Ρητορικές μίσους και εθνικιστικές ονειρώξεις

Φίλιππος Ζάχαρης

Η παρουσία εθνικιστών και ακροδεξιών στα σχολεία της βόρειας Ελλάδας δεν δημιουργεί ανησυχία μόνο στην κυβέρνηση επειδή αισθάνεται πως διακινδυνεύεται η συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και στους υγιειώς σκεπτόμενους πολίτες που βλέπουν τον εθνοπατριωτισμό να γιγαντώνεται, παρά το γεγονός ότι αυτές οι ψευτοκαταλήψεις είναι προς το παρόν περιορισμένου χαρακτήρα.

Βλέπει κανείς ότι ακόμη και στην εξέγερση των κίτρινων γιλέκων στην Γαλλία, η ακροδεξιά σπεύδει να εκμεταλλευτεί και να καρπωθεί την αγανάκτηση των πολιτών για το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχει πουθενά δημοκρατία και όχι μόνο για την αύξηση της τιμής των καυσίμων.

Στην Ελλάδα μάλιστα, το γεγονός και μόνο ότι η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης είναι συνυφασμένη με την πολιτική λιτότητας, προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις αλλά και «αβάντα» στην ακροδεξιά και τους ακραίους εθνικιστικούς κύκλους, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά πως τα κόμματα στο σύνολό τους έχουν κρυφά αλισβερίσια και μυστικούς κώδικες επικοινωνίας μέσα από την δήθεν κοινοβουλευτική αντιπαράθεση.

Το να ανεμίζουν σήμερα μερικοί μαθητές με καμάρι τα εθνικιστικά σύμβολα υπό την επικρότηση των γονιών τους μπορεί εν πρώτοις να μην σημαίνει κάτι ιδιαίτερο, εντούτοις όμως προμηνύει μια σαφή έξαρση συντηρητισμού, με απρόβλεπτες συνέπειες στην κοινωνία. Κανείς υγειώς σκεπτόμενος πολίτης δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί, για παράδειγμα, εικόνες ακροδεξιών διαδηλωτών με κουκούλες που πριν επιτεθούν στις αστυνομικές δυνάμεις ασπάζονται θρησκευτικά σύμβολα ή εικόνες – κάτι που είδαμε τελευταία στις διαδηλώσεις εθνικιστικού χαρακτήρα στην Θεσσαλονίκη – ούτε και λάβαρα της Βασιλεύουσας στα χέρια 15χρονων, που οι γονείς τους καμαρώνουν για τον πατριωτισμό τους.

Κανείς και πολύ περισσότερο οι δημοκρατικά σκεπτόμενοι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να αποδεχθούν το γεγονός ότι στα σχολεία διασπείρεται φυλετικό μίσος και υποδαυλίζεται η όποια προσπάθεια εκδημοκρατισμού των κατεστημένων συντηρητικών αντιλήψεων.

Ποιος όμως είναι αυτός που πυροδοτεί τις επικίνδυνες εθνικιστικές εξάρσεις; Ποιος, με λίγα λόγια, δίνει πάτημα στην ακροδεξιά για να σηκώσει κεφάλι; Το ίδιο το ελληνικό κράτος με τα κόμματα που υπερασπίζονται - το καθένα με δικό του τρόπο – τους κάθε λογής και είδους αλυτρωτισμούς.

Το να φτάσουμε σήμερα – έστω και για πλάκα – να βλέπουμε στις τηλεοπτικές οθόνες νέους ανθρώπους, που έπρεπε να σφύζουν από επιθυμία για αντίσταση και ελευθερία, να φυλακίζουν την σκέψη τους κάτω από εθνικιστικά και θρησκευτικά λάβαρα, αυτό δεν αποτελεί παρά ωμή κατάντια και παρακμή.

Για όλη αυτή την τραγική κατάσταση θα πρέπει κάποτε να γράψουν οι ιστορικοί του μέλλοντος, μια κατάσταση στην οποία βασικοί υπεύθυνοι είναι για άλλη μια φορά το κράτος, η εκκλησία με την παραδοσιακή εμπλοκή της σε εθνικά θέματα, αλλά πάνω απ΄όλα τα κόμματα εκ δεξιών, κέντρου και αριστεράς, που ρητορεύουν περί επιστροφής στην υποτιθέμενη καθαρή πίστη και υποταγή στις εκάστοτε υποδείξεις τους.

Κάποτε θα πρέπει όχι μόνο ο ελληνικός λαός αλλά και οι λαοί των υπόλοιπων ευρωπαικών χωρών να διδαχθούν πως μέσα από τα ερείπια της δημοκρατίας ξεπροβάλλουν ακραίοι εθνικισμοί, ρατσισμός αλλά και μισαλλοδοξία, κάτι που οδηγεί πολύ απλά στον κάθε λογής ολοκληρωτισμό, σε καθεστώτα ολικής άρνησης της ατομικής ελευθερίας που στοιχειωδώς εξασφάλισαν με αγώνες οι πολίτες μέσα στον καπιταλισμό. Θα πρέπει, με λίγα λόγια, να γίνει η βασική υπενθύμιση ότι μέσα από το αδιέξοδο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας ξεπροβάλλουν και ξεπηδούν κάθε είδους δογματικές ιδεοληψίες, που αλλάζουν τα δεδομένα ζωής από την μια στιγμή στην άλλη.

Στην Ελλάδα, με σχετικά πρόσφατο ιστορικό χούντας και στρατοκρατίας αλλά και μεταπολιτευτικής ψευτοδημοκρατίας, οι δυνάμεις αυτές σπεύδουν να αναγεννηθούν από τις στάχτες τους. Όλα λοιπόν εναπόκεινται στους υγειώς σκεπτόμενους πολίτες που δεν θα πρέπει να αφήσουν αναπάντητη την νέα πρόκληση, το να αποκομίζει δηλαδή συνεχώς πόντους η ακροδεξιά, συνεπικουρούμενη από έναν ακραίο εθνικισμό και πατριωτισμό.

Αν η κυβέρνηση έχει περιοριστεί απλά και μόνο στο να καταδικάζει τα φαινόμενα ακροδεξιάς βίας προκειμένου να διατηρήσει τον ψευτοαριστερή ρητορική της, αν η αντιπολίτευση στο σύνολό της φοβάται πως θα απολέσει κομμάτι από την εκλογική πίτα λόγω ακροδεξιάς ανόδου, αυτό από μόνο του δεν αποτελεί παρά ένα ακόμη σημάδι πως η κοινωνία στο σύνολό της θα πρέπει να αφυπνιστεί. Κανείς όμως δεν ξέρει πότε και πως θα το κάνει αυτό.

Στην Γαλλία, που παραδοσιακά ο κόσμος ξεσηκώνεται διαχρονικά, δεν απομένει παρά να δούμε αν ένα ακόμη κίνημα θα καπελωθεί από τα κόμματα και αυτή την φορά ειδικά την εθνικιστική δεξιά. Αλλά και αλλού όπου οι πολίτες βγαίνουν στον δρόμο για να καταδικάσουν το έλλειμμα δημοκρατίας, θα πρέπει να διαφανεί αν πραγματικά διεξάγεται ένας αγώνας για πραγματική δημοκρατία και ελευθερία ή απλά για διεκδίκηση και διατήρηση εργασιακών προνομίων. Και αυτό δεν θα γίνει ποτέ όσο βλέπει κανείς νέους ανθρώπους να ανεμίζουν εθνικές σημαίες και λάβαρα, υιοθετώντας παράλληλα ρητορικές μίσους κατά του άλλου.