Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος στα Δωδεκάνησα
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 901 ΦΟΡΕΣ
Στην Κω, τη Ρόδο και τη Λίνδο
“Ως, δ, εγένετο αναχθήναι ημάς αποσπασθέντες απ’ αυτών, ευθυδρομήσαντες ήλθομεν εις την Κω, τη δε εξής εις την Ρόδον, κακείθεν εις Πάταρα”.
Πράξεις Αποστόλων, Κεφ. ΚΑ’
Γράφει ο Κυριάκος Ι. Φίνας
Στη “Ροδιακή” της 9ης τρέχοντος μηνός δημοσιεύθηκε η πληροφορία ότι, ο Υφυπουργός Τουρισμού κ. Μάνος Κόνσολας συναντήθηκε με τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ρόδου κ. Κύριλλο και “συζήτησαν δημοτικά ζητήματα, όπως οι προοπτικές ανάπτυξης του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού στα Δωδεκάνησα, μέσα από τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου δράσης”.
Όπως γράφτηκε ο Υφυπουργός και βουλευτής Δωδεκανήσου κ. Κόνσολας επεσήμανε στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη μας ότι μπορεί να υπάρξει σχετική Μελέτη από το Εργαστήριο Τοπικής Νησιωτικής Ανάπτυξης και Εργαστήριο Τουριστικών Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπως έγινε και για τον θρησκευτικό τορισμό στις Κυκλάδες.
Για όσους παρακολουθούν κάθε μέτρο που αποβλέπει στην προγραμματισμένη-παραγωγική ανάπτυξη της Δωδεκανήσου η είδηση χαιρετίστηκε με ικανοποίηση και με την ευχή η πρωτοβουλία να προχωρήσει, όσο το δυνατόν το συντομότερο η κάθε ενδεδειγμένη διαδικασία. Καθόσον, πολλές περιοχές του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος διαθέτουν στον τομέα του θρησκευτικού τουρισμού συγκριτικά πλεονεκτήματα,τα οποία, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς.
• • •
Τη Ρωμαϊκή εποχή και συγκεκριμένα τις πρώτες δεκαετίες εξάπλωσης του Χριστιανισμού, δύο από τα νησιά του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος -η Κως και Ρόδος- καθώς και η Λίνδος συμπεριλαμβάνονται στις περιοχές από τις οποίες πέρασε ο Απόστολος των Εθνών Παύλος.
Ο Παύλος, Σαούλ στην Εβραϊκή, μετά τη λήξη της δεύτερης Αποστολικής περιοδείας του παρέμεινε για αρκετό χρονικό διάστημα στην Αντιόχεια, άρχισε την τρίτη περιοδεία, η οποία τοποθετείται στα 54 μ.Χ. («...και ποιήσας χρόνου τινά εξήλθε διερχόμενος καθεξής την Γαλατίαν Χώραν και Φρυγίαν επιστηρίζων πάντας τους μαθητάς». Πράξεις Αποστόλων ΙΗ’, 23.)
α) Στην Κω και τη Ρόδο
Έτσι, μέσω της Γαλατίας και Φρυγίας επισκέφθηκε περιοχές της Ασίας, ως και της Μακεδονίας και λοιπής Ελλάδας. Ακολούθως, περνώντας από την Τρωάδα έφθασε στη Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Μίλητο. Φεύγοντας από την τελευταία πόλη πήγε στην Κω στη συνέχεια στη Ρόδο, απ’ εκεί στα Πάταρα και κατέληξε στα Ιεροσόλυμα.
Ο Γερμανός ιστορικός J. Holzner στο έργο του: «Παύλος», έκδοση «Η Δαμασκός», μετάφραση Ιερ. Κοτσώνη, γράφει: «Στις 25 Απριλίου, ένας ευνοϊκός άνεμος τούς έφερε στη Ρόδο, τη μαγευτική νήσο των ρόδων, που οι αρχαίοι καυχόταν ότι εκεί δεν υπήρχε ολόκληρο χρόνο ούτε μία ημέρα χωρίς ήλιο».
• • •
Ωστόσο, ο Απόστολος Παύλος δεν ήθελε να αργοπορήσει, διότι είχε προγραμματίσει να βρίσκεται την ημέρα της Πεντηκοστής στα Ιεροσόλυμα («...έσπευσεν, γαρ, δυνατόν ην αυτών, την ημέραν της Πεντηκοστής, γενέσθαι εις Ιεροσόλημα”. Πράξεις, Κεφ. 13-16).
Δεν είναι γνωστό για πόσο χρονικό διάστημα παρέμεινε τόσο στην Κω, όσο και στην πόλη της Ρόδου ο Απόστολος Παύλος.
Οι ιστορικοί, όμως, διατυπώνουν την άποψη ότι δεν συμβιβαζόταν με την αποστολή, που είχε κάνει στη ζωή του, τη διάδοση της Χριστιανικής Θρησκείας, να παραμένει κι εδώ, στα δύο αυτά νησιά, χωρίς δράση. Και καθώς συμπληρώνει, επί του προκειμένου, και ο Ιταλός ιστορικός Αgostino Chilardi, στη σειρά:
“Οι Μεγάλοι όλων των εποχών - Απόστολος Παύλος”. “... o ορμητικός χαρακτήρας του Απόστολου των Εθνών, προορισμένος να μεταβάλλει σε δράση τις επιταγές, δεν θα μπορούσε να μείνει αργός”.
Πέραν των άλλων, ο έγκριτος ιστορικός Δ.Ι. Φιλιππίδης στο έργο του: “H Χριστιανική ηλικία των Κυκλάδων Νήσων”, Εκκλησιαστικός Φάρος ΙΓ’ (1924) σελ. 95, τονίζει: “... απαίρει εκείθεν προς τας νήσους Κω και Ρόδου, υψοί και ενταύθα την κατά των ειδώλων φωνών, ιδρύει εν αυτοίς την Χριστιανική Κοινότητα και Εκκλησίαν...”.
β) Η παρουσία
του Παύλου στη Λίνδο
Τη γιορτή της Πεντηκοστής, όπως ήταν προγραμματισμένο, ο Παύλος και η συνοδεία του βρίσκονται στα Ιεροσόλυμα. Η παραμονή εκεί, ωστόσο, του Παύλου καθίσταται δύσκολη. Τελικά, σε λίγο χρονικό διάστημα από την εκεί άφιξή του, συλλαμβάνεται από τη ρωμαϊκή φρουρά, δήθεν για να προστατευθεί από την οργή των φανατικών Ιουδαίων, που σκόπευαν να τον λιθοβολήσουν. Και παρέμεινε κρατούμενος επί τριετία, περίπου, κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Βρισκόταν απομονωμένος στο ίδιο φρούριο, που μαστιγώθηκε και ο Ιησούς Χριστός.
Ο Χιλίαρχος της πόλης, κατά το πρότυπο του Πόντιου Πιλάτου, για να ικανοποιήσει, προφανώς το πλήθος, δίνει διαταγή να μαστιγωθεί ο Παύλος. Ο Απόστολος των Εθνών διαμαρτύρεται και ως Ρωμαίος πολίτης καταλογίζει παράνομη ενέργεια στην τοπική Αρχή. “Ει άνθρωπον Ρωμαίον ακατάκριτον έξεστιν υμίν μαστίζειν;” Στη συνέχεια διακόπτεται μεν η μαστίγωση, αλλά ο Παύλος παραμένει φυλακισμένος στο Φρούριο. Εν τω μεταξύ, ο Χιλίαρχος θεώρησε αναγκαίο να στείλει τον Παύλο να δικαστεί στη Ρώμη (“Καίσαρα επικέκλησας”, είπε στον Παύλο, “επί Καίσαρα πορεύση”.
Είναι γεγονός ότι η μεταφορά του Απόστολου των Εθνών από την Παλαιστίνη, συγκεκριμένα από το λιμάνι της Αντιόχειας στη Ρώμη, προκειμένου να δικαστεί από τις εκεί Κεντρικές Αρχές, ως Ρωμαίος, πλέον, πολίτης ήταν, πράγματι, περιπετειώδης. Ξεκίνησε κάτω από ανώμαλες καιρικές συνθήκες. Ο Παύλος και οι συγκρατούμενοί του πέρασαν από διάφορα μέρη, ως μαρτυρείται και από το μικρό λιμάνι της Λίνδου, και κατά τον πλουν προς τη Ρώμη είχανε πολλές αλλαγές πορείας, λόγω των κακών καιρικών συνθηκών.
Σε κάποιο, μάλιστα, σημείο ο Λουκάς αναφέρει ότι, “αφού επλεύσαμεν βραδέως με πολύν κόπον, εφθάσαμε πλησίον της Κνίδου, που κείται απέναντι της Ρόδου και Κω...». Μα και η παράδοση εκεί ακριβώς καταλήγει: Στη Λίνδο, το πλοίο που μετέφερε τον Παύλο και τους λοιπούς φυλακισμένους θα πρέπει να μπήκε στο μικρό λιμάνι της αρχαίας Κωμόπολης, προτού πορευθούν για την Κρήτη και στη συνέχεια τη Μάλτα. Και από εκεί, με τρίμηνη αναγκαστική καθυστέρηση, λόγω καιρού, έφθασαν στη Ρώμη.
Σε κάποιο, μάλιστα, σημείο ο Λουκάς αναφέρει ότι «αφού επλεύσαμεν βραδέως, με πολύν κόπον, εφθάσαμε πλησίον της Κνίδου, που κείται απέναντι της Ρόδου και Κω...». Μα και η παράδοση εκεί ακριβώς καταλήγει: Στη Λίνδο, το πλοίο που μετέφερε τον Παύλο και τους φυλακισμένους θα πρέπει να μπήκε στο μικρό λιμάνι της αρχαίας Κωμόπολης, προτού πορευθούν για την Κρήτη και στη συνέχεια στη Μάλτα. Και από εκεί, με τρίμηνη αναγκαστική καθυστέρηση, λόγω καιρού, έφθασαν στη Ρώμη.
Ο Λουκάς, καθώς όλοι οι ιστορικοί που ασχολήθηκαν με το θέμα αναφέρουν ότι ο Ιούλιος-Ρωμαίος αξιωματούχος που ήταν υπεύθυνος της μεταφοράς των κρατούμενων στη Ρώμη συμπεριφέρθηκε με φιλανθρωπία και εύνοια προς τον Παύλο, που επέστρεψε, μάλιστα και σε ορισμένους σταθμούς της μεταφοράς του να μιλήσει για τη νέα Θρηκεία. Και στο σημείο αυτό, διασταυρώνονται τα όσα αναφέρει για τη νέα Θρησκεία. Και στο σημείο αυτό διασταυρώνονται τα όσα αναφέρει επί του προκειμένου, επίσης, η παράδοση.
Το μικρό αυτό λιμάνι που βρίσκεται στην πίσω πλευρά της αρχαίας Κωμόπολις Λίνδου έχει καθιερωθεί να ονομάζεται μέχρι σήμερα: «το λιμανάκι του Απόστολου Παύλου (τ’ Άη Παύλου). Στο λιμάνι αυτό, κατά την παράδοση, η οποία διασώζεται δια μέσου 20 αιώνων, βρήκε καταφύγιο, λόγω θαλασσοταραχής το πλοίο που μετέφερε το 60 μ.Χ. τον Απόστολο των Εθνών, μαζί με άλλους 265 κρατούμενους από την Καισάρεια της Παλαιστίνης στη Ρώμη.
Σε ανάμνηση του παραπάνω γεγονότος, τον Ιούνιο του 1951, με την ευκαιρία της 19ης εκατονταετηρίδας της Χριστιανικής Ελλάδας πραγματοποίθηκαν στη Λίνδο ανάλογες θρησκευτικές εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετείχαν 250 και πάνω εκπρόσωποι διαφόρων Χριστιανικών Δογμάτων.
Επιπρόσθετα να σημειωθεί ότι οι ιστορικοί που αποτυπώνουν με σχεδιαγράμματα τις τρεις Αποστολικές περιοδείες, καθώς και την πορεία προς την Ρώμη, όπου μεταφέρθηκε δέσμιος ο Παύλος και οι οποίες συνολικά υπολογίζεται ότι κάλυψαν 22.000 χιλιόμετρα περίπου, σημειώνουν την Κω, τη Ρόδο και τη Λίνδο με την ειδική ένδειξη: «Πόλεις που μαρτυρείται ότι επισκέφθηκε ο Απόστολος Παύλος.
Και όπως, επιπρόσθετα τόνισε ο αοίδιμος Μητροπολίτης Ρόδου Σπυρίδων στην επίσημη προσφώνησή του στη Λίνδο, στο χώρο του μικρού λιμανιού, όπου βρίσκεται το ναΰδριο του Απόστολου Παύλου, στις 24 Ιουνίου 1951, προς τους εκπροσώπους των Χριστιανικών Δογμάτων: «...Χαιρετίζομεν σήμερον εν χαρά ανυποκρίτω Υμάς τους Σεβασμίους εκπροσώπους και Σοφούς διδασκάλους Αδελφών Εκκλησιών και των Πνευματικών φάρων της Χριστιανικής Οικουμένης, τους ιθύνοντας και εκπροσώπους, εις την ένδοξον ταύτην γωνίαν της ελληνικής γης, η οποία αχνίζει εισέτι από το νωπόν αίμα των θυσιών και αγώνων υπέρ των υψίστων ιδεωδών, όσα εκήρυξεν ο Θεάνθρωπος και ευηγγελίσθη ο Εθναπόστολος Παύλος, προ χιλίων εννεακοσίων ετών, πατήσας κατά θείαν οικονομίαν τους ευαγγελιζομένους την αρετήν πόδας του, επί των αυτών τούτων της Ελληνικής Γης, οραματιζόμενος το μέγα έργον της σωτηρίας, με πίστιν ακράδαντον επί την Ιεράν Αυτού Αποστολήν...».
• • •
Παρόμοιο ιστορικό προσκύνημα έγινε ξανά στη Λίνδο, στις 15 Οκτωβρίου 2008 όλων των Προκαθήμενων των Ορθόδοξων Εκκλησιών, με επικεφαλής τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Στην Εκκλησία του Απόστολου των Εθνών, όπου μετά κόπου έφθασαν οι προκαθήμενοι και λοιποί επίσημοι, λόγω του πλήθους κόσμου, εψάλη δοξολογία και με την ευκαιρία ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στα “Βήματα του Απόστολου Παύλου” προ 2.000 περίπου χρόνων, το πέρασμά του από την Κω, τη Ρόδο και τη Λίνδο, τονίζοντας μεταξύ των άλλων «...οι Ρόδιοι, οι Κώοι και οι Λίνδιοι πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι και τυχεροί, που πέρασε από τα Άγια χώματά τους ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος της Αγάπης».
Με την ευκαιρία της Πατριαρχικής και των Προκαθήμενων των Ορθόδοξων Εκκλησιών παρουσίας στη Λίνδο, έγινε αποκάλυψη αναμνηστικής πινακίδας, η οποία θα υπενθυμίζει στις επόμενες γενεές ότι απ’ εκεί πέρασαν και ο Απόστολος Παύλος, αλλά και δύο φορές μέχρι το 2008, οι Προκαθήμενοι όχι μόνο των Ορθόδοξων, αλλά και των λοιπών Χριστιανικών Εκκλησιών.
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
