Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος στην Romfea.gr

Οι εμπνευσμένες θεολογικές σκέψεις του αγίου Διαδόχου, Επισκόπου Φωτικής, που η μνήμη του εορτάζεται στις 29 Μαρτίου, είναι επίκαιρες και σήμερα.

Ο άγιος Διάδοχος διετέλεσε στα μέσα του 5ου αι. Επίσκοπος Φωτικής, μιας περιοχής κοντά, όπως έδειξε η αρχαιολογική σκαπάνη, στη σημερινή Παραμυθιά Θεσπρωτίας.

Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη ζωή του. Σώζονται ωστόσο τρία, από τα πολλά, που είχε συγγράψει, συγγράμματά του.

Η όρασις, Λόγος εις την Ανάληψιν και Εκατό Κεφάλαια Περί Πνευματικής Τελειώσεως.

Στο έργο του Εκατό Κεφάλαια Περί Πνευματικής Τελειώσεως, που θεωρείται και το πιο σπουδαίο, χωρίς να σημαίνει ότι και τα άλλα δεν κατέχουν εξέχουσα θέση στη χριστιανική γραμματεία, που είναι ένα εγχειρίδιο ασκητικής και μοναστικής ζωής, επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι η δοκιμασία φωτίζει την ψυχή και μας προτρέπει να καταλάβουμε τις εσωτερικές δυσκολίες και τους εσωτερικούς κινδύνους.

Ταυτόχρονα εξηγεί ότι μόνο μέσα σε μια καθαρή και απόκαταστατημένη ψυχή μπορεί να έρθει η αγάπη του Θεού.

Ακόμη επισημαίνει ότι η σπουδαιότερη πλευρά της δοκιμασίας είναι η υπακοή. Αυτή είναι η θύρα και η είσοδος της αγάπης, γιατί αυτή είναι το αποτελεσματικό αντίδοτο κατά της υπερηφάνειας και της μη υποταγής, το ακριβώς αντίθετο της ανυπακοής.

Ύστερα, κατά τον Άγιο Διάδοχο, χρειάζεται κανείς εγκράτεια, ακριβώς ως μέθοδος θεραπείας του σώματος, αλλά και της ψυχής κατ' επέκταση.

Το όριο ή το τέρμα της εγκράτειας είναι το να φθάσει κανείς σ' ένα σημείο, που να μην βλέπει την απατηλή ζωή με άλλο τρόπο, παρά μόνο με διαυγή νου.

Και συνεχίζει ότι το μόνο πράγμα, που θεραπεύει την ψυχή είναι η μνήμη του Θεού, που την θερμαίνει, καθώς και η έντονη προσευχή.

Με τη δύναμη Θεού, σε οποιαδήποτε κατάσταση και αν είναι, η ψυχή καθαρίζεται, ηρεμεί, και βρίσκει ανάπαυση, αρκεί, βέβαια να μεσολαβήσει η απλή κίνηση της θέλησης του ανθρώπου.

Η πνευματική αγάπη είναι «ένα είδος συνεχούς ανάμματος της ψυχής και προσκολλήσεώς της στον Θεό με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος».

Ο άγιος Διάδοχος, που διακρίθηκε στην οργάνωση του μοναχικού βίου και άσκησε σπουδαία επίδραση στην ανάπτυξη της μυστικής θεολογίας και μπορεί να χαρακτηριστεί εκφραστής του ησυχασμού, μας θυμίζει ότι στη δύσκολη εποχή μας πρέπει να επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε μια ανώτερη κατάσταση μέσα μας, ώστε να παραμένουμε μέσα στην ακτινοβολία του Θεού.