του Νότη Ανανιάδη
Ιδέες για την «διασύνδεση» τριών διαφορετικών θεματικών εκδηλώσεων
Η Ελλάδα, ως γνωστόν, ετοιμάζεται να γιορτάσει σε δύο χρόνια τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, έχει συσταθεί μάλιστα και μια επιτροπή υπό τη Γιάννα Αγγελοπούλου με αυτό τον σκοπό. Παράλληλα, το 2021, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης θα είναι η Ελευσίνα (δυστυχώς, τόσο ο Πειραιάς όσο και η Σαλαμίνα, αν και διεκδίκησαν, δεν κέρδισαν τον σχετικό τίτλο).
Αλλά και η Σαλαμίνα ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 2.500 έτη από την ομώνυμη ναυμαχία. Μια ναυμαχία που θεωρείται ορόσημο για τον δυτικό πολιτισμό, αφού η νίκη του ενωμένου ελληνικού στόλου απέτρεψε την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Πέρσες και την επέκταση του «Μεγάλου Βασιλέα» και του στρατού του στη δυτική Ευρώπη. Κυρίως όμως η νίκη στην ναυμαχία εκείνη διέσωσε και διεφύλαξε τις βασικές έννοιες της δυτικής δημοκρατίας, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα: την έννοια του ελεύθερου και ισότιμου πολίτη (όπως ήταν παρά τις μεταξύ τους διαφορές οι πολίτες σε Αθήνα και Σπάρτη) σε αντίθεση με την έννοια του υπηκόου, όπως ήταν όλοι όσοι είχαν προσκυνήσει τον παντοδύναμο πλανητάρχη της εποχής, Βασιλιά της Περσίας.
Μια ματιά στο χάρτη δείχνει ότι η ναυμαχία της Σαλαμίνας αφορά στην πραγματικότητα την ευρύτερη «θάλασσα του Πειραιά». Στα στενά μεταξύ Περάματος και Σαλαμίνας ήταν το θέατρο της μάχης, στο όρος Αιγάλεω, πάνω από το Πέραμα, είχε στήσει ο Ξέρξης τον θρόνο του, από όπου παρακολούθησε την καταστροφή του στόλου του, ενώ στην Ψυτάλλεια – που διοικητικά ανήκει στον Δήμο Πειραιά – τάφηκαν οι νεκροί έλληνες πολεμιστές – μάλιστα υπήρχε στήλη με επιγραφή εκεί, που ελπίζουμε ότι η κατασκευή του εργοστασίου της ΕΥΔΑΠ δεν την κατέστρεψε.
Όλα τα παραπάνω έχουν τη σημασία τους.
Θα είχε όμως μεγάλη προστιθέμενη αξία αν οι τρεις φαινομενικά διακριτές εκδηλώσεις που ετοιμάζονται για το 2021 μπορούσαν, σε ένα βαθμό τουλάχιστον, να συνδυαστούν. Οι εκδηλώσεις για την επανάσταση του ’21 αποτελούν το γενικό πλαίσιο. Η «Ελευσίνα – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», εκτός των άλλων, θα μπορέσει να πιάσει το νήμα που συνδέει την περιοχή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα με την Αθήνα και τον Πειραιά. Και ο ίδιος ο Δήμος Πειραιά, αλλά και η Περιφέρεια Πειραιά, θα μπορούσε να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των τριών διακριτών ομάδων εκδηλώσεων.
Πέρα από την Ψυτάλλεια και το μνήμα των πεσόντων που θα μπορούσε να αναδειχθεί, ο ρόλος του λιμανιού και των «ξύλινων τειχών» που έσωσαν την πόλη, είναι φυσικά καθοριστικός. Ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι για πολλά χρόνια (όταν κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο η Αθήνα ήταν αποκλεισμένη από τον Σπαρτιάτικο στρατό) η ιερή για τους Αθηναίους πομπή για τα Ελευσίνια Μυστήρια γινόταν δια θαλάσσης από Πειραιά σε Ελευσίνα και όχι μέσω της Ιεράς Οδού.
Στα σύνορα του Πειραιά με το Κερατσίνι είχε στήσει τα ταμπούρια του, στη γειτονιά που έχει αυτό ακριβώς το όνομα ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (και στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Κερατσινίου είχε δώσει μια υπέροχη συναυλία προ 25ετίας , τραγουδώντας το «Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη» ο Διονύσης Σαββόπουλος) και φυσικά, εκεί περίπου που είναι το στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης σκοτώθηκε ο μεγάλος στρατηγός της επανάστασης του 1821.
Ιδέες, που κατατίθενται προς αξιολόγηση και ίσως υλοποίηση…
Νότης Ανανιάδης
