού Γυμνασίου του αείμνηστου θεολόγου Ι. Μπού- ρα, χωρίς καμιά αμοιβή και με λεωφορείο που αγόρασαν οι κάτοικοι για τις μετακινήσεις των μαθητών. Σήμερα λειτουργεί τριτάξιο δημόσιο. Αν δεν υπήρχε ο νόμος του υπουργού Παιδείας Γ. Ράλλη που κατάργησε τις αναγκαίες αποστάσεις μεταξύ των Γυμνασίων, θα λειτουργούσε σήμερα πολυπληθές Γυμνάσιο και Λύκειο.
Παρακαλούνται όμως οι υπεύθυνοι της Β/θμιας Εκπαίδευσης να εφαρμόζουν τους νόμους που επιβάλλουν να φοιτούν οι μαθητές στο πλησιέστερο σχολείο. Παρακαλούνται και οι πολιτικοί άρχοντες να μην παραγκωνίζουν αυτή την κοινωνία αναγκάζοντάς την ν’ ανοίγει γεώτρηση ύδρευσης με δικά της έξοδα, για να μην πίνει λασπόνερα.