Το γεωτρύπανο που θα ερευνήσει το «οικόπεδο» 10 της κυπριακής ΑΟΖ για λογαριασμό της κοινοπραξίας της «ExxonMobil»

Επίσης, την Παρασκευή, ο αρμόδιος για την Ενέργεια υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Φράνσις Φάνον, έφτασε στη Λευκωσία, στο πλαίσιο πολυήμερης περιοδείας του σε Ισραήλ, Κύπρο, Αίγυπτο.

Σχολιάζοντας την άφιξη του αμερικανικού κολοσσού στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, γνωστή ενημερωτική ελληνοκυπριακή ιστοσελίδα σχολίαζε εύστοχα: «Η παρουσία της "ExxonMobil" στην κυπριακή ΑΟΖ δεν αποτελεί δραστηριότητα μόνο μίας ιδιωτικής αμερικανικής εταιρείας... Η επένδυση γίνεται στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού της (αμερικανικής) υπερδύναμης και στοχεύει να ενώσει γύρω της όσους περισσότερους συμμάχους μπορεί στη Μεσόγειο, για να αντιμετωπίσει την επέκταση στη θάλασσα της επιρροής της Ρωσίας και του Ιράν μέσω της Συρίας».

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον του αμερικανικού ιμπεριαλισμού για τη «γειτονιά» μας επιβεβαιώνουν πλέον οι εξελίξεις που «τρέχουν» κάθε βδομάδα: Η «Δήλωση Προθέσεων» που υπέγραψαν πρόσφατα τα ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Κύπρου για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας στην Ασφάλεια. Ο «Στρατηγικός Διάλογος» ΗΠΑ - Ελλάδας που ξεκινά στις 13 Δεκέμβρη. Η ανοιχτά πλέον διακηρυγμένη πρόθεση των ΗΠΑ να ενταχθούν στα περιφερειακά «τρίγωνα συνεργασίας», με πρώτο αυτό των Ελλάδα - Κύπρου - Ισραήλ. Τυχαία δεν είναι ούτε τα απανωτά διεθνή συνέδρια ή φόρουμ για τη «Διαχείριση Κρίσεων και Ασφάλειας» που έγιναν τις τελευταίες μέρες, πρώτα σε Αθήνα, αμέσως μετά σε Λευκωσία.

Αναμφισβήτητα, τα αμερικανικά μονοπώλια «τραβάει» στην περιοχή μας κι η «μυρωδιά» του ζεστού χρήματος, που αν εντοπιστούν νέα σημαντικά αποθέματα αερίου στο «10» θα ρεύσει πολύ πιο άφθονο, ενισχύοντας και την προσπάθειά τους να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επαναχάραξη των ενεργειακών διαδρόμων μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ειδικά στη λεγόμενη ενεργειακή «απεξάρτηση» (της Ευρώπης και όχι μόνο) από τη Ρωσία. Αλλωστε, η «αντιμετώπιση» της γεωπολιτικής επιρροής της Ρωσίας, που δυναμώνει σε όλη την περιφέρεια, από την Κασπία και τα Βαλκάνια μέχρι τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική, όπως και άλλων αντίπαλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, αποτελεί και το βασικότερο ζητούμενο για τις ΗΠΑ, που από αυτήν τη σκοπιά αντιμετωπίζουν ως στρατηγικής σημασίας ζήτημα την ολόπλευρη διείσδυσή τους στην περιοχή.

Σε αυτήν ακριβώς τη βάση, οι ΗΠΑ μελετούν όλα τα πλεονεκτήματα που μπορούν να τους διασφαλίσουν παλιές και νέες συμμαχίες, προσπαθώντας να διαχειριστούν «κατάλληλα» και σοβαρές αντιθέσεις που πιέζουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία. Ενδεικτικά είναι τα δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία η Ουάσιγκτον εξετάζει το ενδεχόμενο έκδοσης του Φετ. Γκιουλέν στην Αγκυρα (που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσπάθησε να διαψεύσει). Πρόκειται για τον ισλαμιστή επιχειρηματία ιμάμη που η Αγκυρα θεωρεί πρωτεργάτη της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016 και πρώην σύμμαχο του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν, που σήμερα ζει στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ.

Στο ίδιο πλαίσιο, σύνθετων και πολυεπίπεδων παζαριών, προετοιμάζεται και η όποια διευθέτηση του Κυπριακού, με παλιά και νέα διχοτομικά σχέδια να είναι έτοιμα προς αξιοποίηση.

Αλλωστε, καθόλου τυχαία οι ΗΠΑ δίνουν πανομοιότυπες απαντήσεις για το πώς συνδέονται Κυπριακό - Ενεργειακά - Μεσόγειος. Οπως επανέλαβε και ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Φράνσις Φάνον, στη Λευκωσία, οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν μεν το «δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους γύρω από το νησί» αλλά και - κλείνοντας το μάτι σε Τουρκία και ψευδοκράτος - την ανάγκη οι πόροι αυτοί «να μοιραστούν ισομερώς ανάμεσα στις δύο κοινότητες στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης». Επίσης, οι ΗΠΑ τονίζουν πάντα ότι «αποθαρρύνουμε κάθε ενέργεια ή ρητορική που αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή», ουσιαστικά τσουβαλιάζοντας θύτη και θύμα.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ξεχωρίζει η προκλητική επιχείρηση των αστικών επιτελείων να πείσουν τους λαούς ότι είναι ποτέ δυνατόν ο αμερικανικός (και γενικά) ιμπεριαλισμός να στηρίξει τις δικές τους ανάγκες για ειρήνη και προκοπή. Είναι χαρακτηριστικό το θράσος με το οποίο καλούν τους λαούς να επενδύσουν ελπίδες στο αν και πόσο θα προχωρήσουν οι κόντρες ΗΠΑ - Τουρκίας (εξαιτίας ευρύτερων αντιθέσεων, σε Κουρδικό, Ιράν κ.τ.λ.), ή στο αν και πόσο θα «στριμωχτεί» η Τουρκία στο σκληρό παζάρι που απλώνεται σε όλα τα επίπεδα, με πολλά ανταλλάγματα, εξίσου όμως επικίνδυνα για τα συμφέροντα των λαών.

«Στην Ελλάδα και την Κύπρο, γίνεται ένα λάθος - σημείωνε η ίδια ελληνοκυπριακή ιστοσελίδα - το οποίο πρέπει να σταματήσουν να το κάνουν όσοι κυβερνούν ή στοχεύουν να κυβερνήσουν: Η Αμερική θα συνεχίσει την προσπάθεια για να κερδίσει ξανά την Τουρκία. Και για στρατηγικούς λόγους, αλλά και επειδή δεν αντέχει να τη χάσει και να την κερδίσουν η Ρωσία και το Ιράν». Και την ίδια στιγμή πρόσθετε: «Ομως, από την άλλη μεριά, στην αμερικανική πρωτεύουσα θεωρούν ότι δε γίνεται να συνεχιστεί το παιχνίδι του κ. Ερντογάν, που "αλλού πίνει και αλλού ...προδίδει"». Και αναγνωρίζοντας ότι για τους ιμπεριαλιστές μετράει αν θα τους κάτσει ο ένας ή ο άλλος ωφέλιμος συμβιβασμός, διαπίστωνε με ειλικρίνεια ότι αυτό για το οποίο αναρωτιούνται τα επιτελεία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού είναι το εξής: «Πότε και πού η Τουρκία έχει περισσότερα συμφέροντα; Επιλέγοντας την επιστροφή στο ΝΑΤΟ και στις ΗΠΑ ή παραμένοντας στη συμμαχία, που δημιούργησε με τη Μόσχα και την Τεχεράνη;...». Δηλαδή, πάνω στο ενδεχόμενο να προχωρήσει το «ρήγμα» Ουάσιγκτον - Αγκυρας, προσπαθούν να πείσουν τους λαούς ότι το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να ελπίζουν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου στις πατρίδες τους να επιδείξουν αντανακλαστικά και ικανότητες που θα τους καταστήσουν άξιους αντικαταστάτες του τουρκικού κεφαλαίου, στη συνεργασία του με τις ΗΠΑ.

Ομως, η εμπειρία δείχνει ότι τίποτα θετικό δεν βγαίνει για τους λαούς από τη συστράτευση με τη μία ή την άλλη μερίδα του κεφαλαίου, ντόπια ή όχι.

Αλλωστε, την ίδια ώρα που οι «τριβές» ΗΠΑ - Τουρκίας μένουν έντονες, τμήματα του αμερικανικού κεφαλαίου δυναμώνουν τη συνεργασία τους με το τουρκικό κεφάλαιο και όσον αφορά τους ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο. Πριν λίγες μέρες, η ΤΡΑΟ ξεκίνησε γεωτρήσεις στα ανοιχτά του κόλπου της Μερσίνης (νότια Τουρκία) με γεωτρύπανο της αμερικανικής εταιρείας «Rowan», που έχει αυξημένη δραστηριότητα από τον Κόλπο του Μεξικό μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα. Επίσης, συμβόλαια ενεργειακής συνεργασίας στη Μεσόγειο η ΤΡΑΟ έχει υπογράψει και με την αμερικανική «Schlumberger».

Εξάλλου, εκκλήσεις συνεργασίας με την Τουρκία απευθύνονται συχνά. Στο πρόσφατο συνέδριο του «Economist» στη Λευκωσία, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε ότι «θα συνεχίσουμε τις πρωτοβουλίες αναβάθμισης των ενεργειακών μας συμπράξεων με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Ευρώπης και, βεβαίως, το υπογραμμίζω, με την επίλυση του Κυπριακού και με την Τουρκία». Ενώ ο Κύπριος ΥΠΕΞ, Νίκος Χριστοδουλίδης, τόνισε ότι η Τουρκία πρέπει «να συνειδητοποιήσει ότι έχει πολύ περισσότερα να χάσει από ό,τι να κερδίσει από τη σημερινή κατάσταση, που εμποδίζει την Αγκυρα να πάρει μέρος στο δίκτυο συνεργασιών της γειτονιάς μας και όχι μόνο...».

Σημειωτέον ότι τουρκικά ΜΜΕ μετέδωσαν πως στη συνάντηση που είχε τον Σεπτέμβρη στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, ο Κύπριος Πρόεδρος εμφανίστηκε πρόθυμος ακόμα και για συμφωνία μεταφοράς κυπριακού αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού. Τα δημοσιεύματα διέψευσε ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, Πρόδρομος Προδρόμου. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορούν «σενάρια» για ενεργειακές κολιγιές μαζί με την Τουρκία που θα διασφαλίσει μια «λύση» του Κυπριακού, εξέλιξη μάλιστα που εύκολα θα εξυπηρετούσε και την προσπάθεια των ΗΠΑ να «κρατήσουν στη Δύση» την Τουρκία, τουλάχιστον σε έναν βαθμό ή για ένα χρονικό διάστημα.

Από τη δική της μεριά, η Τουρκία εξακολουθεί να διαμηνύει ετοιμότητα να υπερασπιστεί «τα συμφέροντα και την ασφάλειά» της με όλα τα μέσα. Ο Ερντογάν αναγνώρισε «συμφέροντα που συγκρούονται» στην περιοχή και σχολιάζοντας ότι «οι Αμερικανοί έχουν έναν αέρα που λέει "εκεί μην μπείτε εσείς, από κει και πέρα κάντε ό,τι θέλετε"», είπε ότι η Τουρκία έχει λάβει «όλα τα απαραίτητα μέτρα» για την ασφάλεια των πλοίων της στην περιοχή - ερευνητικών και στρατιωτικών - και πρόσθεσε: «Για την προστασία τους έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα. Σε αυτό το θέμα λέμε και στους φίλους μας αυτό που πρέπει. Λέμε "μην μας αναγκάζετε"».

Αίσθηση έκανε και η εμφάνιση του Τούρκου υπουργού Αμυνας Χουλούσι Ακάρ στη Λιβύη, στην οποία έταξε τουρκική βοήθεια για να διεκδικήσει από την ...Ελλάδα «39 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιου χώρου στην Ανατολική Μεσόγειο», που - σύμφωνα με την Αγκυρα - η Αθήνα «οικειοποιήθηκε παράνομα». Εμφάνισε νέους χάρτες, που δείχνουν τις ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης να συνορεύουν, «εξαφανίζοντας» την ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κλείνοντας, ας καταγραφεί και μια ακόμα εξέλιξη: Την περασμένη Τρίτη έγινε στο Παλέρμο μια «Διεθνής Διάσκεψη για τη Λιβύη» με πρωτοβουλία της ιταλικής κυβέρνησης. Αν και η Τουρκία είχε προσκληθεί στις εργασίες, ο εκπρόσωπός της - αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Φουάτ Οκτάι - αποκλείστηκε από συνάντηση «πρωταγωνιστών της Μεσογείου» που έγινε, με τη συμμετοχή και του Λίβυου στρατηγού Χαφτάρ (που διεκδικεί ισχυρό ρόλο στο μέλλον της Λιβύης αλλά με τον οποίο η Αγκυρα δεν έχει στενές επαφές). Αντιδρώντας έντονα, ο Οκτάι αποχώρησε από το Παλέρμο, χαρακτηρίζοντας τη συνάντηση «πολύ απογοητευτική» και τονίζοντας ότι «κάθε συνάντηση που αποκλείει την Τουρκία θα μπορούσε να αποδειχτεί αντιπαραγωγική για τη λύση του προβλήματος... Η Λιβύη χρειάζεται λιγότερη ξένη ανάμειξη... Σε αντίθεση με άλλους, είμαστε ανοιχτοί στον ευρύ διάλογο με όλους τους παίκτες της Λιβύης και (όλης) της περιοχής...».