Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος στην Romfea.gr

Ο άγιος Μάξιμος, που γεννήθηκε στην Άρτα, όπου και εορτάστηκε εκεί πανηγυρικά η μνήμη του το διήμερο 20 και 21 Ιανουαρίου με λατρευτικές εκδηλώσεις, είχε πολλή σοφία.

Άλλωστε μαθήτευσε κοντά σε ονομαστούς δασκάλους, όπως ο Ιωάννης Μόσχος, ο Ιανός Λάσκαρης κ. ά. και σπούδασε σε περίφημα πανεπιστήμια της Ιταλίας.

Τα έργα του (απολογητικά και ερμηνευτικά) πολλά. Ονομάσθηκε δίκαια φιλόσοφος, αλλά ο ίδιος αρνούνταν αυτό το χαρακτηρισμό. Έλεγε χαρακτηριστικά: «Δεν είμαι φιλόσοφος, είμαι απλώς ένας μοναχός».

Για μια δεκαετία περίπου παρέμεινε στη Μονή Βατοπαιδίου, όπου εκάρη μοναχός και στη συνέχεια διατηρήθηκε γνήσιος μοναχός, κάτι άλλωστε, που φανερώνεται και στα συγγράμματά του.

Με γνήσιο ορθόδοξο βίο και βαθύ ορθόδοξο ήθος. Με ασκητική εγκαρτέρηση και παροιμιώδη ταπεινότητα, παρά τα πνευματικά του χαρίσματα. Νηστευτής, φιλακόλουθος, ακτήμονας.

Συνεπής προς όλες τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του μοναχού. Το 1516 προσκλήθηκε από τον Τσάρο Βασίλειο στη Ρωσία, προκειμένου να μεταφράσει στη σλαβονική γλώσσα διάφορα λειτουργικά και θεολογικά βιβλία.

Και σε σύντομο χρονικό διάστημα φώτισε τις αφώτιστες μάζες, με την «Ερμηνεία του Ψαλτηρίου» και άλλες εργασίες. Ενθουσιάστηκαν όλοι, τὀσο, που όταν ο Μάξιμος ζήτησε να επιστρέψει στη Μονή Βατοπαιδίου, δεν τον άφησαν.

Είδαν ότι με τα ψυχικά και μορφωτικά προσόντα, που ήταν προικισμένος, και τις συνεχείς προσπάθειές, τον ασταμάτητο αγώνα του στο στίβο των αρετών, μπορεί το λαό από το μέτριο να τον φτάσει στο τέλειο.

Είδαν ότι ήταν πολύ καλλιεργημένος ο εσωτερικός του κόσμος και συνδεδεμένος με τη θεία πηγή, το Χριστό. Αυτόν, τον "Γραικό", όπως τον αποκαλούσαν, λόγω της ελληνικής καταγωγής του, τον ονόμαζαν "Φωτιστή".

Όμως ήρθε η στιγμή, που κάποιοι δεν άντεξαν το θάμπωμα από τη λάμψη του και έφτασαν μέχρι του σημείου να τον συκοφαντήσουν ως πλανεμένο, βλάσφημο και αιρετικό.

Η καθαρή ζωή του και η ωφέλιμη γραφή του ενόχλησε, γιατί λειτουργούσε ως σάλπισμα ψυχικού εγερτηρίου. Πολεμήθηκε φαρμακερά, με αποτέλεσμα να περάσει βασανιστήρια, εξορίες, φυλακίσεις και πολλά δεινά επί τριάντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια, από τα 86 συνολικά, που έζησε.

Δεν δίστασαν να του στερήσουν τα δύο πολυτιμότερα, που επιθυμούσε: Τη θεία κοινωνία, που εξάγνιζε την ψυχή του και τον ενίσχυε στις κακοπάθειες και τον έφερνε κοντά στην πηγή των εμπνεύσεών του, το Χριστό. Και τη μελέτη, που τον εφοδίαζε με τις κατάλληλες σωτηριολογικές γνώσεις.

Παρά τις διώξεις, αυτός ο ακαταπόνητος φλογερός μαχητής του Χριστού έδειξε άκαμπτο θάρρος, αλύγιστη αγωνιστικότητα. Τι δύναμη είχε τούτος ο άνθρωπος. Δεν τον επηρέασε η κατασυκοφάντησή του και υπέμεινε τα πάντα.

Όλους τους «θανάτους», που του έριχναν καταπάνω του, τους αντιμετώπιζε με ηρεμία και πραότητα. Μόλις πέντε χρόνια πριν από το θανάτό του, το 1551, αφέθηκε ελεύθερος και κοιμήθηκε οσιακά, το 1556, στη μονή του αγίου Σεργίου, με τη φήμη και τη βεβαιότητα του αγίου (αναγνωρίστηκε άγιος επίσημα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχείο Μόσχας το 1988).

Η παρακαταθήκη, που άφησε είναι μεγάλη. Και το κυριότερο: Εφάρμοσε πρώτος αυτός, όσων την εφαρμογή ζητούσε από τους άλλους. Ο Χριστός ήταν ο μοχλός κάθε πράξης και γραφής του.

Ήταν η κινητήρια δύναμη, που τον ανέβασε στα απροσπέλαστα ύψη της αγιοσύνης. Αιώνες έχουν κυλήσει από τότε, που δρούσε ο Μάξιμος Γραικός.

Όμως και τώρα, όπως και τότε, η ζωή κυλάει μέσα στην ομίχλη. Με τη διδασκαλία του ο Μάξιμος Γραικός μας δείχνει τον ορθό δρόμο, τη σωστή κατεύθυνση για να φθάσουμε από τη γη στον ουρανό, χωρίς περιπλανήσεις «καθ' οδόν». Για μια ζωή, που αξίζει να τη ζει πραγματικά ο κάθε άνθρωπος.